Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSO Adam Maciński

Protokolant : Irmina Szawica

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa H. P.

przeciwko E. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej E. P. na rzecz powoda H. P. kwotę 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty;

II.  dalej idące powództwo oddala.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 kwietnia 2012 r. powód H. P. domagał się zasądzenia od pozwanej E. P. kwoty 90.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że za namową pozwanej, będącej jego córką, w dniu 16 stycznia 2012 r. ulokował na koncie bankowym pozwanej środki pieniężne, które otrzymał z tytułu podziału majątku z byłą żoną. Powód wyjaśnił, że w związku z wykryciem u niego choroby nowotworowej i koniecznością podjęcia leczenia, a także planami zakupu mieszkania w S., pozwana zaproponowała, że będzie pilotowała wszelkie wydatki z tym związane. W związku z tym w dniu 16 stycznia 2012 r. powód przekazał pozwanej kwotę 100.000 zł traktując to jedynie jako depozyt. Powód argumentował, że po przelaniu w/w środków pieniężnych postawa pozwanej diametralnie zmieniła się. Córka potraktowała przekazane jej pieniądze jako darowiznę i odmówiła ich zwrotu. Ponadto odmawiała przekazania tych pieniędzy na utrzymanie powoda, a także jego leczenie i na zakup mieszkania dla niego. Powód zapewnił, że nigdy nie miał zamiaru darować swojej córce kwoty 100.000 zł, która w dniu 16 stycznia 2012 r. wpłynęła na jej konto, lecz traktował ją jako chwilowy depozyt – na czas leczenia i zakupu mieszkania – aby ułatwić córce formalności z podejmowaniem pieniędzy i dokonywaniem płatności.

W odpowiedzi na pozew pozwana E. P. wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu pozwana podała, że powód po podziale majątku otrzymał kwotę 150.000 zł. Powódka wskazała, że w związku z chorobą alkoholową i nowotworową, z sumy uzyskanej z podziału majątku powód dobrowolnie darował pozwanej i jej bratu sporną kwotę. Pozwana wyjaśniła, że z otrzymanej od powoda kwoty zobowiązała się zakupić dla powoda mieszkanie oraz je wyremontować i wyposażyć. Pozwana zarzuciła, że w pełni wywiązała się z tego zobowiązania, ponieważ udostępniła powodowi nieodpłatne w/w lokal mieszkalny, zakupiony i wyremontowany za przekazane jej przez powoda środki pieniężne. Pozwana zarzuciła nadto, że zgodnie z oświadczeniami powoda pieniądze, które pozostały po zakupie i remoncie mieszkania, pozwana i jej brat K. mieli otrzymać jako darowiznę i swoiste zadośćuczynienie za wieloletnie życie z ojcem alkoholikiem. Pozwana zarzuciła nadto, że leczenie powoda, a także jego pobyt w szpitalu i operacja były finansowane ze środków NFZ.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Powód H. P. jest ojcem pozwanej E. P. i K. P. (1) oraz byłym mężem M. P.. Przez wiele lat powód był prezesem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S.. Po jego przejściu na rentę stanowisko prezesa w/w spółdzielni sprawowała pozwana E. P..

W 2009 r. doszło do rozwiązania przez rozwód małżeństwa powoda H. P. i M. P.. Po rozwodzie byli małżonkowie sprzedali wspólną nieruchomość i dokonali podziału majątku. Z podziału wspólnego majątku powód otrzymał kwotę 150.000 zł.

Powód H. P. przez wiele lat zmagał się z chorobą alkoholową. W 2011 r. u powoda ponadto zdiagnozowano chorobę w postaci nowotwora złośliwego tarczycy.

W związku z chorobą alkoholową i ryzykiem roztrwonienia uzyskanych z podziału majątku pieniędzy, a także wykryciem u powoda choroby nowotworowej oraz zamiarem nabycia lokalu mieszkalnego wystawionego w trybie przetargowym do zbycia przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w S., powód decydował się przelać na rachunek bankowy córki E. P. kwotę 100.000 zł.

( Dowód: ugoda, k. 17; dokumentacja medyczna, k. 6-7, 43; protokoły, uchwały, k. 27-37, 78; zeznania świadka J. P., k. 55-57; zeznania świadka M. P., k. 56-57; zeznania świadka K. P. (1), k. 56-57; przesłuchanie powoda H. P., k. 120-122; przesłuchanie pozwanej E. P., k. 121-122 )

Zgodnie z uzgodnieniami stron, w/w kwota miała być w pierwszej kolejności wydatkowana na zakup i urządzenie lokalu mieszkalnego w S.. Początkowo powód miał zamiar kupić w/w lokal mieszkalny osobiście, jednak ostatecznie w celu uregulowania jeszcze za życia spraw majątkowych, powód wyraził zamiar aby lokal mieszkalny został zakupiony przez jego dzieci E. P. i K. P. (1), a następnie udostępniony mu przez dzieci w formie nieodpłatnej i dożywotniej służebności mieszkania.

Powód H. P. obiecał także pozwanej E. P. i jej bratu K. P. (1), że jeżeli tanio kupi mieszkanie to ze zdeponowanych środków pieniężnych otrzymają od niego po 20.000 zł jako darowiznę.

W dniu 16 stycznia 2012 r. powód H. P. i pozwana E. P. udali się osobiście do Banku (...) Oddział w S., gdzie powód wydał dyspozycję przelania na rachunek bankowy pozwanej kwoty 100.000 zł tytułem „przekazania środków”.

( Dowód: potwierdzenie przelewu bankowego, k. 5; zeznania świadka K. P. (1), k. 56-57; przesłuchanie powoda H. P., k. 120-122; przesłuchanie pozwanej E. P., k. 121-122 )

Po otrzymaniu od powoda środków pieniężnych w kwocie 100.000 zł pozwana E. P. wraz z bratem K. P. (1) przystąpili i wygrali przetarg ogłoszony przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w S. na sprzedaż lokalu mieszkalnego w S. (...). Zaoferowana przez nich i przyjęta przez komisję przetargową cena zakupu lokalu mieszkalnego wyniosła 23.677,92 zł brutto. Powód nie brał udziału w w/w przetargu.

Po zakończeniu przetargu lokal mieszkalny w S. (...) został wydany wraz z kluczami nabywcom, tj. E. P. i K. P. (1). Następnie pozwana E. P. wraz z bratem zgodne z wcześniejszymi uzgodnieniami wydali lokal mieszkalny powodowi, który przystąpił do jego remontu i urządzenia.

Remont w/w lokalu mieszkalnego obejmował przede wszystkim wykonanie prac wykończeniowych w postaci m.in. położenia na podłogach kafli i paneli, wykonania przeróbek instalacji, montażu kabiny prysznicowej i bojlera w łazience oraz montażu drzwi. Ponadto lokal mieszkalny został umeblowany i wyposażony w sprzęt AGD. W tym celu zakupiono m.in.: meble kuchenne, meble do salonu i sypialni, drzwi, lodówkę, pralkę i kuchenkę. Koszty remontu i urządzenia w/w lokalu mieszkalnego, w tym zakup materiałów, mebli i wyposażenia, a także koszty robocizny i transportu wyniosły łącznie powyżej 20.000 zł. Powyższe wydatki zostały sfinansowane ze środków pieniężnych w kwocie 100.000 zł przekazanych przez powoda pozwanej w dniu 16 stycznia 2012 r. Pozwana kilkukrotnie wypłacała pieniądze z banku i na żądanie powoda przekazywała je w gotówce, osobiście bądź za pośrednictwem brata K. P. (1).

Z otrzymanych od powoda w dniu 16 stycznia 2012 r. środków pieniężnych pozwana, na życzenie powoda, wypłaciła ponadto bratu K. P. (1) kwotę 20.000 zł oraz matce M. P. kwotę 3.000 zł.

( Dowód: protokoły, uchwały, k. 27-37, 78; zeznania świadka W. K., k. 91-93; zeznania świadka J. P., k. 55-57; zeznania świadka M. P., k. 56-57; zeznania świadka K. P. (1), k. 56-57; przesłuchanie powoda H. P., k. 120-122; przesłuchanie pozwanej E. P., k. 121-122 )

Po zakończeniu remontu powód zamieszkał w lokalu mieszkalnym położonym w S. (...) udostępnionym mu przez dzieci.

W tym okresie doszło do pogorszenia relacji stron. Pozwana wyjechała na stałe do Niemiec. Nie sfinalizowała także wraz z bratem transakcji zakupu lokalu mieszkalnego poprzez zawarcie w formie aktu notarialnego umowy przenoszącej własność lokalu.

W piśmie z dnia 29 marca 2012 r. powód zażądał od pozwanej zwrotu środków pieniężnych w kwocie 90.000 zł w terminie 7 dni. Powód zaczął także domagać się od pozwanej przeniesienia na niego własności lokalu mieszkalnego w S. (...).

Ostatecznie w maju 2013 r. powód stał się właścicielem w/w lokalu mieszkalnego i obecnie w nim mieszka.

( Dowód: umowa, wezwanie, porozumienie, pisma, k. 79-82; pismo z 29 marca 2012 r., k. 18; przesłuchanie powoda H. P., k. 120-122; przesłuchanie pozwanej E. P., k. 121-122 )

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w części zasługiwało na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że w dniu 16 stycznia 2012 r. powód H. P. przekazał pozwanej E. P., będącej jego córką, kwotę 100.000 zł. Z dowodu w postaci potwierdzenia przelewu bankowego (k. 5) oraz przesłuchania stron wynikało, że w tym dniu powód H. P. i pozwana E. P. udali się osobiście do Banku (...) Oddział w S., gdzie powód wydał dyspozycję przelania na rachunek bankowy pozwanej kwoty 100.000 zł tytułem „przekazania środków”. Spór pomiędzy stronami sprowadzał się natomiast do ustalenia pod jakim tytułem doszło do przekazania przez powoda pozwanej tej kwoty. Powód argumentował, że sporne środki pieniężne stanowiły jedynie formę depozytu, z którego pozwana miała się rozliczyć. Powódka natomiast zarzucała, że otrzymała w/w środki pieniężny pod tytułem darmym i w związku z tym nie była obowiązana do ich zwrotu. Istota sporu sprowadzała się zatem do ustalenia jaka umowa łączyła strony w związku z przekazaniem przez powoda pozwanej w/w pieniędzy Ponadto, w celu ustalenia czy pozwana obowiązana była do ich zwrotu na rzecz powoda i w jakim zakresie, konieczne było ustalenie czy w/w pieniądze zostały zużyte przez pozwaną, a jeżeli tak to w jakim celu i w jakiej kwocie.

Z analizy zgromadzonych w sprawie dowodów wynikało, że w 2009 r. doszło do rozwiązania przez rozwód małżeństwa powoda H. P. i M. P.. Po rozwodzie byli małżonkowie sprzedali wspólną nieruchomość i dokonali podziału majątku. Z podziału wspólnego majątku powód otrzymał kwotę 150.000 zł. Z powyższej kwoty powód przekazał pozwanej 100.000 zł. Analizując motywy, którymi się kierował powód decydujące się na w/w czynności Sąd stwierdził, że nie bez znaczenia był tu fakt, że przez wiele lat powód zmagał się z chorobą alkoholową i w związku z tym nie był w stanie w pełni kontrolować swoich zachowań, w szczególnie odnośnie wydawania pieniędzy. Powyższa okoliczność wynikała z zeznań świadków – byłej żony powoda M. P. i syna K. P. (1) oraz przesłuchania pozwanej E. P., które to zeznania były konsekwentne i wewnętrznie spójne oraz znajdowały oparcie w zasadach doświadczenia życiowego. Ponadto Sąd ustalił, że w związku z podziałem majątku wspólnego i sprzedażą nieruchomości, będącej dotychczasowym miejscem zamieszkania powoda, wyrażał on zamiar nabycia, wyremontowania i wyposażenia lokalu mieszkalnego wystawionego w trybie przetargowym do zbycia przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w S..

Sąd dał wiarę twierdzeniom pozwanej E. P. oraz zeznaniom świadka K. P. (1), że początkowo powód zamierzał kupić w/w lokal mieszkalny osobiście. Zeznali oni ponadto, że ostatecznie jednak, w celu uregulowania jeszcze za życia spraw majątkowych, powód wyraził zamiar aby lokal mieszkalny został zakupiony przez jego dzieci E. P. i K. P. (1), a następnie udostępniony mu przez dzieci w formie nieodpłatnej i dożywotniej służebności mieszkania. Powyższe zeznania znalazły potwierdzenie w przedłożonych przez powoda dowodach w postaci dokumentacji medycznej, z których wynikało, że w 2011 r. u powoda zdiagnozowano chorobę w postaci nowotwora złośliwego tarczycy. W powyższym czasie powód nie był zatem pewny jak długo będzie jeszcze żył, a z jego przesłuchania oraz powyższych zaświadczeń medycznych wynikało, że spodziewał się raczej rychłej śmierci, skoro doszło już do przerzutów nowotworu do kości i płuc. Ponadto, powyższe zeznania były spójne z faktem, że powód nie brał udziału w przetargu dotyczącym kupna lokalu mieszkalnego, a wszelkie czynności z tym związane wykonywały jego dzieci, tj. pozwana E. P. i K. P. (1). Nadto Sąd uznał, że gdyby zamiarem powoda było nabycie lokalu mieszkalnego osobiście, to wówczas nie przekazałby pozwanej kwoty 100.000 zł, lecz zatrzymał sobie wyższą kwotę aniżeli 50.000 zł, którą wcześniej w całości zużył na inne cele.

Ponadto, istotnym w sprawie było, że powód H. P. obiecał także pozwanej E. P. i jej bratu K. P. (1), że jeżeli tanio kupi mieszkanie to ze zdeponowanych środków pieniężnych otrzymają od niego po 20.000 zł jako darowiznę. Powyższa okoliczność wynikała z przesłuchania powoda H. P., który dwukrotnie, tj. na rozprawie w dniu 1 października 2012 r. (w trakcie słuchania świadka K. P. (1)) oraz na rozprawie w dniu 25 października 2013 r. (w trakcie słuchania powoda w charakterze strony) potwierdził powyższy fakt. Powyższe ustalenia Sąd poczynił także na podstawie zeznań świadka K. P. (1), który przyznał, że taką właśnie kwotę otrzymał od siostry z tytułu przysługującej mu darowizny od ojca. Dając zatem wiarę twierdzeniom powoda należało przyjąć, że darowizna na rzecz drugiego z dzieci powoda, tj. pozwanej E. P. opiewała na taką samą kwotę i wynosiła także 20.000 zł.

Analiza przeprowadzonych w sprawie dowodów wskazywała zatem, że przekazana przez powoda w dniu 16 stycznia 2012 r. pozwanej kwota 100.000 zł stanowiła w części, z której pozwana miała dokonać nabycia, wyremontowania i wyposażenia lokalu mieszkalnego depozyt nieprawidłowy (art. 845 k.k.), natomiast w części, obejmującej kwotę 40.000 zł darowizny na rzecz dzieci E. P. i K. P. (1) (po 20.000 zł na rzecz każdego z nich). W myśl bowiem art. 845 k.c. jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu. Zgodnie natomiast z art. 888 § 1 k.c. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Sąd miał na uwadze, że po otrzymaniu od powoda środków pieniężnych w kwocie 100.000 zł pozwana E. P. wraz z bratem K. P. (1) przystąpili i wygrali przetarg ogłoszony przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w S. na sprzedaż lokalu mieszkalnego w S. (...). Zaoferowana przez nich i przyjęta przez komisję przetargową cena zakupu lokalu mieszkalnego wyniosła 23.677,92 zł brutto. Ponadto, Sąd w oparciu o zeznania świadków i przesłuchanie stron ustalił, że po zakończeniu przetargu lokal mieszkalny w S. W. (...) został wydany wraz z kluczami nabywcom, tj. E. P. i K. P. (1). Następnie pozwana E. P. wraz z bratem zgodne z wcześniejszymi uzgodnieniami wydali lokal mieszkalny powodowi, który przystąpił do jego remontu i urządzenia. Koszty remontu i urządzenia w/w lokalu mieszkalnego, w tym zakup materiałów, mebli i wyposażenia, a także koszty robocizny i transportu wyniosły łącznie powyżej 20.000 zł. Sąd dał wiarę w tym zakresie zeznaniom świadka K. P. (1), który pomagał ojcu przy remoncie i wyposażeniu lokalu mieszkalnego. Uwzględniając dodatkowo zakres w/w remontu i zasady doświadczenia życiowego należało uznać, że powyższa kwota nie była wygórowana. Z zeznań innych świadków, w tym W. K. oraz przesłuchania powoda wynikało bowiem, że remont w/w lokalu mieszkalnego obejmował m.in. wykonanie prac wykończeniowych, w tym położenia na podłogach kafli i paneli, wykonania przeróbek instalacji, montażu kabiny prysznicowej i bojlera w łazience oraz montażu drzwi. Ponadto lokal mieszkalny został umeblowany i wyposażony w sprzęt AGD. W tym celu zakupiono m.in.: meble kuchenne, meble do salonu i sypialni, drzwi, lodówkę, pralkę i kuchenkę. Mając na uwadze zakres w/w prac i średnie ceny obowiązujące na rynku, a także koszty transportu i robocizny Sąd uznał, że w/w wydatki wyniosły ponad 20.000 zł. Istotnym było, co wynikało z analizy zeznań świadków i przesłuchania stron, że powyższe wydatki zostały sfinansowane ze środków pieniężnych w kwocie 100.000 zł przekazanych przez powoda pozwanej w dniu 16 stycznia 2012 r. Pozwana kilkukrotnie wypłacała pieniądze z banku i przekazywała powodowi w gotówce, osobiście bądź za pośrednictwem brata K. P. (1). Z otrzymanych od powoda w dniu 16 stycznia 2012 r. środków pieniężnych pozwana, na życzenie powoda, wypłaciła ponadto bratu K. P. (1) kwotę 20.000 zł oraz matce M. P. kwotę 3.500 zł, co wynikało z ich zeznań oraz przesłuchania stron.

Z analizy zgromadzonych w sprawie dowodów wynikało nadto, że w trakcie remontu lokalu mieszkalnego doszło do pogorszenia relacji stron. Pozwana wyjechała na stałe do Niemiec. Nie sfinalizowała także wraz z bratem transakcji zakupu lokalu mieszkalnego poprzez zawarcie w formie aktu notarialnego umowy przenoszącej własność lokalu. Ostatecznie jednak, jak wynikało z przesłuchania powoda (rozprawia w dniu 25 października 2013 r., k. 120-122 e-protokół) w maju 2013 r. powód stał się właścicielem w/w lokalu mieszkalnego i obecnie w nim mieszka.

Reasumując, Sąd stwierdził, że przekazana przez powoda na rzecz pozwanej kwota 100.000 zł została wydatkowana w następujący sposób: 1) 23.677,92 zł zostało wydane na zakup lokalu mieszkalnego, 2) ponad 20.000 zł wydano na remont tego lokalu i jego wyposażenie, w tym koszty zakupu materiałów, umeblowania, sprzętu AGD i wyposażenia oraz robocizny i transportu, 3) 40.000 zł otrzymała pozwana E. P. i jej brat K. P. (1) jako darowizny od powoda (po 20.000 zł), 4) 3.000 zł przekazała pozwana byłej żonie powoda na jego żądanie. Sąd miał jednocześnie na uwadze, że dokładne ustalenie kosztów remontu i wyposażenia lokalu mieszkalnego nie było w tej sprawie możliwe i ustalona przez Sąd łączna kwota wydatków z tego tytułu w wysokości ponad 20.000 zł miała tutaj charakter szacunkowy ( art. 322 k.p.c. ). Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że pozwana obowiązana jest zwrócić powodowi środki pieniężne w kwocie 10.000 zł. Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10.000 zł, o czym orzekł jak w punkcie I wyroku. Jednocześnie dalej idące powództwo jako nieuzasadnione Sąd oddalił, o czym orzeczono jak w punkcie II wyroku.

Rozstrzygnięcie co do odsetek Sąd wydał w oparciu o art. 481 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (§1), zaś wysokość odsetek może wynikać albo z umowy stron, albo – w razie jej braku – należne są odsetki ustawowe (§2). O opóźnieniu można mówić jedynie, gdy nadszedł już termin spełnienia świadczenia – zaś zgodnie z ogólną regułą zawartą w art. 455 k.c. termin spełnienia świadczenia może być oznaczony przez strony albo obowiązujące przepisy, może też wynikać
z właściwości zobowiązania, a jeśli nie zachodzi żadna z tych sytuacji – świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania. W niniejszej sprawie w piśmie z dnia 29 marca 2012 r. powód zażądał od pozwanej zwrotu spornych środków pieniężnych w terminie 7 dni. Powyższe wezwanie okazało się bezskuteczne. Mając na uwadze powyższe Sąd uwzględnił w całości zgłoszone w pozwie roszczenie odsetkowe i od kwoty należności głównej zasądził odsetki ustawowe od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, o czym orzekł jak w punkcie I wyroku.