Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Izabela Baca

Protokolant: Marcin Guzik

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2014r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. N.

przeciwko S. N. (1)

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

I. zobowiązuje pozwanego S. N. (1) do złożenia następującego oświadczenia woli:

,,Ja, S. N. (1) przenoszę na Z. N. prawo własności samodzielnego lokalu mieszkalnego nr (...), składającego się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki z WC i przedpokoju o łącznej powierzchni 52,74m ², położonego na trzeciej kondygnacji budynku wielolokalowego przy ul. (...) we W., dla którego Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), wraz z przynależnym udziałem, wynoszącym 659/10000 części we wspólnych częściach budynku i prawie wieczystego współużytkowania działki, objętej księgą wieczystą nr (...)”;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8656zł, w tym kwotę 1656zł podatku VAT, tytułem kosztów pomocy prawnej, udzielonej powodowi z urzędu.

Sygn. akt I C 1423/12

UZASADNIENIE

Powód Z. N. wystąpił przeciwko S. N. (1) z pozwem, którym domagał się odwołania darowizny lokalu mieszkalnego nr (...), położonego we W. przy ul. (...), z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego.

W uzasadnieniu pozwu podał, że w dniu 15 listopada 2010r. aktem darowizny przepisał swoje mieszkanie położone we W. przy ul. (...) synowi S. N. (1). Wskazał, że w 2007r. stracił stałą pracę z powodu stanu zdrowia, w związku z czym nie mógł uiszczać czynszu za lokal, strony uzgodniły wówczas, że pozwany, który mieszka w Szwecji, spłaci zadłużenie powoda w zamian za przeniesienie na niego prawa własności mieszkania, a powód będzie mógł w nim nadal zamieszkiwać. Powód podniósł, że dopiero po podpisaniu umowy darowizny zorientował się, że nie zawiera ona postanowień dotyczących prawa dożywotniego użytkowania przez niego pokoju w tym lokalu. Stwierdził, że w styczniu 2011 r. pozwany poinformował go, że w zamian za darowiznę otrzyma kawalerkę na obrzeżach W., w marcu 2011 r. zażądał jednak, aby powód wyprowadził się z mieszkania, ponieważ zostanie ono wynajęte, na co powód nie wyraził zgody. Powód podał, że od tego czasu był nachodzony przez byłą żonę oraz drugiego syna – K., którzy przekonywali go do opuszczenia mieszkania, padały również groźby, w lipcu 2011 r. powód został pobity przez nieznanych sprawców, a pod koniec września 2011 r. była żona przyniosła mu portfel z utraconymi dokumentami, informując, że znalazła go sąsiadka. Dalej powód wskazał, że po około miesiącu od pobicia była żona oraz syn K. N. nachodzili go i nakłaniali do opuszczenia mieszkania, które miało zostać wynajęte w celu odzyskania przez pozwanego zainwestowanych pieniędzy. Powód stwierdził, że na początku lipca 2012 r. K. N. przedstawił mu do podpisania umowę najmu pokoju, na co powód nie wyraził zgody. Następnie syn powoda około 10 lipca 2012 r. wywiózł z mieszkania, zajmowanego przez powoda, szafę i wersalkę, po czym w dniu 13 lipca 2012r. K. N., działając z upoważnienia pozwanego, przewiózł powoda wraz z jego rzeczami osobistymi do uprzednio wynajętego pokoju o powierzchni ok. 8 m ², w mieszkaniu, w którym był odcięty gaz i energia, a toaleta znajdowała się na korytarzu. Powód wskazał, że jego syn K. N. zobowiązał się uiszczać czynsz najmu za ten pokój przez rok. Podniósł, że obecnie jest bezdomny, pozwany wystąpił nadto z wnioskiem o wymeldowanie go ze spornego lokalu.

W odpowiedzi na pozew pozwany S. N. (1) wniósł o odrzucenie pozwu, a w przypadku gdyby Sąd nie uwzględnił tego wniosku, o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany podniósł, że w spawie w zakresie żądania pozwu niedopuszczalna jest droga sądowa, żądanie odwołania darowizny nie może być bowiem przedmiotem postępowania przed sądem powszechnym. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł, że przedmiot dokonanej przez powoda darowizny został uprzednio zakupiony z jego środków, a powód był wówczas najemcą tego lokalu. Wskazał, że zdecydował się na to rozwiązanie za namową ojca, kierując się chęcią zachowania tytułu do lokalu oraz pomocy powodowi w walce z alkoholem. Pozwany podał, że z uwagi na jego sezonową pracę zagranicą, to na powodzie ciążył obowiązek dbania o mieszkanie, swoim zachowaniem powód przyczyniał się jednak do zdewastowania mieszkania i licznych skarg sąsiadów, dlatego pozwany szukał rozwiązania takiej sytuacji rozważając m.in. zaproponowanie powodowi mieszkania zastępczego. Ponadto pozwany podniósł, że oświadczenie powoda o odwołaniu darowizny było nieskuteczne, gdyż nie dopuścił się wobec ojca rażącej niewdzięczności. Zarzucił, że to zachowanie powoda względem pozwanego zarówno przed, jak i po dokonaniu darowizny nie było właściwe dla postawy ojca, powód jest uzależniony od alkoholu, co skutkowało tak problemami ze znalezieniem pracy, jak i rozogniało konflikty z rodziną i sąsiadami. Pozwany stwierdził, że sąsiedzi powoda skarżyli się pozwanemu na zakłócanie przez ojca ciszy nocnej, libacje alkoholowe i awantury, sąsiedzi mieli obawiać się powoda także w ciągu dnia. Oświadczył, że był często powiadamiany o zachowaniu powoda z prośbą o interwencję, wobec czego zaproponował mu zamieszkanie w innym miejscu i wyraził chęć współfinansowania czynszu najmu. Pozwany wskazał, że powód otrzymane środki przeznaczał na alkohol, co spowodowało wypowiedzenie mu najmu, a powód zamieszkał w innym mieszkaniu. Zdaniem pozwanego powód wytoczył powództwo, ponieważ pozwany zaprzestał przekazywania mu dalszych środków finansowych, za które mógłby spożywać alkohol. W ocenie pozwanego nie można przypisać rażącej niewdzięczności zachowaniu, polegającemu na próbie wymeldowania powoda z przedmiotu darowizny. Podyktowane to było jedynie faktem niezamieszkiwania powoda w lokalu, a zameldowanie zwiększało koszty utrzymania mieszkania, co przy dochodach pozwanego stanowiło dodatkowy i zbędny wydatek. Pozwany zaprzeczył, aby kiedykolwiek pobił, czy też namawiał do pobicia powoda. Podniósł, że gdyby nawet dopuścił się wobec powoda rażącej niewdzięczności, to powód nie dochował ustawowego terminu na odwołanie darowizny.

Pismem procesowym z dnia 21 czerwca 2013r. pełnomocnik powoda sprecyzowała żądanie pozwu, wskazując, iż powód na podstawie art. 64 kc w związku z art. 1047 kpc wnosi o nakazanie pozwanemu złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na powoda prawa własności samodzielnego lokalu mieszkalnego nr (...), składającego się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki z wc i przedpokoju, o łącznej powierzchni użytkowej 52,74m ², położonego na trzeciej kondygnacji budynku wielolokalowego przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy Wydział IV Ksiąg Wieczystych we W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z przynależnym udziałem wynoszącym (...) części we wspólnych częściach budynku i prawie wieczystego współużytkowania działki objętej księgą wieczystą nr (...).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód Z. N. był najemcą lokalu mieszkalnego nr (...), położonego we W. przy ul. (...), należącego do zasobu komunalnego Gminy W.. - okoliczność niesporna.

Nakazem zapłaty z dnia 20 września 2006r. wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt XI Nc 5545/06 Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej nakazał zapłacić powodowi na rzecz Gminy W. kwotę 3290zł 96gr wraz z ustawowymi odsetkami. Kwota ta obejmowała czynsz i inne opłaty należne wynajmującemu.

Dowód: odpis nakazu zapłaty z dnia 20.09.2006r. - k. 89,

pismo z dnia 9.05.2008r. - k. 90.

W okresie od 2004r. do 2007r. powód nie zamieszkiwał w powyższym lokalu.

Dowód: przesłuchanie powoda Z. N. – k. 151 (00:39:28, 00:45:23).

Pismem z dnia 28 grudnia 2007r. Gmina W. wypowiedziała powodowi umowę najmu tegoż lokalu, wskazując, iż przyczyną wypowiedzenia jest zwłoka z zapłatą czynszu i innych opłat za lokal. Wskazano, iż powód zalega z zapłatą czynszu w kwocie 1806zł 44gr i innych opłat należnych wynajmującemu w wysokości 1533zł 37gr.

Dowód: pismo z dnia 28.12.2007r. - k. 88.

Pozwany spłacił powyższe zadłużenie, a następnie uiszczał czynsz i inne opłaty, do których uiszczania jako najemca zobowiązany był powód. Powód bowiem nie pracował i nie uiszczał tych należności.

Dowód: zeznania świadka A. K. - k. 128 (00:31:05, 00:37:47)

Własność powyższego lokalu powód nabył od Gminy W. na mocy umowy użytkowania wieczystego i sprzedaży z dnia 24 września 2010r. Pozwany przekazał ojcu środki na uiszczenie ceny sprzedaży. Powód od lat nie pracował bowiem zarobkowo i nie posiadał pieniędzy na wykup mieszkania.

Dowód: zeznania świadka A. K. - k. 128 (00:29:36),

zeznania świadka K. S. – k. 139,

wypis umowy darowizny z dnia 15.11.2010r. - k. 5 - 8.

Pozwany na ten cel wydatkował kwotę 30.000zł.

Dowód: przesłuchanie pozwanego S. N. (1) – k. 152 (00:55:20.

Niespełna dwa miesiące później, tj. w dniu 15 listopada 2010r. strony zawarły w formie aktu notarialnego umowę darowizny, na mocy której powód Z. N. oświadczył, iż daruje swojemu synowi S. N. (1) powyższy lokal mieszkalny, składający się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki i przedpokoju o łącznej powierzchni 52,74m ², położony na trzeciej kondygnacji budynku wielolokalowego przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy Wydział IV Ksiąg Wieczystych we W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z przynależnym udziałem wynoszącym 659/10000 części we wspólnych częściach budynku i prawie wieczystego współużytkowania działki, objętej księgą wieczystą nr (...). Strony wartość przedmiotu darowizny określiły na kwotę 286.200zł. Pozwany w umowie oświadczył, że zamieszkuje w nabytym lokalu i jest w nim zameldowany na pobyt stały, oraz iż będzie w nim mieszkać przez okres co najmniej pięciu lat.

Dowód: wypis umowy darowizny z dnia 15.11.2010r. - k. 5 - 8.

W listopadzie 2012r. przed zawarciem umowy darowizny powód w rozmowie z przyjaciółką Z. L. stwierdził, że zamierza darować pozwanemu mieszkanie, a syn będzie uiszczał opłaty za lokal. Pozwany miał zapewniać powoda, że ten będzie mógł zajmować jeden z pokoi w spornym lokalu, a on będzie korzystał z mieszkania w czasie przyjazdów do W..

Dowód: zeznania świadka K. L. - k. 108 (00:37:03 00:38:24),

przesłuchanie powoda Z. N. – k. 149 (00:42:07).

Na początku 2011r. synowie powoda wraz z jego byłą żoną H. N. (1) zaczęli nakłaniać powoda do opuszczania zajmowanego przez niego mieszkania. Zdarzyło się, iż w trakcie jednej z takich wizyt, we wrześniu 2011r. gdy powód nie chciał wyprowadzić się z lokalu, został uderzony przez pozwanego w plecy i upadł na podłogę.

Dowód: zeznania świadka K. L. - k. 108- 109 (00:39:17, 00:42:44, 00:59:16),

przesłuchanie powoda Z. N. – k. 150 (00:31:13).

Powód skarżył się sąsiadce Z. S., że pozwany go bije. Wcześniej żalił się w rozmowie z nią, że syn S. N. (1) grozi mu, że jak nie podpisze darowizny, to i tak synowie zmuszą go do opuszczenia mieszkania. W tym czasie powód utrzymywał się z prac dorywczych.

Dowód: zeznania świadka Z. S. - k. 139 - 140.

Powód w lipcu 2012r. został pobity. Nie ustalono jednak sprawców pobicia. Powodowi zabrano wtedy dowód osobisty, który następnie miał zostać znaleziony przez znajomą H. N. (2) i oddany powodowi.

Dowód: zeznania świadka K. L. - k. 108 (00:40:03),

przesłuchanie powoda Z. N. – k. 150 (00:31:51).

Latem 2012r. syn powoda K. N. ustalił z W. S., że ten wynajmie powodowi na okres 6 miesięcy pokój za kwotę 150zł miesięcznie.

Dowód: zeznania świadka W. S. - k. 142 - 143.

W tym czasie pozwany w rozmowie telefonicznej z ojcem domagał się, by ten opuścił zajmowane mieszkanie.

Dowód: przesłuchanie powoda Z. N. – k. 148 (00:15:00)

W lipcu 2012r. syn powoda K. N. wraz ze znajomym wyniósł wersalkę z pokoju, zajmowanego w spornym lokalu przez pozwanego. Powiedział powodowi, by ten spakował swoje rzeczy i w tym celu wręczył powodowi worki na śmieci oraz oświadczył, że ojciec ma czas do piątku na spakowanie rzeczy. Następnie K. N. zatelefonował do pozwanego i wręczył telefon powodowi W rozmowie telefonicznej z powodem pozwany stwierdził, iż jeżeli ten nie wyprowadzi się z lokalu, to poświęci 1000zł na zakup biletu lotniczego i sam zmusi powoda do opuszczenia mieszkania.

K. N. poinformował powoda, że będzie uiszczać 150zł miesięcznie tytułem czynszu za lokal, w którym zamieszka powód, a w mieszkaniu tym jedynie czasowo będzie mieszkał współlokator.

Dowód: zeznania świadka K. L. - k. 108 (00:45:09),

przesłuchanie powoda Z. N. – k. 148 - 150 (00:15:00, 00:17:50, 00:18:35, 00:36:47).

W dniu 13 lipca 2012r. syn powoda K. N. zawiózł go do mieszkania przy ul. (...). Następnego dnia wymienione zostały zamki do drzwi wejściowych w lokalu przy ul. (...) we W..

Mieszkanie, do którego przewieziono powoda, jest lokalem o bardzo niskim standardzie. Powód zajmował w nim pokój o powierzchni ok. 6 m ². Przez pierwsze trzy miesiące do czasu wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, czynsz z tytułu najmu tego pokoju uiszczał K. N.. Powód zamieszkiwał w lokalu z W. S..

Dowód: zeznania świadka K. L. - k. 108 (00:47:22, 00:52:55),

oświadczenie z dnia 25.09.2012r. - k. 82,

zeznania świadka W. S. - k. 142 – 143,

przesłuchanie powoda Z. N. – k. 149 (00:19:31)

Powód był dla W. S. uciążliwym współlokatorem. Nie tylko nadużywał alkoholu, ale nie dbał o higienę osobistą i porządek. Powód skarżył się W. S., że jego synowie siłą usunęli go z mieszkania, które wcześniej zajmował. Ostatecznie we wrześniu 2012r. wynajmujący stwierdził, że powód ma opuścić jego lokal, wobec czego powód wyprowadził się.

Dowód: zeznania świadka W. S. - k. 142 - 143.

W dniu 14 sierpnia 2012r. wszczęte zostało na wniosek pozwanego postępowanie administracyjne w sprawie wymeldowania powoda z pobytu stałego w lokalu przy ul. (...) we W.. W tym samym dniu powód w trakcie przesłuchania w Urzędzie Miejskim W. oświadczył, iż jego ojciec na początku 2012r. dobrowolnie wyprowadził się z ww mieszkania, zabrał wszystkie swoje rzeczy (pokój, który zajmował pozostał pusty). Wskazał, że po wyprowadzce powoda wymienił zamki w drzwiach. Pozwany oświadczył, iż powód nadużywa alkoholu i prawdopodobnie zamieszkał u jakiejś kobiety, której pozwany nie zna.

Dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 17.08.2012r. - k. 78,

protokół z dnia 14.08.2012r. - k. 79.

W dniu 3 października 2012r. w toku tegoż postępowania przesłuchano także syna powoda K. N., który oświadczył, że jego ojciec około pół roku wcześniej poprosił go, aby przywiózł jego rzeczy z mieszkania przy ul. (...) we W. do mieszkania w dzielnicy K., nie wie jednak, czyje jest to mieszkanie i czy powód mieszka w nim sam, czy z kobietą, z którą się związał. Zeznał, że nie wie także, na jakich zasadach powód zajmuje ten lokal, nie zna jego dokładnego adresu, bo ojciec nie chciał mu go ujawnić, miał zostawić powoda z rzeczami na pętli tramwajowej na K.. Stwierdził, że sporne mieszkanie powód opuścił dobrowolnie, zabrał z lokalu wszystkie swoje rzeczy, a klucze przekazał mu, by ten oddał je pozwanemu. Oświadczył, że od pół roku nie miał żadnego kontaktu z ojcem i nie zna miejsca jego pobytu. K. N. stwierdził nadto, że pozwany od wielu lat zamieszkuje w Szwecji.

Dowód: protokół z dnia 03.10.2012r. - k. 80.

Następnie w dniu 5 października 2012r. w tej sprawie zeznania złożyła była żona powoda H. N. (1). Wskazała, iż małżeństwo z powodem zostało rozwiązane przez rozwód w 1999r, po czym wyprowadziła się ze spornego lokalu, a powód doprowadził do powstania zaległości w zapłacie czynszu, co skutkowało orzeczeniem jego eksmisji. Zeznała, iż wraz z synami spłaciła dług, a następnie lokal został wykupiony, w zamian za co powód dokonał na rzecz pozwanego jego darowizny. Podniosła, iż powód od 15 lat nie pracował, nadużywał alkoholu i zadłużał mieszkanie, a w VII 2012r. sam podjął decyzję o wyprowadzce do wynajętego pokoju, gdzie zamieszkał prawdopodobnie ze swoją kobietą. Podkreśliła, że powód opuścił lokal dobrowolnie, zabrał swoje rzeczy osobiste i dobrowolnie oddał klucze do niego. H. N. (1) przyznała, że powód ,,miał obiecane (ustnie) przy darowiźnie, że będzie mógł mieszkać w tym lokalu, ale pod warunkiem, że będzie płacił czynsz", czego nie robił.

Dowód: protokół z dnia 5.10.2012r. - k. 81.

Także w trakcie postępowania w sprawie wymeldowania powoda ze spornego lokalu W. S. złożył w dniu 25 września 2012r. pisemne oświadczenie, w którym potwierdził, że powód wynajmuje u niego pokój od dnia 13 lipca 2012r. Wskazał, że sprawę wynajęcia pokoju omawiał z nim K. N., który osobiście przywiózł rzeczy powoda i osobiście opłacał czynsz.

Dowód: oświadczenie z dnia 25.09.2012r. - k. 82.

Powód w rozmowie z sąsiadem M. K. stwierdził, że został wywieziony z ww lokalu. Żalił się, że wyrzucono go z mieszkania. Wcześniej wspominał sąsiadowi, że pozostaje w konflikcie ze swoimi synami.

Dowód: zeznania świadka M. K. - k. 106 (00:15:43, 00:16:38, 00:21:40).

Powód od lat nadużywa alkoholu, jednak z tego powodu nie dochodziło do konfliktów z sąsiadami, nie miały też miejsca interwencje Policji. Powód nie zakłócał porządku, także po spożyciu alkoholu zachowywał się spokojnie. Ciszy nie zakłócali także znajomi powoda, którzy go odwiedzali.

Dowód: zeznania świadka M. K. - k. 106 (00:18:46, 00:19:13),

zeznania świadka J. G. - k. 106 - 107 (00:27:07, 00:31:19, 00:34:36),

zeznania świadka A. K. - k. 129 (00:33:13, 00:36:35),

zeznania świadka H. Ż. - k. 136 - 137,

zeznania świadka Z. S. - k. 139 - 140.

Powód czasem pożyczał drobne sumy od sąsiadki H. Ż., lecz oddawał je. H. Ż. nie skarżyła się innym sąsiadom na zachowanie powoda.

Dowód: zeznania świadka H. Ż. - k. 136 - 137.

Zdarzało się jednak, że po spożyciu alkoholu powód spadł ze schodów, czy wracał do mieszkania zakrwawiony, raz był niekompletnie ubranym, wówczas jego sąsiadka A. K. wzywała byłą żonę powoda H. N. (1).

Dowód: zeznania świadka A. K. - k. 129 (00:33:13, 00:33:38)

Powód przypalał także posiłki, co niepokoiło sąsiadów z uwagi na zagrożenie pożarem.
Dowód: zeznania świadka A. K. - k. 129 (00:34:22),

Pismem z dnia 12 listopada 2012r. powód oświadczył pozwanemu, iż na podstawie art. 898§1 kc odwołuje darowiznę, dokonaną w dniu 15 listopada 2010r, a powodem odwołania darowizny jest rażąca niewdzięczność obdarowanego wobec jego osoby.

Dowód: pismo powoda z dnia 12.11.2012r. - k. 45.

W odpowiedzi na powyższe pismo pozwany pismem z dnia 13 lutego 2013r, działając przez swojego pełnomocnika, wskazał, że złożone przez powoda oświadczenie z uwagi na brak ustawowych przesłanek do jego złożenia jest nieskuteczne. Podniósł, że podstawą odwołania darowizny może być jedynie rażąca niewdzięczność, nawet gdyby do niej doszło ze strony pozwanemu, czemu zaprzeczył, to powód nie zachował ustawowego terminu na złożenie powyższego oświadczenia.

Dowód: pismo powoda z dnia 13.02.2013r. - k. 44.

Powodowi odmówiono przyznania renty, uznając, iż ma on możliwość podjęcia zatrudnienia.

Dowód: zeznania świadka Z. L. - k. 109 (00:57:26).

Po opuszczeniu mieszkania przy ul. (...) we W. powód przewiózł swoje rzeczy do znajomych. W zimie 2012/2013 przebywał w lokalu swojej przyjaciółki Z. L.. Zdarzało się, że w późniejszym okresie sypiał także na Dworcu (...) (...). Obecnie powód mieszka w domu znajomych, którzy czasowo wyjechali do Niemiec.

Dowód: zeznania świadka Z. L. – k. 107 (00:36:19),

przesłuchanie powoda Z. N. – k. 149 (00:23:51).

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych, Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd oparł się na zeznaniach świadków: M. K., J. G., Z. L., A. K., H. Ż., Z. S. i W. S.. Zeznania tych świadków są zgodne i spójne, a tym samym wiarygodne. Sąsiedzi powoda, zeznający w sprawie, zgodnie wskazywali na to, iż powód wprawdzie nadużywa alkoholu, ale jest osoba spokojną, nie zakłócająca spokoju w budynku i wbrew twierdzeniom pozwanego ani nie urządzającą w lokalu libacji alkoholowych, ani nie wywołującym ,,licznych awantur”.

Wobec treści zeznań sąsiadów powoda, Sąd uznał za niewiarygodne zeznania byłej żony powoda H. N. (1). Nieprawdziwe są bowiem twierdzenia świadka, iż Z. S. skarżyła się, że powód zakłóca spokój i zaspokaja na klatce schodowej potrzeby fizjologiczne. Świadek Z. S. stwierdziła, iż nie miała żadnych powód, by skarżyć się na sąsiada, był on osobą bardzo spokojną i nie uciążliwą dla niej. W ocenie Sądu H. N. (1) wiedziała, iż powód nie chciał opuścić mieszkania i w jakich okolicznościach doszło do jego przeprowadzki. Na ocenę wiarygodności zeznań tak byłej żony powoda, jak i pozwanego nie bez znaczenia ma treść zeznań złożonych przez nich w trakcie postępowania w przedmiocie wymeldowania powoda ze spornego lokalu. Pozwany w toku tego postępowania utrzymywał bowiem, iż powód opuścił lokal dobrowolnie, co więcej zeznał nieprawdę stwierdzając, że ojciec wyprowadził się na początku 2012r. i pomimo, że znał miejsce pobytu powoda, nie wskazał go, lecz podał, że powód prawdopodobnie zamieszkał ze swoją partnerką. Także H. N. (1) oświadczyła nieprawdę, stwierdzając w czasie przesłuchania w dniu 5 października 2012r, że w lipcu 2012r. powód opuścił lokal dobrowolnie i że jego syn K. N. prawdopodobnie nie znał miejsca pobytu ojca.

Odnośnie przesłuchania pozwanego Sąd oparł się na nim jedynie co do okoliczności, iż pozwany wydatkował na zakup lokalu przez powoda kwotę 30.000zł. Sam powód przyznał zresztą, iż syn uiściła cenę zakupu lokalu. Okoliczność tę potwierdzają także zeznania świadków A. K. i Z. S..

Niezgodne z prawdą są jednak twierdzenia pozwanego, iż powód dobrowolnie opuścił sporny lokal. Na podstawie zebranego materiału dowodowego uznać należy, iż powód został zmuszony przez synów do wyprowadzenia się z lokalu, co potwierdzają zeznania świadków J. G., Z. L., czy W. S.. Powód zresztą skarżył się sąsiadce Z. S., że pozwany go bije i grozi mu. Świadek ta jest osobą obcą dla stron, która w przeciwieństwie do Z. L. nie jest bliską znajomą powoda, a zatem nie wiąże jej z powodem żadna relacja tego rodzaju, która mogłaby budzić wątpliwości co do wiarygodności jej zeznań.

Sąd dał wiarę przesłuchaniu powoda jedynie częściowo, a to co do faktów, które znajdują potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym, a zwłaszcza w zeznaniach świadków relacjonujących rozmowy z powodem, w których skarżył się on na zachowanie pozwanego i wskazywał na okoliczności opuszczenia spornego lokalu. Powód nie zauważa bowiem, iż wprawdzie zachowanie pozwanego wobec niego było naganne, jednak także postępowanie powoda, a zwłaszcza nadużywanie przez niego alkoholu musiało mieć wpływ na jego relacje z synami. Taka postawa powoda, który neguje swoje uzależnienie od alkoholu, niewątpliwie wpływa na jego osąd sytuacji, w jakiej się znalazł.

Zgodnie z art. 898§1 kc darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zwrot przedmiotu darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 898§2 zd. 1 kc).

Istotne w sprawie było zatem ustalenie, czy opisane zachowanie pozwanego należy uznać za rażącą niewdzięczność w rozumieniu powołanego przepisu. W związku z zawarciem umowy darowizny na obdarowanym ciąży szczególny obowiązek moralny pieczy nad darczyńcą, gdy ten wymaga opieki, jest chory, a także, gdy nie ma on innego mieszkania, aniżeli lokal, będący przedmiotem darowizny, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Brak ekwiwalentności świadczeń przy umowie darowizny ma zatem jedynie wymiar formalny. Darowizna nakłada bowiem na obdarowanego moralny obowiązek wdzięczności, zwłaszcza w sytuacji, gdy miała ona miejsce między osobami bliskimi, w tym bowiem przypadku obowiązek pieczy wynika także z łączącej te osoby więzi rodzinnej.

Jak ustalono powód był najemcą spornego lokalu mieszkalnego, który wchodził w skład komunalnego zasobu mieszkaniowego. Niewątpliwie nie uiszczał on czynszu i innych opłat, do których zapłaty zobowiązany jest najemca, wobec czego najem został mu wypowiedziany. W tej sytuacji to pozwany umożliwił ojcu ponowne uzyskanie tytułu do spornego lokalu, a następnie nabycie go od Gminy W.. Faktem powszechnie znanym jest, iż jako najemca powód nabywając lokal nie uiścił z tego tytułu ceny rynkowej, a nabycie miało miejsce na warunkach preferencyjnych. Sam pozwany wskazał, iż na ten cel przekazał powodowi kwotę 30.000zł, a kwota ta z pewnością nie odpowiadała cenie rynkowej za lokal o powierzchni 52,74m ². W niespełna dwa miesiące po nabyciu lokalu powód darował go pozwanemu, a same strony w umowie określiły wartość nieruchomości na kwotę 286.200zł. Niewątpliwie bez wydatkowania przez pozwanego ww kwoty, powód nie mógłby nabyć tegoż lokalu i to pozwany spłacił zadłużenie ojca, co zapobiegło eksmisji powoda. Jednak w ocenie Sądu spłata zadłużenia, a następnie przekazanie ojcu kwoty na nabycie lokalu miało jedynie na celu uzyskanie tytułu prawnego do tegoż mieszkania, a pozwany stał się jego właścicielem uiszczając w istocie niewiele ponad 10% wartości tej nieruchomości. Z przesłuchania pozwanego wynika, iż nie łączy go bliska wieź z ojcem, co jak wydaje się jest konsekwencją alkoholizmu powoda. Pozwany nie nazywa powoda ojcem, czuje do niego żal. Z zebranego materiału dowodowego wynika także, że powód nadużywa alkoholu, od lat utrzymuje się jedynie z prac dorywczych. Powód stwierdził, że brak zatrudnienia związany jest z jego stanem zdrowia, lecz w żaden sposób okoliczności tych nie wykazał. Pełnomocnik powoda na rozprawie dnia 22 listopada 2013r. przełożyła dokumenty dotyczące stanu zdrowia powoda i jego sytuacji majątkowej, nie składając jednak stosownego wniosku dowodowego, w tym nie precyzując na jaką dokładnie okoliczność miałby zostać przeprowadzony dowód z tych dokumentów. Jeśli taki wniosek zostałby złożony, to t tak jako spóźniony na podstawie art. 207§6 kpc podlegałby oddaleniu. Nawet jednak gdyby Sąd przeprowadził dowód z tych dokumentów, to nie wynika z nich, iż powód jest osobą niezdolną do pracy. Orzeczeniem z dnia 5.12.2012r. nie stwierdzono u powoda niepełnosprawności, co więcej wskazano, iż skutki schorzeń, na jakie cierpi powód nie obniżają w sposób istotny jego zdolności do wykonywania pracy. Odmówiono także przyznania powodowi renty z tytułu niezdolności do pracy. Powód jest zatem osobą zdolną do pracy, skoro przeciwnych wniosków nie sposób wywieść z zebranego materiału dowodowego. Powód utrzymuje się jedynie z prac dorywczych i należy przyjąć, iż środki uzyskane w ten sposób przeznacza przede wszystkim na alkohol. Nawet jednak taka postawa powoda nie uzasadnia - zdaniem Sądu - zachowania pozwanego wobec ojca, które w istocie po dokonaniu przez powoda darowizny miało na celu zmuszenie powoda do opuszczenia lokalu. Nie sposób przy tym uznać, by drugi syn powoda K. N. działał w tym zakresie z własnej inicjatywy, a nie w porozumieniu z powodem, dlatego też co do okoliczności, w jakich doszło do opuszczenia lokalu przez powoda Sąd dał wiarę jego przesłuchaniu.

Oceniając, czy zachowanie pozwanego można uznać za rażąca niewdzięczność, należy mieć na względzie, iż powód w umowie darowizny w żaden sposób nie zapewnił sobie możliwości dalszego zamieszkiwania w darowanym lokalu, lecz to w nim znajdowało się jego miejsce zamieszkania w chwili zawarcia umowy i nie miał on możliwości w inny sposób zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych. Jest oczywiste, że w tej sytuacji nie zamierzał on z chwilą darowania lokalu opuszczenia go. Powód nie wykazał przy tym, by w trakcie zamieszkania w tym lokalu ponosił choćby w niewielkim stopniu koszty z tym związane. Zawarcie umowy darowizny - zdaniem Sądu - nie oznaczało, iż od tego momentu pozwany jest zobowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania powoda, który nadużywał alkoholu i w żaden sposób nie partycypował w opłatach za lokal. Ale takie postępowanie powoda nie usprawiedliwia zachowania pozwanego, który niezależnie do uczuć żywionych wobec ojca jest synem powoda i choćby ze względu na tę więź powinien powstrzymać się od działać, które w ocenie Sądu naruszają podstawowe zasady współżycia społecznego, odnoszące się do obowiązków, jakie ciążą na dorosłych dzieciach wobec ich rodziców. Jeśli nawet pozwany nie był zobowiązany do alimentowania ojca, to jednak zachowanie, które zakwalifikować należy za naruszenie posiadania lokalu i przewiezienie ojca z rzeczami spakowanym w worki na śmieci do lokalu o bardzo niskim standardzie, wskazuje na celowe działanie na szkodę powoda. Pozwany niewątpliwie samowolnie pozbawił powoda posiadania spornego lokalu, a następnie celowo zeznał nieprawdę przez organem administracyjnym co do czasu i okoliczności opuszczenia przez ojca mieszkania. Zamiarem pozwanego było bowiem wykazanie, iż powód nie zamieszkuje w lokalu co najmniej 6 miesięcy. Pozwany, nie wskazując aktualnego miejsca pobytu ojca, zamierzał uniemożliwić mu udział w tym postępowaniu.

Jeśli pozwany uznał, że zachodzą okoliczności wypowiedzenia powodowi stosunku najmu, to powinien był najpierw wezwać powoda do zapłaty czynszu pod rygorem wypowiedzenia najmu, a następnie wypowiedzieć najem i wystąpić ze stosownym powództwem o eksmisję powoda ze spornego lokalu. Zasadność takiego powództwa podlegałaby ocenie na podstawie przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego lokatorem (art. 2 ust. 1 powołanej). Pozwany w tym procesie musiałby jednak wykazać, iż w sprawie zachowano tryb wypowiedzenia umowy wskazany w art.11 ust. 1 powołanej ustawy. Nadto Sąd w wyroku orzekłby, czy pozwanemu przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego. Ponieważ z mocy art. 14 ust. 7 ww ustawy przepis jej art. 14 ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, okoliczność, iż ojciec pozwanego jest obecnie osobą bezrobotną nie skutkowałaby obligatoryjnym orzeczeniem o jej uprawnieniu do lokalu socjalnego, jednak kwestia tego prawa podlegałby rozpoznaniu przez sąd. W tych okolicznościach pozwany zmuszając ojca do opuszczenia lokalu nie tylko naruszył jego posiadania, pozbawiając powoda mieszkania. Powód nie miał bowiem w sytuacji, w której się znalazł, możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych choćby poprzez przyznanie mu uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego. Nie bez znaczenia jest i ta okoliczność, iż rozpoznając żądanie eksmisji z lokalu uprzednio darowanego pozwanemu przez powoda, sąd rozważałby zapewne zasadność takiego powództwa w kontekście nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 kc).

Przyjęcie, iż swoim zachowaniem powód naruszył posiadanie powoda, nie wskazuje jednak na inny wymiar postępowania powoda w stosunku do obdarowanego, to jest naruszenie zasad we wzajemnych relacjach pomiędzy ojcem, a synem. Niewątpliwie relacja ta została zaburzona. Powód od lat nadużywa bowiem alkoholu i nie podejmuje starań, by zapewnić sobie środki utrzymania. Pozwany wskazywał, że jego stosunek do powoda wynika z wcześniejszego traktowania go przez ojca. Jednak skoro pozwany przyjął darowiznę, to spoczywał na nim obowiązek takiego zachowania, by nie można było przypisać mu niewdzięczności. Powód wraz z bratem K. N. zmusił zaś powoda do opuszczenia lokalu, grożąc, że o ile powód nie opuści mieszkania, sam zmusi go do tego. Rzeczy powoda spakowane zostały w worki po śmieciach, a powód z nimi wywieziony do lokalu o bardzo niskim standardzie, co zeznała świadek Z. L. i o co Sąd mógł stwierdzić, przeprowadzając dowód z zeznań świadka W. S.. Następnie pozwany zamierzał doprowadzić do wymeldowania powoda bez jego wiedzy i zgody. Wszystkie te działania pozwalają domniemywać, iż pozwany już w chwili przekazania powodowi środków na wykup lokalu, miał zamiar doprowadzić do opuszczenia mieszkania przez powoda, a takie działalnie w żadnych okolicznościach, a zwłaszcza w relacjach pomiędzy rodzicami a dziećmi, nie może być uznane za usprawiedliwione. Ta okoliczność oraz sposób, w jaki pozwany osiągnął zamierzony cel, pozwalają przypisać pozwanemu rażącą niewdzięczność wobec powoda. Sąd zatem w tym właśnie działaniu upatruje rażącej niewdzięczności pozwanego, a działanie to miało miejsce przed upływem rocznego terminu wskazanego w art. 899§3 kc.

Powołany przepis art. 898§1 kc obejmuje zachowania o szczególnie niewłaściwym charakterze, rażąco naruszające obowiązek wdzięczności wobec darczyńcy, w tym wynikający z zasad słusznego postępowania między ludźmi, a zwłaszcza w relacjach rodzinnych. Zachowanie pozwanego wobec ojca wykroczyło poza ramy zwykłego konfliktu rodzinnego i w istocie doprowadziło do bezdomności powoda.

Powód nie wykazał, by pozwanemu oświadczenie o odwołaniu darowizny doręczono wcześniej, aniżeli przed dniem 13.02.2013r, a zatem dniem wystosowania przez pełnomocnika pisma do powoda (k. 44), w którym ustosunkował się on do odwołania darowizny. W tych okolicznościach podstawą odwołania darowizny nie mogło być zachowanie pozwanego, które miało miejsce wcześniej niż rok przed tą datą. Nie został bowiem zachowany termin jednego roku na złożenie oświadczenia o odwołaniu darowizny, wskazany w art. 899§3 kc. Z tej też przyczyny Sąd nie oceniał, czy uderzenie powoda przez syna we wrześniu 2011r. w istocie można uznać za rażącą niewdzięczność. Jedynie dodatkowo wskazać należy, iż przedstawiony przez pozwanego wyciąg z rachunku bankowego, dotyczący transakcji z dnia 28.09.2011r. w żaden sposób nie wyklucza możliwości, iż powód w dniach poprzedzających transakcję był rzeczywiście w Polsce, a zatem, by zdarzenie opisane przez powoda, a dotyczące uderzenia go przez pozwanego nie miało miejsca.

Sąd uznał zatem, iż powód skutecznie odwołał darowiznę spornego lokalu mieszkalnego, a skoro pozwany odmówił przeniesienia na niego własności tej nieruchomości, to powód był uprawniony do wystąpienia z powództwem o zobowiązanie obdarowanego do złożenia oświadczenia woli o treści wskazanej w piśmie procesowym z dnia 21 czerwca 2013r. (art. 64 kc).

Mając powyższe na względzie na podstawie art. 405 kc w związku z art. 898§2 kc i art. 64 kc Sąd uwzględnił powództwo, orzekając jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98 kpc. Zasądzona kwota 8656zł obejmuje 7200zł wynagrodzenia pełnomocnika powoda oraz 23% podatku VAT, na których to kosztach pełnomocnikowi powoda z urzędu przysługuje pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniami innych osób (art. 122§2 kpc).