Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Marek Kurkowski

Sędzia SO Monika Kuźniar (spr.)

Sędzia SO Czesław Chorzępa

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G.

przeciwko M. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu

z dnia 11 grudnia 2012r.

sygn. akt XI C 513/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda dalszą kwotę 615,01 zł (sześćset piętnaście złotych jeden grosz) z ustawowymi odsetkami od dnia 26 sierpnia 2011r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie;

II.  w pozostałej części apelację oddala;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 121 zł kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt II Ca 216/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy w pkt I zasądził od pozwanej M. M. na rzecz strony powodowej B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. kwotę 11 670,84 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 20% w skali roku, ale nie więcej niż czterokrotność stopy lombardowej NBP liczonymi od dnia 26 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty; w pkt II oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt III zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 2571 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego. W dniu 24 lipca 2007 r. M. M. i (...) Bank (...) S.A. zawarli umowę kredytu, w ramach której (...) S.A. udzieliła M. M. kredytu w kwocie 10.000 zł. Zgodnie z umową kredyt powinien zostać spłacony w 48 ratach miesięcznych w wysokości i terminach ustalonych w planie spłaty. Kwoty nie spłaconych w całości lub części rat kredytu – w terminach określonych w planie spłaty – stają się następnego dnia po upływie tych terminów zadłużeniem przeterminowanym. Od kwot tych za każdy dzień opóźnienia w spłacie (...) S.A. nalicza i pobiera odsetki według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w (...) S.A. W przypadku powstania zaległości w spłacie kredytu lub odsetek, (...) S.A. wyśle zawiadomienie albo monit. W myśl § 15 (...) S.A. może wypowiedzieć umowę kredytu w przypadku wystąpienia zaległości w spłacie dwóch pełnych rat kredytu, za co najmniej dwa okresy płatności. Termin wypowiedzenia umowy kredytu wynosi 30 dni. Zgodnie z planem spłaty pierwsza rata miała wysokość 199,28 zł, kolejne 275,28 zł, a ostatnia 287,45 zł. M. M. przestała spłacać kredyt 6 miesięcy przed 3 grudnia 2008 r. Na dzień 3 grudnia 2008 r. stan zaległości M. M. wynosił 615,01 zł. Pismem z tego dnia (...) S.A. wezwała M. M. do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od otrzymania pisma i wskazała, że w przypadku nie dokonania wymaganych wpłat w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, (...) S.A. wraz z upływem tego terminu wypowiada warunki spłaty umowy kredytu, co oznacza obowiązek jednorazowej spłaty całej kwoty kredytu wraz z należnymi odsetkami, opłatami za upomnienia oraz innymi kosztami. Bank wskazał, że zadłużenie M. M. na dzień 3 grudnia 2008 r. wynosi 8.040,44 zł, a okres wypowiedzenia wynosi 30 dni. W dniu 27 sierpnia 2010 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu, na wniosek banku z dnia 18 marca 2010 r., nadał przeciwko M. M. klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu w dniu 1 marca 2010 r. przez (...) Bank (...) S.A., w którym stwierdzono istnienie zadłużenia M. M. z tytułu umowy kredytu z dnia 24 lipca 2007 r. W dniu 18 czerwca 2010 r. (...) S.A. wystawił wyciąg z ksiąg bankowych, w którym stwierdzono, że na ten dzień w księgach figuruje wymagalna wierzytelność wobec M. M. z tytułu umowy kredytu z dnia 24 lipca 2007 r. na kwotę 10.457,55 zł. Dnia 28 czerwca 2010 r. (...) S.A. zawarła z B. (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w G. umowę sprzedaży wierzytelności, której przedmiotem była wierzytelność banku wobec M. M. z tytułu umowy kredytu z dnia 24 lipca 2007 r. Na dzień 25 sierpnia 2011 r. zadłużenie M. M. z z tytułu umowy kredytu z dnia 24 lipca 2007 r. wynosiło 12.285,85 zł. M. M. została zawiadomiona o przelewie wierzytelności i wezwana do spłaty zadłużenia.

Sąd uwzględnił powództwo w części, albowiem pozwana nie zaprzeczyła istnieniu wierzytelności w wysokości dochodzonej w pozwie i nie zakwestionowała jej podstawy prawnej, ani jej wysokości, uznając za zasadny zarzut przedawnienia zadłużenia w kwocie 615,01 zł. Sąd podał, że zadłużenie w tej kwocie było wymagalne na dzień 3 grudnia 2008r., przy czym powstało ono 6 miesięcy przed tym dniem, tj. najpóźniej w pierwszej połowie sierpnia 2008 r. Sąd uznał, że roszczenie powoda, który pozew wniósł w dniu 26 sierpnia 2011 r., co do kwoty 615,01 zł przedawniło się najpóźniej na początku sierpnia 2011 r. W pozostałym zakresie roszczenie na dzień wniesienia pozwu było jeszcze wymagalne, przedawniło się dopiero w styczniu 2012 r. Sąd uznał, iż bieg terminu przedawnienia nie został przerwany na skutek złożenia przez (...) SA wniosku o nadanie klauzuli wykonalności b.t.e., stwierdzającemu dochodzoną wierzytelność, albowiem nie była to czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Sąd uznał za zasadne żądanie odsetek za opóźnienie w płatności.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia w zakresie pkt II wniósł powód.

Sądowi I instancji zarzucił naruszenie art. 123 § 1 pkt 1 kpc poprzez błędne uznanie, że złożenie przez poprzedniego wierzyciela wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie skutkowało przerwą biegu przedawnienia. Podał, że zgodnie z powołanym w apelacji orzecznictwem Sądu Najwyższego roszczenie powoda co do zapłaty kwoty 615,01 zł nie uległo przedawnieniu.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za II instancję. Względnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz pozostawienie temu sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację strony powodowej pozwana wniosła o jej oddalenie, wskazując, że w sprawie nie zaszły żadne okoliczności prawne, które można by było zakwalifikować, jako przerywające bieg przedawnienia zgodnie z treścią art. 123 kc.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy rozważyć kwestię czy zaistniała w niniejszej sprawie nieważność postępowania przed Sądem I instancji, którą Sąd Odwoławczy bierze pod rozwagę z urzędu. Zgodnie z art. 378 § 1 kpc Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Zgodnie z art. 379 pkt 2 kpc nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany.

Z akt sprawy wynika, że zawiadomienia o terminach rozpraw w postępowaniu przed Sądem I instancji kierowane były do pełnomocnika strony powodowej, któremu strona powodowa wypowiedziała pełnomocnictwo jeszcze na etapie elektronicznego postępowania upominawczego.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 marca 2008 r. (V CSK 488/07, LEX nr 424315), przy analizie, czy doszło do pozbawienia strony możności działania, trzeba najpierw rozważyć, czy nastąpiło naruszenie przepisów procesowych, następnie zbadać, czy uchybienie to wpłynęło na możność strony do działania w postępowaniu, wreszcie ocenić, czy pomimo zaistnienia tych przesłanek strona mogła bronić swych praw w procesie. Dopiero w razie kumulatywnego spełnienia wszystkich tych warunków można uznać, że strona została pozbawiona możności działania.

W ocenie Sądu Odwoławczego, powołane naruszenie przez Sąd I instancji przepisów procesowych, nie wpłynęło na możność działania strony powodowej w procesie. Należy bowiem zauważyć, że adres nowo ustanowionego pełnomocnika jest tożsamy z adresem poprzedniego, zatem zasadne jest przyjęcie domniemania, że nowy pełnomocnik był powiadamiany o terminach rozpraw, o czym świadczyć może choćby fakt złożenia przez stronę powodową w terminie apelacji. Nadto, co jest najistotniejsze - strona powodowa, składając apelację, nie złożyła zarzutu pozbawienia jej praw w procesie.

Z tych względów, brak było podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 123 § 1 ust. 1 kc, zważyć należy, że jest on zasadny. Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu I instancji, zgodnie z którym złożenie wniosku o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie przerywa biegu przedawnienia, gdyż nie stanowi czynności przedsięwziętej bezpośrednio w celu dochodzenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Zgodnie z art. 123 § 1 ust 1 kpc, bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, co zapewne miało wpływ na niepewność orzeczniczą w tym zakresie, że wielokrotnie, we wcześniejszym orzecznictwie Sąd Najwyższy przyjmował, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności nie przerywa biegu przedawnienia (orzeczenie z dnia 24 września 1971 r., II CR 358/71, niepubl., z dnia 22 lutego 1973 r., III PRN 111/72, OSNCP 1974/1/12, uchwała z dnia 20 lutego 1974 r., III CZP 2/74, OSNCP 1975/2/18 i z dnia 4 sierpnia 1977 r., IV PR 160/77, niepubl.). Zasadniczym argumentem na rzecz tego poglądu było odwołanie się do zawartego w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. wymagania bezpośredniości, tak jak to uczynił Sąd Rejonowy.

Od powyższego stanowiska Sąd Najwyższy jednak odstąpił w uchwale z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC 2005/4/58, stwierdzając, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia. Do czasu ukończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem, uprawniony nie może podjąć innej czynności mogącej też przerwać bieg przedawnienia. Stąd złożenie tego wniosku nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu ukończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.). Do stanowiska wyrażonego w uchwale z dnia 16 stycznia 2004 r. Sąd Najwyższy przychylił się również w wyroku z dnia 17 grudnia 2004 r., II CK 276/04 (niepubl.) Jak wskazał przy tym, nie można dopuścić do przedawnienia roszczenia w czasie postępowania klauzulowego, na czas trwania którego wierzyciel nie ma wpływu. Postępowanie to może ulegać wydłużeniu, zwłaszcza w razie wniesienia środka odwoławczego. Przyjęcie stanowiska odmiennego stanowiłaby wyłom od zasady, według której przedawnienie nie może biec, jeżeli uprawniony nie ma możliwości realizowania roszczenia. W najnowszym w tym zakresie stanowisku Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 12 stycznia 2012 r. (II CSK 203/11 LEX nr 1125087), Sąd ten powielił ww. tezę i jej argumentację.

Nie powielając zaaprobowanych przez Sąd Odwoławczy poglądów wyrażonych w przytoczonym wyżej orzecznictwie na uznanie że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia Sąd Okręgowy przyjął, że roszczenie strony powodowej nie uległo przedawnieniu. Umowa kredytu z pozwaną zawarta została w 2007 r., zaś na zadłużenie w kwocie 615,01 zł złożyły się raty kredytu za miesiące: czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik i listopad 2008 r. Wymagalność rat miała zatem nastąpić w okresie od czerwca do listopada 2008 r. i z tego względu przedawnienie roszczenia powoda w zakresie kwoty 615,01 zł nastąpiłoby odpowiednio do 5. dnia czerwca, lipca, sierpnia, września, października i listopada 2011 roku. Poprzedni wierzyciel złożył wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w sierpniu 2010 r., zaś Sąd nadał klauzulę w dniu 27 sierpnia 2010 r. Skoro zatem wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia, zaś wierzycielowi B. (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w G. przysługują wszystkie zarzuty przysługujące poprzedniemu wierzycielowi, uznać należy, że przedawnienie roszczenia powoda mogłoby nastąpić najwcześniej w sierpniu 2013 r. (3 lata od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu). Skoro zaś pozew został wniesiony w dniu 26 czerwca 2011 r., roszczenie powoda niewątpliwie nie uległo przedawnieniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Odwoławczy na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powoda dalszą kwotę 615,01 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 sierpnia 2011r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji.

Sąd Odwoławczy nie uwzględnił żądania zasądzenia odsetek w wysokości 20%, albowiem powód nie wykazał, iż odsetki należały mu się w takiej wysokości. Z umowy kredytowej wynika, że odsetki miały być zmienne i obowiązywać za dany okres. Powód nie przedstawił informacji w jakich okresach i w jakiej wysokości miały obowiązywać w banku odsetki. Nie powołał też uchwał banku, stanowiących podstawę określenia wysokości i okresu obowiązywania odsetek.

Z tego względu Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc zasądził odsetki ustawowe i na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powoda w pozostałym zakresie, o czym orzeczono jak w pkt II sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego, zawarte w pkt III sentencji zapadło w oparciu o art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc, zgodnie z wynikiem postępowania. Na zasądzoną kwotę 121 zł złożyła się opłata od apelacji w wysokości 31 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 90 zł wyliczone w oparciu o § 6 pkt 2 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.