Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2017r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Małgorzata Brulińska

Sędziowie: Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk

Sędzia SO Grzegorz Karaś (spr.)

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2017r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. D.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 20 grudnia 2016r.

sygn. akt VI C 1159/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że powództwo oddala oraz w punkcie III w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej 2417 zł zwrotu kosztów procesu;

II.  zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej 1400 zł kosztów postępowania apelacyjnego;

III.  nie obciąża powódki brakującymi kosztami sądowymi.

Sędzia SO Grzegorz Karaś Sędzia SO Małgorzata Brulińska Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2016 r. Sąd rejonowy dla Wrocławia-Krzyków zasądził od strony pozwanej (...) na rzecz powódki J. D. kwotę 10.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 sierpnia 2014 r., liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. jako odsetki ustawowe za opóźnienie tytułem dalszego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, dalej idące powództwo oddalił i stosunkowo rozdzielił koszty procesu między stronami, pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu przy uwzględnieniu, że powód wygrał sprawę w 33,33%.

Sąd Rejonowy wyrok ten wydał w oparciu o następujący stan faktyczny:

W dniu 31.01.2007 r. powódka J. D., jako kierowca samochodu V. (...), uczestniczyła w kolizji drogowej polegającej na tym, że w tył prowadzonego przez nią samochodu uderzył samochód M.. Sprawcą kolizji był kierowca samochodu M.. Sprawca kolizji poruszał się pojazdem zarejestrowanym za granicą RP i posiadającym ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura narodowe (zieloną kartę). Z miejsca zdarzenia na pogotowie ratunkowe w P. powódka została zawieziona przez swojego przyjaciela, którego wezwała na miejsce zdarzenia. Na pogotowiu powódka nie wyraziła zgody na hospitalizację. Z powodu bólu powódka nie mogła ruszać głową, występowały u niej mroczki przed oczami, bolało ją całe ciało. W dniu 1.02.2007 r. powódka zgłosiła się do lekarza chorób wewnętrznych, który skierował powódkę do szpitala. Również lekarz chirurg, do którego powódka zgłosiła się w dniu 2.02.2007 r., zaproponował jej leczenie i obserwację w szpitalu, powódka jednak odmówiła. Lekarz chirurg stwierdził wówczas u powódki wstrząśnienie – uraz śródczaszkowy oraz skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa, założył jej ponadto kołnierz S.. Diagnozę tę potwierdził neurolog, do którego powódka zgłosiła się w dniu 23.02.2007 r. Stwierdził on ponadto u powódki wstrząśnienie mózgu. W badaniu TK głowy, wykonanym w dniu 22.08.2007r., stwierdzono prawidłowy obraz TK kory i struktur podkorowych, nie stwierdzając zmian ogniskowych. Powódka nosiła sztywny kołnierz ortopedyczny; spała w nim również w nocy.

W wyniku wypadku powódka doznała urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, urazu kręgosłupa szyjnego, urazu klatki piersiowej oraz barku lewego. Związany z tym uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi 8%. Uraz kręgosłupa szyjnego związany był z jego nagłym maksymalnym przygięciem i odgięciem. Badanie EEG głowy wykonane w dniu 7 lutego 2007 r. oraz badanie tomografii komputerowej, wykonane w sierpniu 2007r., nie wykazały następstw urazu głowy. Podczas wypadku z dn. 31.I.2007r. nie doszło u powódki do uszkodzenia ani urazu narządu wzroku.

W dniach 10.11.2008r., 1.12.2008r. i 11.12.2008r. powódka konsultowała się u lekarza okulisty, który stwierdził u powódki przewlekłe zapalenie spojówek, zaburzenia filmu łzowego i nadwzroczność. Podczas wizyty u neurologa w dniu 16.12.2008r. powódka zgłosiła skargi na zaburzenia widzenia z obecnością szarej plamy, nieostrego widzenia i dwojenia przy dłuższym patrzeniu w jeden punkt.

Od 20 do 28 stycznia 2009 r. powódka była hospitalizowana w Oddziale Klinicznym Neurologii Szpitala (...) w P. z rozpoznaniem zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego, dyskopatii szyjnej, stenozy kanału kręgowego na poziomie C5/C6 i C4/C5 oraz napięciowych bólów głowy. Była rehabilitowana w trybie ambulatoryjnym w okresie od 3 do 16 marca 2009 r. i od 14 do 24 kwietnia 2009 r. w (...) w S., gdzie przeszła zabiegi na odcinek szyjny kręgosłupa, takie, jak magnetoterapia, ultradźwięki, ćwiczenia czynne. Powódka była ponadto rehabilitowana w ramach prewencji rentowej ZUS w okresie od 20.VII do 12.VIII.2009 r. W okresie od 19.VII.2013 r. do lutego 2015 r. powódka leczona była w trybie ambulatoryjnym, przechodząc w tym okresie szereg wizyt u lekarza neurologa i neurochirurga. W dniu 14.08.2013 r. wykonano u powódki badanie (...) kręgosłupa szyjnego, w którym stwierdzono odprostowanie fizjologicznej lordozy szyjnej, przepukliny krążków międzykręgowych i znaczne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego z wielopoziomową dyskopatią. W dniu 10.10.2013 r. u powódki wykonano badanie NMR kręgosłupa lędźwiowego, w którym stwierdzono małą wypuklinę krążka międzykręgowego bez innych cech ucisku na struktury wewnątrzkanałowe. W okresie od 23.10.2013 r. do 21.11.2013 r. powódka był rehabilitowana w ramach prewencji ZUS. Powódka została zakwalifikowana do leczenia operacyjnego dyskopatii szyjnej w Klinice (...) we W.. Termin przyjęcia do szpitala ustalono na 6.10.2014 r., został on jednak przesunięty. W okresie od 6.09.2013 r. do 7.10.2013 r. powódka była rehabilitowana w trybie ambulatoryjnym z powodu ucisku korzeni nerwów rdzeniowych. W (...) we W. powódka przeszła zabiegi takie, jak masaż leczniczy, tens i terapię indywidualną.

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 24.02.2014 r. stwierdzono, że powódka nie jest niezdolna do pracy. Decyzją ZUS z dn. 25.03.2014 r. odmówiono powódce prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Odwołanie powódki od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia z dnia 7.01.2015 r.

Bezpośrednio po wypadku powódka przebywała przez miesiąc na zwolnieniu lekarskim, bolało ją całe ciało i miała napadowe, tępe bóle głowy, w związku z czym zażywała leki przeciwbólowe. Po powrocie do pracy, w okresie pierwszych miesięcy po wypadku, dwa razy zasłabła w pracy. W późniejszym okresie utrzymywał się u niej ból szyi. Pojawiły się także drętwienia rąk, bóle barków, osłabienia kończyn. Powódka zażywała leki przeciwdepresyjne, w tym psychotropowe. W 2009 r. powódka przebywała przez rok na zwolnieniu lekarskim.

W dacie wypadku powódka pracowała w kasynie w P. na stanowisku kierownika zmiany, zarabiając około 6.000 zł netto.

W dniu 14.05.2014 r. rozwiązano z powódką umowę o pracę bez wypowiedzenia z uwagi na długotrwałe przebywanie na zwolnieniu lekarskim. Powódka do chwili obecnej odczuwa silne bóle odcinka szyjnego kręgosłupa, ma osłabioną siłę mięśni rąk, co powoduje, że ma problemy z utrzymaniem w nich przedmiotów. Każda długotrwała pozycja ciała wywołuje u niej ból. Powódka ma wykształcenie średnie maturalne, obecnie nie pracuje, pobierając zasiłek dla bezrobotnych. Po wypadku sprzedała zakupiony wcześniej dom i dwa samochody, żyjąc przez półtora roku z uzyskanych w ten sposób pieniędzy. W czerwcu 2013r. powódka przyjechała do W. z P., gdzie wcześniej zamieszkiwała. Obecnie powódka mieszka we W. u swojej matki. Powódka ma dwoje dzieci, które w dacie zdarzenia z dnia 31.01.2007r. miały lat 2 i 9. Po wypadku partner powódki i ojciec jej dzieci, rozstał się z powódką. Powódka ma mieć przeprowadzoną operację usunięcia przepuklin kręgosłupa, po której wymagana jest rehabilitacja. Powódka cierpi na bezsenność, obawia się swojej przyszłości.

Decyzją z dnia 9.05.2007 r. (...)S.A. w W., działając jako nominowany korespondent zagranicznego ubezpieczyciela, przyznało i wypłaciło powódce kwotę 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

W tym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powódce należna jest dalsza kwota 10.000 zł zadośćuczynienia ponad przyznane już przez stronę pozwaną zadośćuczynienie w wysokości 12.000 zł, jako uwzględniającą krzywdę powódki, rozumianą, jako niezawinione przez nią następstwa zdarzenia z dnia 31.01.2007 r. W ocenie Sądu Rejonowego zadośćuczynienie należne jest powódce na podstawie art. 445 § 1 KC. Natomiast odpowiedzialność sprawcy wynikała z przepisów art. 436 § 1 KC w zw. z art.435 § 1 KC.

Odnosząc się do podniesionego przez stroną pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia, Sąd Rejonowy uznał zarzut ten za nieuzasadniony i przyjął, że roszczenie powódki przeciwko stronie pozwanej nie uległo przedawnieniu. W ocenie Sądu Rejonowego ustalenia wymagało, czy szkoda powódki wynikła ze zbrodni lub występku, a to z uwagi na dłuższy termin przedawnienia roszczeń z deliktu, jeżeli szkoda jest wynikiem zbrodni lub występku. Bowiem w sytuacji, gdy w postępowaniu karnym nie stwierdzono popełnienia przestępstwa, sąd cywilny jest uprawniony do dokonania własnej oceny, czy popełnione zostało przestępstwo. W ocenie Sądu Rejonowego obrażenia ciała, jakich doznała powódka na skutek zdarzenia z dnia 31.01.2007r., wypełniają znamiona czynu z art.157 § 2 KK. Ponieważ sprawca spowodował u powódki naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni to zgodnie z art.157 § 2 KK czyn taki stanowi występek w rozumieniu kodeksu karnego bowiem sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Ponadto w myśl art.157 § 3 KK jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Zdaniem Sądu Rejonowego występkiem jest choćby nieumyślne spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia trwającego nie dłużej niż 7 dni. Skoro zaś powódka na skutek wypadku z dn. 31.01.2007 r. doznała naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia trwającego nie dłużej niż 7 dni, to nawet bez konieczności przypisywania sprawcy winy umyślnej (art.157 § 3 KK) możliwe jest ustalenie, że krzywda, której doznała powódka, jest wynikiem występku. Zatem w świetle art.442(1) § 2 KC nie doszło więc do przedawnienia roszczenia powódki.

Apelację od wyroku złożyła strona pozwana zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

1.  naruszenie prawa materialnego - art. 819 § 3 i 4 KC w zw. z art. 442 ¹ § 1 i 2 KC i w zw. z art. 157 § 2 KK i art. 177 § 1 KK poprzez błędną wykładnię i błędne przyjęcie, iż krzywda, której doznała powódka, jest wynikiem występku, a zatem roszczenie powódki nie uległo przedawnieniu; a z ostrożności procesowej również:

2.  naruszenie prawa materialnego - art. 445 § 1 KC poprzez jego błędną wykładnię, i przez przyjęcie, iż kwota w łącznej wysokości 22.000 zł jest kwotą odpowiednią z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę związaną z doznanymi przez powódkę obrażeniami, konsekwencjami w życiu, odniesionym uszczerbkiem na zdrowiu oraz rokowaniami na przyszłość, podczas gdy jest to suma nadmierna;

3.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, iż z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej J. M. wynika, iż powstałe u powódki w związku ze zdarzeniem drogowym z 31.01.2007 r. obrażenia są wynikiem występku, a nie wykroczenia;

a z ostrożności procesowej również: na skutek dokonania przez Sąd I instancji ustaleń w zakresie rozmiaru dolegliwości związanych z wypadkiem oraz ich następstw w życiu powódki głównie w oparciu o twierdzenia wskazane przez samą powódkę oraz przy niepełnym uwzględnieniu dokumentacji lekarskiej i wniosków wynikających z opinii biegłych sądowych co do skutków wypadku, powstałego długotrwałego, a nie stałego, uszczerbku na zdrowiu w wysokości, co winno się przekładać na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia.

Wskazując na powyższe zarzuty na podstawie art. 368 § 1 pkt 5 KPC oraz art. 386 § 1 KPC strona pozwana wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania przed Sądem I instancji,

2.  zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Na wstępie rozważań wskazać należy, iż Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Przyjmując za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy dokonał odmiennej oceny stany faktycznego sprawy i wywiódł odmienne niż Sąd Rejonowy wnioski. Sąd Okręgowy uznał jednak, że apelacja strony pozwanej w zasługiwała na uwzględnienie, zaś powództwo wytoczone przez powódkę winno zostać oddalone z uwagi na skutecznie podniesiony przez stronę pozwaną w toku procesu zarzut przedawnienia roszczenia.

Głównym zarzutem podnoszonym przez stronę pozwaną w toku procesu i podstawowym zarzutem apelacyjnym był podnoszony zarzut przedawnienia roszczenia powódki. W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew wnioskom wywiedzionym przez Sąd Rejonowy zarzut ten jest co do zasady trafny. Instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117 KC, z którego wynika, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (§ 1). Skutkiem prawnym przedawnienia jest to, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Roszczenie powódki znajdowało swoją podstawę materialnoprawną w przepisie art. 445 § 1 KC. Natomiast odpowiedzialność sprawcy wynikała z przepisów art. 436 § 1 KC w zw. z art.435 § 1 KC.

Termin przedawnienia roszczenia o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę określony został w art. 442(1) § 1 KC. Przedawnienie o naprawnienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym podlega przedawnieniu z upływem lat 3 od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Bezspornie krzywda powódki Zgodnie natomiast z art. 442(1) § 3 KC w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż przed upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

W rozpoznawanej sprawie powódka doznała szkody w dniu zdarzenia drogowego tj. 31.01.2007 r. Decyzją z dnia 9.05.2007 r. (...) S.A. w W., działając jako nominowany korespondent zagranicznego ubezpieczyciela, przyznało i wypłaciło powódce kwotę 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Zatem w dniu tym powódka uzyskała wiedzę zarówno o szkodzie jak i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Zatem zgodnie z powołanymi powyżej przepisami przedawnienie roszczenia nastąpiło w maju 2010 r. Ponieważ powódka wniosła pozew po upływie 3 letniego terminu przedawnienia jej powództwo winno zostać oddalone.

Wniosek Sądu Rejonowego, że roszczenie powódki było nieprzedawnione był błędny, a tym samym apelacja strony pozwanej podlegała uwzględnieniu w całości.

Zgodnie z art. 442(1) § 2 KC jeżeli szkoda wykona ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Na tę okoliczność powoływała się powódka i na tym przepisie Sąd Rejonowy oparł swoje przekonanie, że roszczenie dochodzone pozew nie było w niniejszej sprawie przedawnione.

Aby ustalić obowiązujący termin przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie ustalić należało, czy powódka na skutek wypadku doznała uszkodzenia narządów ciała i rozstroju zdrowia na okres powyżej czy poniżej siedmiu dni. Ustalenie to determinowało przyjęcie czy krzywda powódki nastąpiła na skutek występku przewidzianego w KK czy też stanowiła jedynie wykroczenie nie skutkujące wydłużonym terminem przedawnienia roszczenia.

Przeprowadzone postępowanie dowodowej, a w szczególności dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej J. M. oraz uzupełniająca ustna opinia biegłego złożona przez biegłego w toku postępowania apelacyjnego potwierdziły stanowisko strony pozwanej, iż obrażenia powódki są inne niż określone w art. 156 KK i nie spowodowały naruszenia czynności narządu ciała oraz rozstroju zdrowia na czas powyżej dni 7 zatem wypełniały znamiona przepisu art. 157 § 2 KK. Orzekając w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy błędne jednak uznał że czyn sprawcy wypełniał znamiona występku określonego w art. 156 KK. Podkreślenia wymaga, że przestępstwa wynikające ze zdarzeń drogowych określone zostały w przepisie art. 177 KK będącym przepisem szczególnym stanowiącym lex specjalis do art. 156 KK.

Zgodnie z art. 177 § 1 KK przestępstwo to popełnia jedynie ten kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1 KK (tj. skutkujący uszkodzeniem narządu ciała lub rozstrojem zdrowia na okres powyżej dni 7). Zatem dla zakwalifikowania spowodowania wypadku jako przestępstwa niezbędnym jest, aby doznane przez poszkodowanego naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwały dłużej niż 7 dni. W przeciwnym razie czyn wyczerpuje jedynie znamiona wykroczenia. Stanowisko takie jest bezdyskusyjne w doktrynie i judykaturze. Spowodowanie lżejszego uszczerbku na zdrowiu nie będzie stanowić realizacji znamion czynu zabronionego (przestępstwa będącego występkiem lub zbrodnią), lecz może być stanowić wykroczenie.

Orzecznictwo SN jednoznacznie przesądziło, że „Nie popełnia przestępstwa, kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała lub rozstrój zdrowia trwające nie dłużej niż siedem dni (uchwała SN z 18 listopada 1998 r., sygn. akt I KZP 16/98). W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że „należy stwierdzić, że w obecnym stanie prawnym "granica” pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem w ruchu drogowym została przesunięta "wyżej", co powoduje, że wykroczenie obejmuje także te zachowania, które będąc naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym spowodowały skutki w postaci lekkich obrażeń ciała oraz wszelkiej szkody w mieniu. Prowadzi to do wniosku, że nie popełnia przestępstwa określonego w art. 157 § 2 w zw. z § 3 KK ten, kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała lub rozstrój zdrowia trwające nie dłużej niż siedem dni.

Reasumując skoro zatem wbrew ustaleniu Sądu Rejonowego krzywda, której doznała powódka, jest wynikiem wykroczenia, a nie występku, to wobec faktu, że likwidujący szkodę ubezpieczyciel wypłacił powódce na podstawie decyzji z dnia 9.05.2007 r. zadośćuczynienie w kwocie 12.000 zł, roszczenie powódki uległo przedawnieniu w maju 2010 r., z upływem 3 letniego terminu przedawnienia. Strona powodowa nie wykazała przy tym by doszło do przerwy biegu przedawnienia. Ustalenie w sposób definitywny, że roszczenie powódki uległo przedawnieniu powodować musiało zmianę zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 1 KPC i oddalenie powództwa w całości jako przedawnionego, bez konieczności analizowania dalszych przesłanek ewentualnej odpowiedzialności strony pozwanej.

Wobec zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości zmianie uległo także orzeczenie o kosztach procesu za pierwszą instancję. O kosztach tych orzeczono na podstawie art. 98 KPC.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 KPC.

SSO Grzegorz Karaś SSO Małgorzata Brulińska SSO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk