Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Hreczańska - Cholewa

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2018 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa Gmina W.

przeciwko R. B.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej     

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu

z dnia 06.03.2018 r.

sygn. akt I C 93/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II o tyle tylko, że zasądza ustawowe odsetki za opóźnienie w płatności zasądzonych w punkcie III rat, a w pozostałej części powództwo oddala;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  nie obciąża pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.

SSO Agnieszka Hreczańska - Cholewa

II Ca 1584/18

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej zasługiwała na uwzględnienie jedynie w niewielkim stopniu.

Na wstępie należy zaznaczyć, że ponieważ Sąd Okręgowy będący sądem drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku zawiera, stosownie do treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazuje, że jako sąd meriti jest nie tylko uprawniony lecz także obowiązany do ponownej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i rozstrzygnięcia o żądania pozwu. Ponownie dokonana ocena pozwala przyjąć, że Sąd Rejonowy w prawidłowy sposób przeprowadził postępowanie dowodowe, ocenił zgromadzony materiał dowodowy z zachowaniem reguł zawartych w art. 233 § 1 k.p.c. i ostatecznie wysnuł prawidłowe wnioski i ustalił stan faktyczny, który Sąd Okręgowy czyni podstawą własnego rozstrzygnięcia.

Sąd Rejonowy, uwzględniając sytuację finansową i życiową pozwanej, zasądzone na rzecz strony powodowej roszczenie rozłożył na raty w wysokości, która, w ocenie tego Sądu, daje realną szansą na spełnienie przez pozwaną zasądzonego świadczenia.

Zgodnie z art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie (…). Wskazać w tym miejscu należy, że w każdym wypadku przez rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty czy też odroczenie terminu płatności całej należności dochodzi do uszczuplenia uprawnień wierzyciela, stąd potrzeba podejmowania decyzji w tym przedmiocie w sposób szczególnie wyważony i uwzględniający interesy obu stron. Ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c. nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces (tak m.in. Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 23.02.2018 r., I A Ca 859/17). Rozważając rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty sąd nie może nie brać pod rozwagę sytuacji wierzyciela, sąd nie powinien działać z jego pokrzywdzeniem. Ochrona, jaką zapewnia dłużnikowi przepis art. 320 k.p.c., nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. Przewidziane w art. 320 k.p.c. rozłożenie świadczenia na raty służyć ma, co oczywiste, przede wszystkim dłużnikowi, musi jednak dawać jednocześnie wierzycielowi szanse zaspokojenia się. By taki cel osiągnąć, dłużnik musi mieć realną możliwość spełniania świadczenia w formie ratalnej, w przeciwnym razie bowiem ani on sam nie odczuje ulgi, ani wierzyciel nie zostanie należycie zaspokojony, a wszystko zakończy się i tak postępowaniem egzekucyjnym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach 13.07.2017 r. I ACa 186/17). Nadto Sąd Okręgowy wskazuje, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty stanowi wyraz dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej, co oznacza, że jedynie w wypadku rażącego naruszenia art. 320 k.p.c. Sąd Okręgowy ma prawo ingerować w treść rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Taka sytuacji nie zachodzi w rozpoznawanej sprawie. Jak wynika z akt sprawy pozwana utrzymuje się ze świadczenia rentowego w wysokości 1454 zł, z którego płaci na bieżąco czynsz w wysokości 500 zł a nadto realizuje w miarę możliwości zawarte w Gminą W. porozumienie, uiszczając na rzecz strony powodowej z tego tytułu kwotę 140 zł miesięcznie. Pozostałą kotwę pozwana przeznacza na utrzymanie i zakup leków. Pozwana nie ma innego majątku ani praw do nieruchomości. Słusznie więc Sąd Rejonowy wskazał, że rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia uwzględnia nie tylko interes pozwanej lecz także wierzyciela, który w przypadku braku takiego rozstrzygnięcia, nie miałby praktycznie szans na wyegzekwowanie należności. Pozwana, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, uzyskuje świadczenie na progu minimum egzekucyjnego. Tak więc rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia w okolicznościach rozpoznawanej sparwy uwzględnia zarówno interes dłużnika jak i wierzyciela, dając mu szansę na zrealizowanie tytułu wykonawczego.

Zasadnie natomiast strona powodowa podniosła, iż Sąd Rejonowy w swym rozstrzygnięciu nie zawarł orzeczenia o należnych stronie powodowej odsetkach za opóźnienie na wypadek opóźnienia się z płatnością poszczególnych rat, podczas gdy w pozwie strona powodowa domagała się zasądzenia odsetek do dnia zapłaty. W tym też zakresie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, o tyle tylko, że zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie w płatności zasądzonych w punkcie III wyroku rat. Wyznaczając nowy termin zapłaty poszczególnych rat, Sąd I instancji winien orzec także o należnych stronie powodowej odsetkach za opóźnienie w przypadku opóźnienia z płatnością na podstawie art. 481 § 1 k.c., stanowiącego, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W tych okolicznościach orzeczono, jak w pkt. I wyrku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Na uwzględnienie nie zasługiwał natomiast drugi z podniesionych przez stronę powodową zarzutów, tj. naruszenie art. 98 k.p.c. i 102 k.p.c. poprzez odstąpienie od zasądzenia od pozwanej na rzecz strony powodowie obowiązkiem zwrotu kosztów procesu. Sąd Okręgowy wskazuje, że skorzystanie przez sąd z dobrodziejstwa art. 102 k.p.c., podobnie, jak w przypadku rozłożenia zasadzonego świadczenia na raty, stanowi wyraz jego władzy dyskrecjonalnej, Tylko rażące naruszenie wspomnianego przepisu może stanowić podstawę jego zmiany w procesie kontroli międzyinstancyjnej. Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przytoczony przepis ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu; jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Przepis art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, pozostawiając ich kwalifikację sądowi orzekającemu. Winien być zastosowany wówczas, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z zasadami słuszności przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.04.2012 r., III CZ 17/12, Lex 1164739; postanowienie z dnia 23.01.2013 r., I CZ 128/12, lex 1293687). Wbrew zarzutom apelacji, w rozpoznawanej sprawie słusznie Sąd Rejonowy nie obciążył pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu. Sąd Okręgowy w pełni podziela zasadność przyjętego przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcia. Przemawiały za nim występujące w sprawie szczególne okoliczności. Należy do nich zaliczyć nie tylko złą sytuację finansową pozwanej ale także fakt, że jest ona osobą w starszym wieku (75 lat) samotną, nie może liczyć na pomoc najbliższej rodziny. Sąd Rejonowy słusznie zaakcentował także postawę pozwanej, która pomimo niskich dochodów stara się w miarę możliwości uiszczać należności czynszowe a jednocześnie regulować powstałe z tego tytułu zadłużenie. Dodatkowe obciążenie jej kosztami procesowymi nie dałoby się pogodzić z zasadami sprawiedliwości społecznej.

W tych okolicznościach, orzeczono jak w pkt. II wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego, konsekwentnie wydano na podstawie art. 120 k.p.c. kierując się trudną sytuacją finansową i życiową pozwanej.

SSO Agnieszka Hreczańska - Cholewa