Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Dasiewicz - Kowalczyk

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2025 r. we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. P.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy

z dnia 26 października 2023 r.

sygn. akt I C 973/22

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej 450 zł kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Małgorzata Dasiewicz – Kowalczyk

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, zatem uzasadnienie wyroku, zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. , zawiera jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd II instancji - po dokonaniu analizy materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie oraz apelacji złożonej przez powoda przy uwzględnieniu zakresu dopuszczalnych w tym zakresie zarzutów (art. 505 ⁹ k.p.c. ) - uznał, że apelacja nie rodziła podstaw do podważenia zaskarżonego wyroku. Sąd II instancji przyjął za własne ustalenia faktyczne, prawidłowo poczynione przez Sąd Rejonowy, podzielając też finalną ocenę prawną Sądu I instancji.

W przedmiotowej sprawie powód (powołując się na umowę cesji z poszkodowaną A. L.) domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) S.A. jako ubezpieczyciela sprawcy kolizji drogowej w ramach ubezpieczenia OC kwoty 7.821 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 19 maja 2022r. Jak wskazał w pozwie, dochodził różnicy pomiędzy odszkodowaniem wypłaconym przez ubezpieczyciela 3249 zł, a należnym w jego ocenie z tytułu najmu pojazdu zastępczego zgodnie z fakturą tj. 11.070 zł (43 dni najmu ze stawką dobową 246 zł brutto za dobę oraz 492 zł za podstawie i odbiór pojazdu).

Przedmiotem oceny Sądu w tej sprawie był zatem rozmiar kosztów poniesionych z tytułu najmu związany ze sporną w tej sprawie stawką za najem pojazdu zastępczego okresem najmu. Sąd Rejonowy finalnie podzielił w tej sprawie stanowisko ubezpieczyciela, uznając, iż proponował on poszkodowanej najem pojazdu zastępczego po niższych kosztach, z jakiej to możliwości poszkodowana nie skorzystała, a realizowała najem u powoda - zwiększając (od dnia pozyskania informacji tj. 1 kwietnia 2022r.) szkodę swym postępowaniem i nie wykazując by za takim wyborem przemawiały szczególne okoliczności. Wobec tego Sąd Rejonowy uznał, iż przez pierwsze 4 dni najmu zasadna jest stawka uwidoczniona w fakturze (246 zł brutto), a w kolejnych dniach proponowana przez ubezpieczyciela (127 zł brutto). Zasadny czas najmu Sąd określił na 27 dni. Sąd uwzględnił nadto koszt podstawienia i odbioru pojazdu, co finalnie skutkowało określaniem odszkodowania na poziomie 4524 zł, a wobec wypłaconej kwoty 3429 zł (a nie 3.249 zł jak błędnie wskazano w pozwie) – zasądzeniem 1.095 zł .

Powyższe legło u podstaw apelacji powoda. Sąd Okręgowy nie znalazł jednak podstaw do podzielania zarzutów w niej wywiedzionych, tak w zakresie regulacji procesowych (art. 233§1 k.p.c.) jak i finalnie prawa materialnego (art. 361 k.c. w zw. z art. 822 k.c.).

Wskazać należy, iż Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego, co oznacza m.in., że nie może brać z urzędu pod uwagę ewentualnych naruszeń prawa procesowego w zakresie w jakim nie zostały one podniesione przez apelującego. Nadto dla sukcesu apelacji w postępowaniu uproszczonym zarzut naruszenia prawa procesowego musi ostatecznie prowadzić do przyjęcia, że owo naruszenie - o ile nie powoduje nieważności postępowania - miało znaczenie dla rozstrzygnięcia (art. 505 ⁹ § 1 ¹ pkt 2 k.p.c.). Takich naruszeń nie stwierdzono.

Niezasadny był zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. Zgodnie z powołanym przepisem Sąd ma swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego słusznie przyjmuje się, że zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. może być uznany za usprawiedliwiony tylko wtedy, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, zasadami wiedzy lub z doświadczeniem życiowym. Sprzeczność ta występuje, w szczególności w sytuacji, gdy z treści dowodu wynika co innego niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone mimo, że nie zostały one w ogóle lub dostatecznie potwierdzone lub gdy sąd przyjął pewne fakty za nieudowodnione, mimo, że nie było ku temu podstawy. Sąd I instancji dokonał w tej sprawie finalnie prawidłowej oceny dowodów i prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, a strona apelująca nie wskazała podstaw mogących ocenę tę podważyć. Dostrzegalne w uzasadnieniu Sądu Rejonowego omyłki w zakresie dat czy dni tygodnia nie podważały końcowej oceny Sądu co do zasadnego okresu najmu i stawek dobowych najmu.

Niekwestionowanymi w apelacji pozostawały ustalenia Sądu Rejonowego, iż do szkody doszło dnia 27 marca 2022r., a od dnia 29 marca 2022r. poszkodowana wynajęła pojazd zastępczy u powoda, z kolei 30 marca 2022r. (środa) dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi. Natomiast 1 kwietnia 2022r. (piątek) ubezpieczyciel udzielił poszkodowanej informacji (mailowo) w zakresie możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego, warunków najmu. Z przesłanej do poszkodowanej oferty najmu wynika podstawienie i odbiór pojazdu tej samej klasy co uszkodzony we wskazane przez poszkodowaną miejsce, rozliczenie kosztów najmu bezpośrednio w wypożyczalni, pełny pakiet ubezpieczeń, nie ponoszenia przez poszkodowaną żadnych kosztów, jeśli pojazd najmowany zostanie uszkodzony, brak limitu kilometrów, możliwość przewożenia zwierząt. Wskazano jednocześnie dane 4 wypożyczalni, ich numery kontaktowe. Nadto wskazano, iż akceptowana stawka najmu pojazdu klasy D to 127 zł, pouczając poszkodowaną o skutkach braku skorzystania z powyższej możliwości najmu, tj. redukcję kosztów najmu do akceptowanej stawki. Wskazano też dane kontaktowe do wypożyczalni. Co w sprawie bezsporne z tej oferty poszkodowana nie skorzystała. Zasadności wyboru oferty powoda, pozostania przy niej pomimo informacji od ubezpieczyciela, powód zupełnie nie wykazał (art. 6 k.c.). W sprawie brak jakichkolwiek dowodów, a co za tym idzie i ustaleń Sądu, wskazujących z jakich przyczyn poszkodowana zrezygnowała z oferty ubezpieczyciela, a tym bardziej wskazujących, że oferta ubezpieczyciela była dla niej niedogodna (ze względu na np.: ukryte koszty, czas oczekiwania na podstawienie samochodu, czas trwania najmu, dostępność pojazdów danej klasy ) względem oferty powoda. Odmiennego wniosku nie kreowała też apelacja, nie negując powyższego, a zarzucając wyłącznie, iż ubezpieczyciel nie udowodnił możliwości zorganizowania najmu na deklarowanych warunkach tj., po stawce 127 zł brutto. Strona pozwana złożyła natomiast umowy jakie zawarła ze spółkami (...), (...), (...) czy P. (płyta CD załączona do odpowiedzi na pozew), z których jednoznacznie wynikają stawki najmu dla pojazdu klasy D ( K. F. – 113 zł brutto, (...) – 123 zł brutto, (...) 111 zł brutto, P. – 120 zł brutto). Jak wynika z powyższego umowy zawarte przez ubezpieczyciela, co do warunków i kosztów oferowanego najmu jednoznacznie wskazują stawki poniżej 127 zł. Nie można więc przyjąć by stawka oferowana poszkodowanej 127 zł (wyższa niż wskazywane przez firmy współpracujące z ubezpieczycielem) była zatem nierealna. Oczywistym jest, że każda z wypożyczalni współpracuje z ubezpieczycielem na innych warunkach, w tym co do stawek, tym samym określenie przez ubezpieczyciela w informacji o najmie jako akceptowanej stawki maksymalnej nie rodzi żadnych zastrzeżeń Sądu, a co najważniejsze nie pozbawia oferty ubezpieczyciela realności.

Rozważając natomiast okres najmu, to apelujący podniósł, iż Sąd Rejonowy pominął, iż poszkodowana miała prawo do najmu pojazdu od dnia szkody 29 marca 2022r., co daje łącznie 29 a nie 28 dni najmu, co więcej 3 kwietnia 2022r. to niedziela a więc pozwany mógł podstawić pojazd dopiero dnia kolejnego tj. 4 kwietnia 2022r., a więc stawka powoda odniesiona być winna do 6 a nie 4 dni najmu.

Jak ustalił Sąd Rejonowy na podstawie opinii biegłego sądowego czas naprawy pojazdu (technologiczny) wynieść winien 27 dni (czego w apelacji nie negowano), licząc jednak owy czas błędnie od 30 marca 2022. Jak wskazywano wyżej zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego poszkodowana korzystała z pojazdu zastępczego od 29 marca 2022r., a tym samym od tej daty biegł czas najmu, jak też wskazano w apelacji. Tym samym tak licząc, w czwartym dniu najmu (1 kwietnia 2022r.) poszkodowana pozyskała już wiedzę o możliwości zorganizowania najmu przez ubezpieczyciela. Był to piątek, dzień roboczy (a nie sobota jak omyłkowo wskazał Sąd Rejonowy i co też zauważył apelujący). Wywody apelacji, iż z racji rozpoczynającego się dnia kolejnego weekendu poszkodowana mogła pozyskać pojazd za pośrednictwem ubezpieczyciela dopiero od poniedziałku (od 7 dnia najmu) były bezpodstawne. W ocenie Sądu Okręgowego już w tym dniu (1 kwietnia 2022r.) jaki był dniem roboczym, poszkodowana mogła podjąć działania dla zorganizowania auta zastępczego chociażby od dnia kolejnego (od dnia piątego). Nie wskazano żadnych obiektywnych przeszkód w tym zakresie. Brak zatem finalnie podstaw do przyjmowania stawki uwidocznionej w fakturze (246 zł brutto) do okresu dłuższego niż 4 dni, jak też końcowo słusznie uznał Sąd I instancji.

W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy właściwie zastosował również przepisy prawa materialnego (art. 822 k.c. w zw. z art. 361 k.c. i art. 354 k.c. ), nie dopuszczając się uchybień w tym zakresie.

Wskazać należy, iż wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia OC (art. 822 k.c. i art. 805 k.c.), jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu ubezpieczeniowym przy ubezpieczaniu OC koniecznym jest sięgnięcie do ogólnych reguł kodeksu cywilnego odnoszących się do zakresu odszkodowania, w szczególności do przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01 uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2003 r., III CZP 6/03). W uchwale z dnia 17 listopada 2011r. (III CZP 5/11), Sąd Najwyższy wskazał, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Sąd Okręgowy za Sądem Rejonowym podziela prezentowane w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym, w sytuacji kiedy zakład ubezpieczeń oferuje poszkodowanemu możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego za określoną stawkę, zaś poszkodowany wynajmuje pojazd zastępczy za stawkę wyższą zwiększając rozmiar szkody, nie może domagać się od zakładu ubezpieczeń zrekompensowania tej szkody. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r. III CZP 20/17 Sąd Najwyższy uznał, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały zwrotowi tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. Odrzucenie propozycji ubezpieczyciela powinno być oparte o obiektywne i racjonalne kryteria, a istotne z punktu widzenia poszkodowanego. Automatyczne bez żadnych analiz odrzucenie propozycji zakładu ubezpieczeń powoduje, że to poszkodowany w sporze z ubezpieczycielem jest zobowiązany do udowodnienia okoliczności usprawiedliwiających swoje zachowanie. To on powinien więc wystąpić z inicjatywą dowodową celem wyjaśnienia, że propozycja zakładu ubezpieczeń była z określonych przyczyn dla niego niedogodna. Nie stało się to udziałem powoda w tej sprawie, jak już wyżej wskazywał Sąd Okręgowy.

Zignorowanie zatem przez poszkodowanego propozycji ubezpieczyciela musiało być potraktowane jako naruszenie obowiązku współpracy wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania (art. 354 k.c.). Poszkodowany nie powinien podejmować czynności skutkujących zwiększeniem rozmiarów powstałej szkody. Koszty najmu w wysokości przekraczającej stawki oferowane przez ubezpieczyciela - nie pozostają zatem w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją (art. 361 k.c. ) i nie mieszczą się tym samym w ramach odpowiedzialności pozwanego jako ubezpieczyciela sprawcy szkody. Nie było zatem podstaw do zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania z uwzględnieniem stawek ujętych w fakturze w większym rozmiarze niż przyjął Sąd Rejonowy.

Odnosząc się do samego okresu najmu, to wskazać należy, iż refundacji przez odpowiedzialnego w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, w granicach określonych art. 361 § 1 k.c., a zatem także ubezpieczyciela, powinny podlegać wydatki poniesione przez poszkodowanego posiadacza pojazdu w okresie, w którym faktycznie nie mógł on korzystać z własnego pojazdu, gdyż są to wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione, o jakich mowa w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11 (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013r. III CZP 76/13). Odszkodowanie obejmuje, zatem koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie naprawy samochodu. Takie stanowisko znalazło wyraz w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego, choćby w wyroku z 18 marca 2003 roku wydanym w sprawie IV CKM 1916/00, czy w wyroku z 5 listopada 2004 roku wydanym w sprawie II CK 494/03, w którym Sąd Najwyższy wskazał, że w sytuacji, gdy uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy w postaci wmontowania nowej części zamiennej, to koszty najmu przez poszkodowanego samochodu zastępczego, obejmować mają okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu. W okolicznościach tej sprawy, jak jednak wskazała poszkodowana słuchana w charakterze świadka, pomimo szkody częściowej, nie zdecydowała się jednak na naprawę pojazdu i sprzedała go w czerwcu 2022r. Wobec tego skoro proces naprawy nie miał miejsca, apelacja nie dostarczyła żadnych podstaw do podważenia czasu naprawy przyjętego przez Sąd Rejonowy z odniesieniem do czasu naprawy technologicznego, a wynoszącego 27 dni. Wadliwe rozpoczęcie liczenia najmu przez Sąd Rejonowy od 30 marca 2022r. zamiast od 29 marca 2022r. (do czego ogranicza się zarzut apelacji w zakresie czasu najmu) nie wpływa co oczywiste na całościowy czas najmu uznany przez Sąd i nie wydłuża go do 28 dni, jak oczekuje powód w apelacji.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda jako bezzasadną na postawie art. 385 k.p.c. co znalazło wyraz w punkcie I sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego (pkt II sentencji) orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., przyjmując iż strona pozwana wygrała w postępowaniu apelacyjnym w całości. Zasądzoną na jej rzecz od powoda kwotę stanowi wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego, które zostało określone na poziomie stawki minimalnej 450 zł zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk