Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 679/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków, V Wydział Karny, z dnia 19 marca 2024 roku, wydany w sprawie o sygn. akt V K 566/22 dot. M. K. oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

_

____________

______________________________________

________

________

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

_____

____________

______________________________________

________

________

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

__________

______________________

_____________________________________________

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

__________

______________________

_____________________________________________

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca oskarżonego zarzucił:

I.  rażące naruszenie przepisów postępowania karnego, mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to:

1.  art. 424 § 1 k.p.k. poprzez zdawkowe i lakoniczne uzasadnienie zaskarżonego wyroku, w szczególności niepodanie przyczyn pominięcia przy rekonstrukcji stanu faktycznego dowodu z audytu B., wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu XV Wydział Gospodarczy z dnia 28 września 2023 r. XV GC 814/22, potwierdzeń przelewów z i na konto Spółki (k. 317),

2.  art. 4 k.p.k. w zw. z 7 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności:

a)  wyjaśnień oskarżonego poprzez nienadanie mu pełnego waloru wiarygodności, pomimo zgodności jego wyjaśnień z zebranym w sprawie materiałem dowodowym;

b)  zeznań świadka P. D., poprzez nadanie waloru wiarygodności jego zeznaniom pomimo tego, że jego zeznania były tendencyjne, opierały się na przypuszczeniach, pozbawione były istotnych szczegółów i zawierały w większości opinie i oceny świadka, a nie fakty związane z niniejszą sprawą;

c)  zeznań świadka D. S. poprzez nienadanie mu pełnego waloru wiarygodności, pomimo zgodności jego wyjaśnień z zebranym w sprawie materiałem dowodowym;

3.  art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie istotnych dla sprawy dowodów, tj.:

a)  audytu B. z kwietnia 2019 r„ a wiec dowodu wykazującego monitorowanie sytuacji finansowej Spółki;

b)  wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu XV Wydział Gospodarczy z dnia 28 września 2023 r. XV GC 814/22, oddalającego powództwo przeciwko oskarżonemu, oparte na subsydiarnej odpowiedzialności członka zarządu;

c)  dowodów z przelewów na konto Spółki i z tego konta (k. 317) obrazujących volumen obrotu Spółki,

4.  art. 170 § 3 k.p.k. poprzez zaniechanie rozpoznania wniosków z pkt 3 lit. c pisma z dnia 3 października 2022 r.;

5.  art. 9 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z 193 k.p.k., polegającą na niedopuszczeniu z urzędu dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości bądź rachunkowości, pomimo że w toku postępowania niezbędnym było ustalenie sytuacji finansowej Spółki oraz przepływów na kontach bankowych ww. podmiotu w dacie zaciągania zobowiązań u pokrzywdzonej i okresie późniejszym, z uwagi na fakt, że okoliczność ta ma istotne znaczenie dla określenia zamiaru oskarżonego;

II. wynikający z powyższego błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na ustaleniu, że:

1.  doszło do popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 286 § 1 k.k.,

2.  oskarżony popełnił przestępstwo opisane w części wstępnej zaskarżonego wyroku pomimo braku możliwości przypisania oskarżonemu sprawstwa nawet w sytuacji prawidłowości ustalenia w zakresie wyczerpania znamion czynu zabronionego art. 286 § 1 k.k.,

3.  oskarżony doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a następnie wprowadził w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zapłaty należności wynikającej z FV,

4.  Spółka w chwili zlecenia pokrzywdzonemu transportu:

a)  nie regulowała swoich zobowiązań,

b)  nie miała możliwości regulowania swoich zobowiązań,

c)  oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzonego co do możliwości wywiązania się ze zobowiązania,

d)  oskarżony działał z zamiarem pokrzywdzenia pokrzywdzonego;

III. rażące naruszenie prawa materialnego, mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to art. 285 § 1 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie, a także błędną interpretację poprzez zaliczenie do znamion czynu zabronionego rzekomego następczego względem inkryminowanego czynu wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zapłaty należności wynikającej, podczas gdy zamiar musi istnieć w chwili niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty na uwzględnienie nie zasługują.

Ad I.1.

Obraza przepisu art. 424 k.p.k. nie stanowi nigdy naruszenia prawa procesowego mającego wpływ na treść orzeczenia z tego względu, że do sporządzenia uzasadnienia dochodzi po wydaniu wyroku. Sporządzenie uzasadnienia wyroku jest zatem czynnością wtórną wobec samego orzekania, a zatem rozstrzygnięcie sprawy nie zależy od tego, czy treść pisemnego uzasadnienia odpowiada wymogom art. 424 k.p.k. czy też nie. Ponieważ wady uzasadnienia nie stanowią uchybienia zaliczanego do jakiejkolwiek innej podstawy odwoławczej, same jako takie nie mogą być wyłączną przesłanką orzeczenia kasatoryjnego. Mogą natomiast naprowadzać na inne uchybienia, które de facto spowodują zmianę kontrolowanego orzeczenia albo jego uchylenie. W przedmiotowej sprawie natomiast uzasadnienie wyroku jest sporządzone zgodnie z kanonami zawartymi w art. 424 k.p.k.

Mieć na względzie należy także i to, że poza wyjątkiem z art. 425 § 2 zd. 3 k.p.k., Sąd II instancji orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie lub uchyleniu zaskarżonego orzeczenia, a nie jego pisemnych motywów. Kontrola instancyjna nie polega wyłącznie na analizie uzasadnienia wyroku, ale na analizie czynności procesowych dokonywanych przez sąd i treści przeprowadzonych dowodów w kontekście stawianych orzeczeniu zarzutów ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 grudnia 2018 r., sygn. akt II AKa 370/18, LEX numer 2690772). Uzasadnienie sporządzone w przedmiotowej sprawie w pełni pozwala Sądowi II instancji ustosunkować się merytorycznie do podniesionych zarzutów i ocenić trafność wydanego rozstrzygnięcia. Rolą instancji odwoławczej jest bowiem ocena czy zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu a ustalony stan faktyczny znajduje oparcie w swobodnie ocenionych dowodach. Płynący z art. 455a k.p.k. zakaz wydawania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym nie może być bowiem odczytywany inaczej, jak tylko w ten sposób, że nakłada on na organ drugiej instancji dodatkowe obowiązki w przypadku, gdy pisemne motywy wyroku sądu pierwszej instancji nie czynią zadość wymaganiom określonym w przywołanym wyżej przepisie. W takim przypadku sąd drugiej instancji zobowiązany jest bowiem w uzasadnieniu swojego orzeczenia zamieścić te elementy, których część motywacyjna zaskarżonego wyroku, mimo wyraźnego ustawowego obowiązku, nie zawierała ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt II KK 114/18, LEX numer 2603598). Kontrola instancyjna nie polega wyłącznie na analizie uzasadnienia wyroku, ale na analizie czynności procesowych dokonywanych przez sąd i treści przeprowadzonych dowodów w kontekście stawianych orzeczeniu zarzutów.

Wskazać przy tym należy, że uzasadnienie Sądu Rejonowego spełnia wymogi określone w art. 424 k.p.k. Wskazuje bowiem dlaczego taką a nie inną kwalifikację prawną przyjął Sąd I instancji i jakie dowody na sprawstwo i winę oskarżonego wskazują. Dokonał również organ orzekający konfrontacji dowodów i szczegółowej analizy wyjaśnień oskarżonego. Zważyć należy bowiem, że Sąd I instancji odnosił się do poszczególnych dowodów. Rola oskarżonego wynika zaś z owych dowodów i ich prawidłowej oceny. Skarżący doskonale się w tym orientuje bowiem dostrzeżone przez niego uchybienia nie przeszkodziły mu odnieść się do meritum sprawy. Ocena zaś dowodów dokonana przez Sąd Orzekający ma charakter swobodny, w rozumieniu art. 7 k.p.k.

Ad I.2.

Szczegółowa analiza akt postępowania wskazuje, że Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie rozpoznawcze w niniejszej sprawie w sposób prawidłowy, gromadząc i ujawniając wszelki materiał dowodowy, dążąc do wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i jej braku w przypadku innych, pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, pozostaje zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2018 r., sygn. akt II KK 91/18, LEX numer 2473785). Sąd Rejonowy sprawnie przeprowadził postępowanie dowodowe, ocenił materiał dowodowy zgodnie z art. 7 k.p.k. i w sposób poprawny dokonał ustaleń stanu faktycznego. Dokonana ocena zeznań świadków wolna jest od błędów, a ich analizę uznać trzeba za wystarczającą. Obrońca nie wykazał, by Sąd meriti przekroczył granice sędziowskiej swobody ocen i wkroczył w sferę dowolności. Sąd Rejonowy wskazał i omówił dlaczego dał wiarę poszczególnym dowodom, a którym tego przymiotu odmówił, opisując okoliczności z jakich to wynikało. Brak jest jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia, by dokonana ocena miała charakter dowolny. Trafnie przy tym Sąd Rejonowy ocenił wyjaśnienia oskarżonego. Wywody Sądu I instancji są jasne, zrozumiałe, wewnętrznie spójne, ale przede wszystkim pozostają w zgodzie z zasadami poprawnego rozumowania, zbieżne są ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczeniem życiowym. Ocena jaką zaprezentował natomiast obrońca w apelacji jest oczywiście prawem strony, ale nie może przesłaniać trafnych analiz Sądu Rejonowego.

Nie może być mowy o stronniczości Sądu Rejonowego, co zarzuca skarżący. Organ orzekający procedując w sprawie miał bowiem na względzie zasadę obiektywizmu określoną w art. 4 k.p.k. Przepis ten ustanawia obowiązek badania oraz uwzględniania okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Z treści art. 4 k.p.k. wynika dyrektywa skierowana do organu prowadzącego postępowanie, zgodnie z którą obowiązkiem organu jest rozpoznanie sprawy przy zachowaniu bezstronności i obiektywizmu. Przy czym bezstronność materializuje się w braku kierunkowego nastawienia do stron i innych uczestników postępowania, a obiektywizm jako pojęcie szersze obejmuje także brak kierunkowego nastawienia do samej sprawy ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 września 2018 r., sygn. akt II AKa 217/18, LEX numer 2561200). W przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z naruszeniem owej zasady. Sąd Rejonowy bowiem strony postępowania traktował bezstronnie, nie sposób dopatrzeć się na podstawie wnikliwej lektury akt sprawy, by było inaczej. Ocena materiału dowodowego z daniem wiary jednym z dowodów nie stanowi naruszenia zasady usytuowanej w art. 4 k.p.k., a jest przejawem i realizacją swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 7 k.p.k. Zarzut naruszenia zasady obiektywizmu jest nadto gołosłowny wszak Sąd I instancji wziął pod rozwagę wszystkie dowody przeprowadzone w przedmiotowym postępowaniu.

To, że Sąd I instancji nie ocenił wyjaśnień oskarżonego tak jakby życzył sobie tego obrońca nie może świadczyć o braku obiektywizmu, a jedynie o rzetelnej analizie poszczególnych dowodów, poddanych zresztą wnikliwej konfrontacji. Zeznania świadka P. D. nie mogą zostać uznane za tendencyjne, opisują one bowiem szczegółowo sytuację finansową spółki kierowanej przez oskarżonego. Jej sytuacja finansowa była mu znana z racji prowadzenia jej obsługi księgowej i kadrowo-płacowej. Miał przy tym świadek wgląd w dokumentację finansową spółki 123 (...). Wskazywał świadek konkretne sytuacje i zadłużenia spółki względem poszczególnych wierzycieli, co również odpowiada zgromadzonej dokumentacji. Określił jej sytuację finansową jako trudną. Jeśliby sytuacja spółki była tak dobra jak twierdzi obrońca w apelacji to dlaczego na bieżąco nie regulowała swoich, niemałych przecież, zobowiązań. Nie tylko zeznania wskazywanego świadka wskazują na nienajlepszą sytuację finansową spółki. Mamy bowiem do czynienia i z pismami Urzędu skarbowego (k. 651) i ZUS-u (k. 668), Polskiej Bazy Danych czy chociażby raportu z Krajowego Rejestru Długów (k. 165-174). Zważyć również należy, że w 2019 r. spółka 123 (...) poniosła stratę, co obrońca w środku odwoławczym zauważa, ale bagatelizuje. Przychód zaś nie może być tożsamy z dochodem. Samo uzyskanie straty świadczy zaś o tym, że spółka wygenerowała koszty. Sam przychód zaś nie pokrył wartości strat. Zważyć należy również i na to, że większość środków na koncie spółki nie stanowiło jej realnych dochodów. Spółka prowadziła działalność spedycyjną, a więc środki te „przepływały” jedynie od zlecającego do przewoźnika. Mimo strat spółka zaciągała kolejne zobowiązania, których również nie regulowała. Z tych względów wyjaśnienia oskarżonego czy świadka D. S. sprzeczne z ustalonym przez Sąd Orzekający stanem faktycznym na wiarę nie zasługują. Nie potrafili też logicznie mężczyźni odpowiedzieć dlaczego zobowiązania względem pokrzywdzonego nie zostały uregulowane.

Ad I.3.

Zgodnie z treścią art. 410 k.p.k. podstawę wyroku stanowić może tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Z naruszeniem art. 410 k.p.k. mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy sąd opiera swoje orzeczenie tylko na części materiału ujawnionego i jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności lub też wówczas, gdy Sąd orzekający pominie przy ustaleniach faktycznych określony dowód lub dowody które uznał za wiarygodne ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2022 r., sygn. akt IV KK 335/22, LEX numer 3490734). Naruszenia omawianego przepisu nie stanowi natomiast dokonanie takiej czy innej oceny materiału dowodowego. Wnikliwa analiza akt sprawy oraz uzasadnienia wyroku przekonuje, że Sąd Rejonowy nie pominął żadnej okoliczności. Sytuacja finansowa spółki 123 (...) została zbadana wszechstronnie, a dowody wskazywane przez obrońcę wcale nie wskazują na zachowanie płynności finansowej spółki czy jej zdolność do spłacania zobowiązań. Wyrok zaś Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej dotyczy innego podmiotu niż pokrzywdzony jak zatem ma być pomocny w ustalaniu stanu faktycznego w niniejszej sprawie. Samo to zaś, że brak było przesłanek do upadłości nie przesądza tego, że kondycja finansowa spółki i zobowiązania przezeń zaciągnięte świadczyły o tym, że nie była ona – delikatnie mówiąc – najlepsza.

Ad I.4.

Oddalenie wniosku dowodowego następuje zawsze w formie postanowienia (art. 170 § 3 k.p.k.), sporządzanego obligatoryjnie wraz z uzasadnieniem. Zaniechanie wydania postanowienia o oddaleniu wniosku dowodowego stanowi naruszenie art. 170 § 3 k.p.k., gdyż uniemożliwia poznanie stanowiska organu procesowego w tym zakresie. Właściwe procedowanie w kwestii wniosków dowodowych stron stanowi też bardzo ważny element materialnego prawa do obrony oraz gwarancji kontradyktoryjnej formy rzetelnego procesu ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt III KK 182/11, Lex 1212344). Przepisy kodeksu postępowania karnego nie przewidują oddalania wniosków dowodowych w sposób dorozumiany. W aktach sprawy próżno szukać ustosunkowania się Sądu I instancji do złożonego wniosku dowodowego. Pewną wskazówkę stanowi jednakże fakt, iż obrońca nie podał danych zamieszkania świadków, co czyniło jego wniosek niezdatnym do wykonania. Nie jest rzeczą Sądu ustalanie odpowiednich adresów, gdy to strona domaga się wypełnienia poszczególnych czynności dowodowych. Zeznania zaś pracowników spółki 123 (...) i tak nie wniosłyby do sprawy nowych okoliczności. Wszak stan finansowy spółki mógł być i został należycie ustalony na podstawie przeprowadzonych przez Sąd I instancji dowodów.

Ad I.5.

Zważyć należy, iż organ prowadzący postępowanie zasięga opinii biegłego bądź biegłych dopiero wtedy, gdy stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych. Zgodnie z art. 193 § 1 k.p.k. biegłego powołuje się wtedy, gdy stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych. Opinia biegłego dotyczy zatem kwestii, których poznanie bezpośrednio przez organ procesowy ze względu na konieczność posiadania wiadomości specjalnych albo w ogóle nie byłoby możliwe albo byłoby znacznie utrudnione. Potrzebę sięgnięcia po dowód z opinii biegłego bądź biegłych wskazuje konieczność ustalenia kwestii, których zrozumienie wymaga wiadomości spoza sfery przeciętnej, ogólnej wiedzy ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1999 r., sygn. akt V KKN 440/99, OSNKW 1999/11-12/76). Opinia jest więc zbędna, gdy stwierdzenie owych okoliczności może nastąpić bez takich wiadomości, a w oparciu o analizę akt sprawy i doświadczenie życiowe. Na gruncie niniejszej sprawy dla czynienia ustaleń faktycznych istotnych dla orzeczenia wystarczające było dokonanie oceny dowodów ujawnionych w toku przewodu sądowego. Art. 167 k.p.k. zaś określa wyłącznie normę kompetencyjną do przeprowadzenia przez sąd w toku procesu dowodów. Sąd I instancji dążył do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy. Wskazać należy, że Sąd Orzekający nie narusza przepisu art. 167 k.p.k. wtedy, gdy nie podejmuje z urzędu inicjatywy dowodowej, uznając zebrany w sprawie materiał dowodowy za wystarczający do sprawiedliwego wyrokowania ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2019 r., sygn. akt II K 466/18, LEX nr 2616213).

Ad II.

Błąd w ustaleniach faktycznych wynikać może z niepełności postępowania lub nieprawidłowości w zakresie oceny dowodów. Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów. Jak wskazuje się w orzecznictwie, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz do wykazania jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego w tej mierze poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 lutego 2018 r., sygn. akt II AKa 223/17, LEX numer 2487673). Na stan faktyczny składa się wiele elementów strony przedmiotowej (na przykład czynności wykonawcze sprawy czy okoliczności czasu, miejsca lub sposobu działania), i podmiotowej (przykładowo: osoba sprawcy, zamiar, itp.). To obowiązkiem apelującego jest wykazanie dlaczego nie zgadza się z orzeczeniem i przedstawienie argumentacji na ten temat. Stwierdzić należy, że nie sposób na podstawie całokształtu materiału dowodowego kwestionować sprawstwo i winę oskarżonego. Sąd Rejonowy w sposób jasny i klarowny wyłuszczył dowody, które przemawiały za tym, że oskarżony dokonał zarzucanego mu czynu, ocenił także właściwie jego wyjaśnienia, dokonując ich konfrontacji z pozostałymi dowodami, w tym zeznaniami pokrzywdzonego i świadków. Właściwie i pełnie oceniono także zgromadzoną w aktach sprawy dokumentację. Sąd Rejonowy wyczerpująco odniósł się do zgromadzonego materiału dowodowego i wyjaśnił przyczyny dlaczego poszczególnym dowodom dał wiarę, a innym tego waloru odmówił. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Orzekający wynikają logicznie z przeprowadzonych dowodów. Wszystko to sprawia, iż ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Orzekający są prawidłowe i poczynione na podstawie zebranego materiału dowodowego i w wyniku jego poprawnej oceny. Poczynione przez Sąd meriti ustalenia faktyczne niewątpliwie mają walor prawdziwych, a przez to zgodnych z wymogiem wynikającym z przepisu art. 2 § 2 k.p.k.

Ad III.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że obraza przepisów prawa materialnego dotyczy naruszenia przepisów prawa materialnego przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym. Naruszenie tych przepisów może polegać, między innymi, na błędnym zakwalifikowaniu czynu oskarżonego, ukaraniu oskarżonego pomimo braku znamion przestępstwa w czynie przypisanym oskarżonemu albo uniewinnieniu pomimo istnienia znamion przestępstwa. Zarzut obrazy prawa materialnego jest skuteczny, gdy nastąpiła niewłaściwa subsumcja niekwestionowanych ustaleń faktycznych pod przepis prawa materialnego ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt II AKa 143/09, KZS 2009, Nr 7–8, poz. 60). Obraza prawa materialnego może także polegać na błędnej wykładni przepisu prawa, gdy skarżący uważa, że treść przepisu prawa materialnego rozumiana w określony sposób powinna doprowadzić do zastosowania lub niezastosowania określonej normy prawnej.

Dobrem chronionym przez art. 286 § 1 k.k. jest mienie, a ściślej rzecz biorąc stosunki majątkowe. Tym samym na gruncie tego przepisu chroniony jest bardzo szeroki zakres praw majątkowych, począwszy od praw rzeczowych, obligacyjnych, spadkowych, aż do praw na dobrach niematerialnych (prawa autorskie, wynalazcze, prawo do firmy i znaków towarowych itp.), jeżeli mają one wartość majątkową. Przedmiotem wykonawczym oszustwa jest osoba, którą sprawca za pomocą oszukańczych metod skłania do aktywnego udziału w realizacji jego zamiaru, oraz mienie będące przedmiotem rozporządzenia przez tę osobę. Może to być mienie zarówno rozporządzającego, jak i innego podmiotu. Czynności sprawcze realizowane przez sprawcę muszą doprowadzić do skutku w postaci rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Rozporządzenie mieniem oznacza każdą dyspozycję majątkową o skutkach rzeczowych lub o skutkach obligacyjnych. Chodzi tu więc o wszelkie czynności, które prowadzą do zmiany stanu majątkowego, a w szczególności prowadzą do zmiany we władaniu mieniem, między dysponentem mienia a sprawcą. Jakkolwiek w przypadku znamienia rozporządzenia silna jest sugestia co do konotacji tego pojęcia z jego cywilistycznym ujęciem, niemniej wydaje się, że na gruncie art. 286 § 1 chodzi o szersze pojmowanie tego terminu w porównaniu z jego cywilnoprawnym określeniem (por. W. Cieślak, „Rozporządzenie mieniem” jako znamię wymuszenia rozbójniczego (art. 211 k.k.), „Palestra” 1995/11–12, s. 53, który mianem rozporządzenia określa wszelkie czynności prowadzące do zmiany stanu majątkowego). Stąd też określenie konkretnego zachowania w kategoriach cywilistycznych nie ma w ostatecznym rozrachunku znaczenia dla jego kwalifikacji w kategoriach „rozporządzenia” w rozumieniu art. 286 § 1. Ocena niekorzystności rozporządzenia mieniem jest dokonywana z perspektywy interesów podmiotu doprowadzonego do takiego rozporządzenia (wyrok SN z 30.08.2000 r., V KKN 267/00, OSP 2001/3, poz. 51). Spowodowanie szkody jest elementem często towarzyszącym niekorzystnemu rozporządzeniu mieniem, ale zarazem jest elementem niekoniecznym dla bytu takiego rozporządzenia. Pomiędzy tymi pojęciami zachodzi stosunek krzyżowania. Niekorzystne rozporządzenie mieniem obejmuje zarówno rzeczywisty uszczerbek ( damnum emergens), jak i utracone korzyści ( lucrum cessans). Zarazem jednak jest to pojęcie wykraczające poza obie te kategorie. Niekorzystne rozporządzenie mieniem nie musi pozostawać w związku z osiągnięciem przez sprawcę korzyści majątkowej. Osiągnięcie korzyści nie należy do znamion przestępstwa oszustwa (G. Łabuda [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021, art. 286). Wprowadzenie w błąd musi dotyczyć istotnych dla danej sprawy okoliczności to znaczy takich, które mogą mieć wpływ na podjęcie decyzji o rozporządzeniu mieniem oraz powodować, że rozporządzenie to będzie niekorzystne ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2000 r., sygn. akt III KKN 86/98, OSP 2001, Nr 1, poz. 10). Oszustwo stypizowane w art. 286 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym, czyli skutkowym. Jego skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem własnym lub cudzym przez pokrzywdzonego albo osobę wprowadzoną w błąd. Zgodnie z treścią art. 286 § 1 k.k. oszustwa dopuszcza się ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wprowadzenie w błąd jako znamię czynności wykonawczej oszustwa polega na doprowadzeniu do rozbieżności między obiektywną rzeczywistością a wyobrażeniem o niej lub jej odbiorem w świadomości pokrzywdzonego. Chodzi o szeroki zakres zachowań kłamliwych jako źródła wprowadzenia w błąd co do okoliczności istotnych, więc tych, które są przyczyną niekorzystnego rozporządzenia mieniem ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 października 2011 r., sygn. akt II AKa 145/11, OSA 2012/12/3-39). Co istotne wprowadzenie w błąd może mieć również miejsce poprzez zatajenie bądź przemilczenie pewnych informacji, które miałyby wpływ na finalną decyzję kontrahenta. Charakterystyczny dla strony podmiotowej przestępstwa oszustwa zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzającego do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć użyć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia przy realizowaniu każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Dla bytu przestępstwa kwalifikowanego z art. 286 § 1 k.k. wystarczające jest ustalenie, że gdyby pokrzywdzony wiedział o okolicznościach, które były przedmiotem wprowadzenia w błąd, nie doszłoby do zawarcia umowy. Celowe wywołanie błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu mieniem jest kluczowe dla wprowadzenia w błąd.

Na gruncie przedmiotowej sprawy materiał dowodowy wskazuje na zamiar oskarżonego co do niemożności realizacji zaciągniętego zobowiązania. Oskarżony miał przecież świadomość sytuacji finansowej spółki i ciążących nań nieuregulowanych zaległości finansowych. Spółka zalegała z płatnościami na rzecz kontrahentów, dostawców i usługodawców. O skali trudności spółki dowodzą również poszczególne postępowania egzekucyjne umarzane z powodu bezskuteczności egzekucji. Już w dacie złożenia zamówień oskarżony miał zatem zamiar niewykonania zobowiązania. Obrońca nie może także tłumaczyć się tym, że oskarżony nie powinien odpowiadać karnie, bo z pokrzywdzonym się nie kontaktował. To bowiem oskarżony był Prezesem spółki, odpowiedzialnym za jej działania. Brał on aktywny udział w działalności spółki i kontrolował jej działalność. Samo dobranie personelu czy wykonywanie poszczególnych czynności przez innych pracowników nie oznacza bowiem, iż oskarżony automatycznie nie ponosi za nic odpowiedzialności. Nadal bowiem pozostaje Prezesem i osobą podejmującą kluczowe decyzje dla firmy. Nie było przecież tak, że oskarżony nie wiedział jakie decyzje są podejmowane bądź by był nimi zaskoczony. Materiał dowodowy temu bowiem przeczy.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu, względnie – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie go do Sądu I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nieuwzględnienia zarzutów wniosek uznać należało za bezzasadny, choć wyrok ulec musiał korekcie, lecz z innych względów.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1

___________________________________________________________________

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

____________________________________________________________________________

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1____________________________________________________________________

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

____________________________________________________________________________

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana zaskarżonego wyroku w ten sposób, że na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono obowiązek naprawienia szkody co do kwoty 14 398,06 (czternaście tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt osiem i 6/100) złotych na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. C..

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana zaskarżonego orzeczenia okazała się konieczna. Zgodnie z art. 46 § 1 k.k. w razie skazania Sąd zobligowany jest na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, stosując przepisy prawa cywilnego, orzec obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody. Przy czym naprawienie szkody, o którym mowa w art. 46 § 1 k.k., to w szczególności wyrównanie straty, którą pokrzywdzony poniósł. Sąd karny musi tu zatem uwzględnić w chwili wyrokowania rozmiary pokrytej już szkody, w szczególności wartość uprzednio odzyskanego w stanie nie pogorszonym mienia ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2011 r., III KK 392/10). Niewątpliwym i podstawowym warunkiem orzeczenia obowiązku naprawienia szkody jest bowiem jej zaistnienie i utrzymywanie się. Szkoda musi istnieć nadal w chwili orzekania. Sąd Rejonowy orzekł, iż w niniejszej sprawie brak możliwości orzeczenia obowiązku naprawienia szkody albowiem sprzeciwia się temu treść art. 415 § 1 k.p.k. To samo roszczenie było bowiem przedmiotem odrębnego postępowania cywilnego, w którym został wydany przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej nakaz zapłaty z dnia 18 lutego 2021 r., sygn. akt IV GC 255/21. Uwzględniając co do zasady ten argument podnieść należy, że wyżej wymienione orzeczenie nie reguluje całości kwoty szkody jaka wykazana jest w przedmiotowym postępowaniu. Kwota ta to 29 189,13 złotych. Zatem brakującą kwotę szkody należało zasądzić. Zważyć należy zwłaszcza na to, że powoływana spółka jest spółką z o.o., a zatem zastosowanie znajdzie tutaj i art. 299 § 1 k.s.h. W orzecznictwie podkreśla się, iż nie jest celowe nakładanie obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 k.k. wobec możliwości wyegzekwowania zasądzonego roszczenia z majątku oskarżonego w oparciu o podstawę z art. 299 § 1 k.s.h. ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2017 r., sygn. akt IV KK 11/17, LEX numer 2307133). Przepis ten stanowi, iż w razie bezskuteczności egzekucji względem spółki członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Dotyczy to jednakowoż zasądzonej nakazem zapłaty kwoty a nie całości szkody.

W pozostałym zakresie wyrok Sądu Rejonowego należało utrzymać w mocy. Analiza poszczególnych dowodów i ich prawidłowa ocena prowadzi bowiem do wniosku o sprawstwie i winie oskarżonego. Także orzeczona względem niego kara nie razi surowością, jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości i winy.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

____________________________________________________

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

__________________________________________________________________________

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

__________________________________________________________________________

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

__________________________________________________________________________

4.1.

__________________________________________________

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

_________________________________________________________________________

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

__________________________________________________________________________

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Z uwagi na treść wyroku oraz fakt, że oskarżyciel posiłkowy korzystał z pomocy pełnomocnika z wyboru, na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z § 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800) Sąd Okręgowy zasądził na jego rzecz od oskarżonego kwotę 840 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Orzeczenie zawarte w punkcie IV wyroku Sądu Okręgowego dotyczące zwolnienia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze oparto na brzmieniu przepisów art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz.223 z późn. zm.).

7.  PODPIS

SSO Marcin Sosiński

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Przypisanie oskarżonemu sprawstwa i winy

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana