Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

UZASADNIENIE

J. B. obwiniony został o to, że: w dniu 10 marca 2020 roku o godzinie 17:00 we W. przy ul. (...) - (...) prezentował publicznie treści nieprzyzwoite w ten sposób, że podczas zgromadzenia, którego był organizatorem, okazywał na banerze zdjęcia zakrwawionego, martwego płodu ludzkiego, to jest o czyn z art. 141 k.w.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia, wyrokiem z dnia 1 czerwca 2021r. sygn. akt II W 700/20:

I.  uznał obwinionego J. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. za winnego popełnienia wykroczenia z art. 141 kw i za czyn ten na podstawie art. 141 k.w. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 500 (pięciuset) złotych;

II.  zasądził od obwinionego J. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej A. S. należność w wysokości łącznej 612 (sześciuset dwunastu) złotych – tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w rozpatrywanej sprawie;

III.  obciążył obwinionego kosztami postępowania w wysokości 100 (stu) złotych oraz wymierzył mu opłatę w kwocie 50 (pięćdziesięciu) złotych.

Od powyższego wyroku apelację wywiódł obrońca obwinionego, zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego a to:

1.  art. 141 k.w. poprzez błędną wykładnię znamienia „nieprzyzwoity" i uznanie, że prezentowane na billboardzie treści przedstawiające szczątki ludzkie po dokonaniu zabiegu aborcji należy uznać za nieprzyzwoite w rozumieniu art. 141 k.w. podczas gdy - zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą - prezentowanie treści przedstawiających szczątki ludzkie po dokonaniu zabiegu aborcji, w kontekście wykładni pojęcia „nieprzyzwoity”, nie może zostać uznane za nieprzyzwoite w rozumieniu tego przepisu, a przy wykładni tego sformułowania należy brać pod uwagę, że aborcja jest społecznie ważkim tematem, co przyznaje większą swobodę w dobieraniu silnych środków' wyrazu, a także fakt, że w przestrzeni publicznej powszechnie obecne są drastyczne środki wyrazu, np. kampanie społeczne o nadmiernej prędkości na drogach, czego konsekwencją jest to, że obecnie nastąpiło znaczne zawężenie zachowań czy treści, które mogą zostać powszechnie uznane za nieprzyzwoite, ponadto prezentowanie takich treści, mieści się w granicach wolności słowa, wyrażania opinii i zgromadzeń;

2.  naruszenie art. 10 ust. 1 i ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw(...) (dalej jako (...)) w zw. z art. 54 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 57 Konstytucji RP poprzez bezpodstawne zawężenie granic wolności słowa oraz wolności zgromadzeń, a w konsekwencji nieznajdujące uzasadnienia w społeczeństwie demokratycznym ukaranie obwinionego za wyrażanie swoich poglądów; przekazywanie informacji i głoszenie idei podczas zgromadzenia publicznego.

Obrońca obwinionego wniósł o zmianę wyroku przez uniewinnienie obwinionego, względnie o uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Sąd Rejonowy postępowanie dowodowe przeprowadził prawidłowo, co do wszystkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oceniając zebrane w sprawie dowody, na podstawie których czynić można było w pełni obiektywne ustalenia faktyczne. Ocena zgromadzonego materiału dowodowego przyjętego za podstawę wydanego wyroku -wbrew przekonaniom apelujących- jest trafna i poparta rzeczową, a nade wszystko logiczną argumentacją. Apelujący – jak wynika z treści złożonego środka odwoławczego – kwestionuje jedynie dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę prawną zachowania obwinionego, a zwłaszcza przyjęcie przez Sąd meriti, że zachowanie obwinionego umieszczającego na bilbordzie wielkoformatowym plakat o tytule „W KLINICE (...). (...) przedstawiał m.in. odpowiednio powiększone szokujące i budzące odrazę zdjęcie martwego i zakrwawionego płodu ludzkiego, nosiły cechę nieprzyzwoitości, o którym mówi przepis art. 141 k.w.

Odnosząc się do podniesionego zarzutu naruszenia art. 141 k.w., to wymaga podkreślenia, że obraza przepisów prawa materialnego dotyczy takiego naruszenia przepisów prawa wykroczeń przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym. Naruszenie tych przepisów może polegać, między innymi, na błędnym zakwalifikowaniu czynu oskarżonego, ukaraniu oskarżonego pomimo braku znamion wykroczenia w czynie oskarżonego albo uniewinnieniu pomimo istnienia znamion wykroczenia. Zarzut obrazy prawa materialnego jest skuteczny, gdy nastąpiła niewłaściwa subsumcja niekwestionowanych ustaleń faktycznych pod przepis prawa materialnego ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt II AKa 143/09, KZS 2009, Nr 7–8, poz. 60). Obraza prawa materialnego może także polegać na błędnej wykładni przepisu prawa, gdy skarżący uważa, że treść przepisu prawa materialnego rozumiana w określony sposób powinna doprowadzić do zastosowania lub niezastosowania określonej normy prawnej.

W niniejszej sprawie nie jest sporny stan faktyczny, a więc to, że obwiniony w dniu 10 marca 2020 roku o godzinie 17:00 we W. przy ul. (...) - (...) podczas zgromadzenia, którego był organizatorem, prezentował na banerze zdjęcia zakrwawionego, martwego płodu ludzkiego. Skarżący zarzuca błędną wykładnię znamienia „nieprzyzwoity” i uznanie przez Sąd I instancji, że prezentowane na bilbordzie treści przedstawiające między innymi szczątki ludzkie po dokonaniu zabiegu aborcji należy uznać za nieprzyzwoite. Wedle apelującego przy wykładni pojęcia „nieprzyzwoity” należy brać pod uwagę to, że aborcja jest ważnym społecznie tematem, co daje większą swobodę w dobieraniu silnych środków wyrazu, a prezentowanie takich treści mieści się w granicach wolności słowa, wyrażania opinii i zgromadzeń.

Sąd Okręgowy nie zgadza się z powyższym argumentem, w zakresie w jakim apelujący uważa, że sprawa aborcji i promowania postawy polegającej na ochronie ludzkiego życia, upoważnia obwinionego do prezentowania treści w postaci zdjęć zakrwawionego, martwego płodu. Zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, że obwiniony może mieć własny pogląd na temat aborcji, definiując ją nawet jako formę zabójstwa człowieka, nie ma jednakże prawa epatować w przestrzeni publicznej tego typu treściami, jakimi zarzucono mu w niniejszej sprawie. Dyskurs publiczny, jak wolność zgromadzeń i wyrażania swoich poglądów, ma bowiem granicę, jaką są uczucia innych osób, które mogą się czuć zszokowane, urażone i zaniepokojone głoszonymi treściami, które obiektywnie należy uznać jako nieprzyzwoite. Odpowiedzialność za wykroczenie z art. 141 k.w. zachodzi w stosunku do osoby, która w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogłoszenie, napis lub rysunek lub też używa słów nieprzyzwoitych. Przez miejsce publiczne należy rozumieć taką przestrzeń co do której dostęp ma bliżej nieokreślona liczba osób. Innymi słowy odpowiedzialność sprawcy czynu z powoływanego przepisu związana jest z samym faktem umieszczenia w miejscu publicznym nieprzyzwoitej treści nawet jeżeli będzie ona mogła zostać dostrzeżona przez inne osoby później. Nieprzyzwoite ogłoszenie, napis, rysunek czy słowa to takie, które łamią zasady dobrych obyczajów, niewłaściwe, budzące zgorszenie. Określenie „nieprzyzwoity” należy rozumieć jako niezgodny z panującymi w społeczeństwie zasadami etyczno-moralnymi. Ocena tego znamienia winna być oparta na zobiektywizowanych kryteriach i odwoływać do przeważających ocen społecznych. Zachowanie nieprzyzwoite to takie, które stanowi wyraz lekceważenia innych ludzi czy ich uczuć, mogące wywołać oburzenie społeczne.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy przyznać należy, iż treści zamieszczone na bilbordzie niewątpliwie spełniały kryteria nieprzyzwoitości, a tym samym obwiniony dopuścił się czynu kwalifikowanego art. 141 k.w. Niezależnie bowiem od poglądów osób je tam umieszczających oraz tego czy przez niektóre osoby są one popierane, na banerach tych widnieją wyjątkowo drastyczne treści jakimi są zdjęcia abortowanego płodu. Zeznania pokrzywdzonej A. S. w niniejszej sprawie wyraźnie świadczą o tym, że oglądany obraz spowodował u niej bardzo poważny dyskomfort psychiczny, a na treści prezentowane przez obwinionego byli narażeni przechodnie ul. (...) – (...) oraz osoby korzystające z pomocy (...) nr 1 we W.. Skoro zatem, jak wynika z akt sprawy, treści prezentowane przez obwinionego mogły wywołać negatywne uczucia u nieograniczonego kręgu osób, to czyn przez niego popełniony nosi znamiona nieprzyzwoitości albowiem lekceważy on uczucia innych osób, wywołuje oburzenie i wykracza poza ogólnie przyjęte i społecznie akceptowane normy obyczajowe. Nie może budzić bowiem wątpliwości, iż każda osoba o najmniejszej chociaż wrażliwości nie chce być epatowana treściami eksponującymi okrucieństwo, zwłoki, krew czy okaleczenia. Wzbudzają one u odbiorców niechęć, oburzenie, szok, lęk a więc są nieakceptowalne i naruszają normy społeczne. Sąd Okręgowy podobnie jak Sąd I Instancji stanął więc na stanowisku, iż prezentowanie w miejscu publicznym wyjątkowo drastycznych zdjęć nieżywych płodów ludzkich pomimo niewątpliwie szczytnych intencji organizatorów tej akcji, wyczerpuje pojęcie zachowania nieprzyzwoitego, prezentowania treści nieprzyzwoitych.

Odnosząc się do argumentów dotyczących przykładów treści drastycznych użytych w innych kampaniach, to kampania przeciwko nadmiernej prędkości i zapobiegania wypadkom na drogach nie realizuje swoich celów przez eksponowanie zwłok ofiar. Także argument apelującego o utrwalonej linii orzeczniczej powołany w uzasadnieniu apelacji nie przekonuje Sądu Okręgowego albowiem każda sprawa ma własną specyfikę i w żadnej nie odnajdziemy sytuacji tożsamych, a tylko podobne. Ponadto należy wskazać, że Sąd rozstrzygający sprawę nie jest zaś związany innymi orzeczeniami, a orzeka w granicach prawa i w zgodzie z własnym sumieniem.

Nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut obrońcy dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 10 ust. 1 i 2 Konwencji Praw Człowieka i (...) w zw. z art. 54 ust. 1 Konstytucji RP poprzez bezpodstawne zawężenie granic wolności słowa. Zgodnie bowiem z art. 10 Konwencji o Ochronie Praw (...) (dalej: Konwencja) sformułowana jest wolność wyrażania opinii. Jednakże otwartość konstruowania swobody wypowiedzi nie czyni jej jednak bezgranicznym. W tym kontekście art. 10 Konwencji należy odczytywać na tle art. 17, który wyklucza interpretowanie wyrażania opinii jako pozwalającej komukolwiek na podjęcie działań zmierzających do zniweczenia praw i wolności, które obejmuje Konwencja. Należało więc przyjąć, że prawo do wygłaszania swoich poglądów na gruncie przepisów Konwencji i Konstytucji nie może być jednak oceniane w taki sposób jak czyni to skarżący. Wolność swobody wypowiedzi nie może być bowiem bezgraniczna, zwłaszcza w sytuacji, gdy prowadziłaby do naruszania innych wartości konstytucyjnych oraz praw i wolności jednostki. Chodzi tu przed wszystkim o dobra osobiste, godność, cześć, prywatność, uczucia religijne. Może być ona ograniczana w drodze ustawy wówczas, gdy jest to konieczne ze względu na ochronę porządku i moralności publicznej. Takim ograniczeniem jest art. 141 k.w., który ogranicza umieszczania w przestrzeni publicznej treści nieprzyzwoitych, a takimi zdaniem Sądu Okręgowego są zdjęcia martwych, pokrwawionych płodów, oglądane wszystkie osoby znajdujące się w danej chwili w miejscu ekspozycji danego baneru.

Sąd Okręgowy na podstawie wynika art. 627 k.p.k. w zw. z § 11 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie zasądził od obwinionego na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwotę 840 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Natomiast w pkt III zwalniając obwinionego od ponoszenia kosztów sądowych za II instancję oparto się na przepisach art. 121 k.p.s.w. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 21 pkt 2 w zw. z art. 17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.).

SSO Marcin Sosiński