Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 1123/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 22 sierpnia 2024 roku w sprawie M. W. oskarżonego o czyn z art. 233 § 1 k.k.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu, wyrażającą się w mylnym przyjęciu, że niewątpliwie fałszywe zeznania M. W. złożone w toku postępowania o sygn. 2011-1. (...).2022 Prokuratury (...) we W. dotyczyły okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia tego postępowania, a tym samym nie stanowiły dowodu w sprawie, przez co jego zachowanie nie wyczerpało znamion czynu zabronionego z art. 233 1 k.k. podczas gdy prawidłowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku przeciwnego

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zrzut zasługuje na uwzględnienie. Sąd Rejonowy wskazał w uzasadnieniu wyroku, że odpowiedzialność karną generuje wyłącznie złożenie zeznań służących za dowód w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, co oznacza, że jeżeli świadek złoży wprawdzie fałszywe zeznania, lecz co do okoliczności nie mających znaczenia dowodowego, to nie ponosi odpowiedzialności z art. 233 k.k. Pogląd wyrażony przez Sąd Rejonowy jest w znacznej mierze uproszczony i nie znajduje prostego zastosowania w niniejszej sprawie. Otóż M. W. został oskarżony o popełnienie czynu z art. 233 § 1 k.k., który miał polegać na zeznaniu nieprawdy oraz zatajeniu prawdy. O ile rozumienie znamienia zeznania nieprawdy nie nastręcza trudności, o tyle drugie znamię czasownikowe „zataja” rodzi pewne trudności interpretacyjne. Sedno zagadnienia sprowadza się do tego, czy jawną deklarację o odmowie (chociażby bezpodstawnej) składania zeznań można utożsamić z "zatajeniem" prawdy, czy też do jej "zatajenia" dojść może jedynie w toku zachowania kompleksowego, stanowiącego połączenie działania z zaniechaniem. Taka kombinacja działania z zaniechaniem jest właśnie typowa dla przestępstwa określonego w art. 233 § 1 k.k., i to w dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, w większości wypadków zachowanie przestępne, polegające na pozór jedynie na czynności pozytywnej, tj. na zeznaniu nieprawdy, ma - niejako "z drugiej strony zwierciadła" - komponentę zaniechania, tj. zatajenie prawdy. Sformułowanie ustawowe: "Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód (...) zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę" zawiera w tym drugim wypadku opis pewnej postaci zachowania się aktywnego, tj. składania zeznań, w toku którego występuje również pewna postać zaniechania, tj. nieprzedstawienia znanych sprawcy faktów - a więc zatajenia prawdy (por. L. Kubicki: Przestępstwo popełnione przez zaniechanie. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1975, s. 71). Zauważyć należy, że spójnik "lub", użyty w treści art. 233 § 1 k.k., oznacza - w przeciwieństwie do spójnika "albo" - nie tylko wzajemne wyłączanie się zdań równorzędnych albo części zdania, ale także ich możliwą wymienność i "współistnienie". Świadczy to o tym, iż ustawodawca miał świadomość tego, że obie formy zachowania nie wykluczają się. Przeciwnie, najbardziej typowa jest sytuacja, w której nie można precyzyjnie oddzielić jednej z tych form działania od drugiej, albowiem są one ze sobą immanentnie związane. Tak np. sprawca, zatajając prawdę w pewnym elemencie, może próbować "uwiarygodnić" swe zeznania podając okoliczności szczegółowe, które same w sobie są nieprawdziwe. Nie oznacza to, iżby odróżnienie obu form działania nie było celowe. Tak więc, jeśli fałsz zeznania polega przede wszystkim na eksponowaniu okoliczności nieprawdziwych (a więc na "dodawaniu" przez zeznającego obiektywnie i subiektywnie nieprawdziwych okoliczności), mamy do czynienia z "zeznaniem nieprawdy", jeśli zaś ów fałsz sprowadza się do świadomego i celowego przemilczenia pewnych okoliczności (a więc na "ujmowaniu" przez zeznającego okoliczności obiektywnie i subiektywnie prawdziwych) mamy do czynienia z "zatajeniem prawdy". Innymi słowy, fałszywe zeznanie może polegać na tym, że zawiera ono okoliczności, których nie było, bądź okoliczności, które były w rzeczywistości, ale w formie istotnie odmiennej, lub na tym, że przemilcza ono okoliczności bądź zaprzecza okolicznościom, które rzeczywiście były. Składanie zeznań polega zatem na przekazywaniu określonej treści intelektualnej. Złożenie zaś zeznania oznacza jego dotarcie do uprawnionego organu. Dopiero zawarcie w treści złożonego zeznania pewnej, przynajmniej minimalnej, puli informacji pozwala na stwierdzenie, iż uprawniony organ dysponuje określonej treści środkiem dowodowym (taką minimalną pulą informacji jest np. stwierdzenie: "nic w przedmiotowej sprawie nie wiem" lub "nie mam w sprawie nic do powiedzenia"). Natomiast odmowa, choćby najzupełniej bezpodstawna, złożenia zeznania jest zaprzeczeniem składania zeznania i nie prowadzi do pozyskania przez uprawniony organ środka dowodowego, ponieważ nie zawiera jakichkolwiek informacji o faktach podlegających udowodnieniu w konkretnej sprawie. Tylko bezpodstawne uchylenie się od złożenia zeznania nie jest "zatajeniem prawdy" w rozumieniu art. 233 § 1 k.k. ( por. Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 22 stycznia 2003 r. I KZP 39/02). Oświadczenie M. W. w toku przesłuchania w charakterze świadka, że nie ujawni wymaganych od przesłuchujących informacji, nie stanowiło uchylenia od złożenia zeznania, tylko zatajenie prawdy. W tej sytuacji rzeczą Sadu I instancji było rozważenie, czy oskarżony uczestniczący wówczas w postępowaniu jako świadek miał prawo samodzielnie decydować, co jest okolicznością istotną dla rozstrzygnięcia sprawy, a co nie i czy, w związku z tym miał prawo zataić informację o sposobie wejścia w posiadanie dokumentu, którym nie miał prawa dysponować tj. planu czynności śledczych podejmowanych w sprawie 2011-1.Ds.4.2022. Wyrażony przez Sąd Rejonowy pogląd, że oskarżony miał wówczas takie prawo oraz, że zatajenie prawdy nie realizowało znamienia ustawowego występku z art. 233 § 1 k.k., albowiem fakt przemilczenia dotyczył okoliczności nieistotnej dla postępowania jest nie do zaakceptowania. Gdy rzecz dotyczy faktów niełączących się ze zdarzeniem przestępnym, o nich świadek, co zrozumiałe, nie ma obowiązku informować przesłuchującego. Ale jeśli zostanie o taki fakt zapytany, musi udzielić zgodnej z prawdą odpowiedzi. Nie do świadka wszak należy ocena przydatności takich, czy innych informacji dla procesu karnego.( por. z uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2014 r. IV KK 82/14)

Reasumując Sąd Odwoławczy uznał, że Sąd Rejonowy dokonał bardzo powierzchownej analizy prawnej zachowania oskarżonego i wyprowadził błędne wnioski końcowe

Wniosek

O uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na przedstawione wyżej okoliczności i treść art. 454 § 1 k.p.k. wniosek zasługiwał na uwzględnienie

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

Wydanie wyroku uniewinniające od popełnienia czynu z art. 233 § 1 k.k. w sytuacji nierozważenia wszystkich okoliczności ustalonych w sprawie.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd Rejonowy bezkrytycznie uznał, że składający zeznania w charakterze świadka M. W. miał prawo samodzielnie decydować, o czym chce zeznawać, a na jakie okoliczności nie chce składać zeznań, które z okoliczności nie są istotne dla sprawy i, że w tym zakresie ma prawi zataić posiadane informacje. Jak przedstawiono wyżej M. W. przesłuchany w charakterze świadka miał obowiązek mówić prawdę, niczego nie ukrywając z tego co jest mu wiadome. Natomiast o tym, czy posiadane przez niego informacje są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy mógł decydować wyłącznie organ prowadzący postepowanie. Skoro przesłuchujący uznał, że dla postępowania jest istotne ustalenie, od kogo M. W. pozyskał plan czynności śledczych, którym nie miał prawa dysponować, to na świadku spoczywał obowiązek wyjawienia tych okoliczności.

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Rejonowy raz jeszcze przeprowadzi postępowanie w całości i ustali, czy M. W. został prawidłowo pouczony o prawie do odmowy zeznań, prawie odmowy udzielenia odpowiedzi na pytania. Następnie Sąd dokona oceny, czy okoliczności, co do których M. W. jako świadek miał powiedzieć nieprawdę lub zataić prawdę miały lub mogły mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w ocenie organu prowadzącego postępowanie. Sąd Rejonowy ustali także, czy zachowanie oskarżonego zostało ewentualnie podjęte w warunkach art. 233 § 1 a k.k., bacząc, że przepis ten dodany został przez art. 7 pkt 13 lit. b ustawy z dnia 11 marca 2016 r. (Dz.U.2016.437) zmieniającej nin. ustawę Kodeks karny z dniem 15 kwietnia 2016 r. Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Rejonowy weźmie pod uwagę zapatrywanie prawne przedstawione przez Sąd Odwoławczy w pkt. 3.1

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

SSO Paweł Pomianowski SSO Jerzy Menzel SSO Krzysztof Głowacki

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenia o winie

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana