Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu VII Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSA w SO Ryszard Kozłowski (ref.)

S ę d z i o w i e: SSO Anna Nowińska

SSO Bożenna Kaczorowska

Protokolant : Małgorzata Miodońska

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2013 r. we Wrocławiu - na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) SA z siedzibą w W. oraz (...) SA z siedzibą w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda K. P. i zażalenia strony pozwanej - (...) SA z siedzibą w W.

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 stycznia 2013 r. sygn. akt X P 698/11

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt X w części dotyczącej orzeczenia o kosztach procesu w ten sposób, że zasądzoną nim kwotę 5.324 zł obniża do kwoty 1.398 zł (słownie : jeden tysiąc trzysta dziewięćdziesiąt osiem złotych);

II.  oddala apelację,

III.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej (...) SA z siedzibą w W. kwotę 90 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu zażaleniowym,

IV.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej (...) Zakładu (...) na (...) SA z siedzibą w W. i (...) SA z siedzibą w W. kwotę po 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód K. P. wniósł pozwy przeciwko dwóm stronom pozwanym (...) S.A. z siedzibą w W. [dalej: (...) S.A.] oraz (...) S.A. z siedzibą w W. [dalej: (...) S.A.] domagając się uznania wypowiedzeń umów o pracę za bezskuteczne.

Zarządzeniem z dnia 13 lipca 2011 r. obie sprawy zostały połączone do wspólnego prowadzenia i rozpoznania pod sygn. akt X P 698/11.

Po ostatecznym sprecyzowaniu dotychczasowych roszczenia powód wniósł o: (1) zasądzenie od obu stron pozwanych odszkodowań w wysokości trzymiesięcznych wynagrodzeń tytułem niezgodnego z prawem rozwiązania umów o pracę wraz z odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie; (2) zasądzenie od obu stron pozwanych łącznej kwoty 94.625 zł tytułem odprawy pieniężnej z tytułu zwolnień grupowych wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie; (3) zasądzenie od obu stron pozwanych odszkodowania liczonego jak za cały okres pozostawania bez pracy w związku ze zwolnieniem go z pracy gdy uzyskał on mandat członka Rady Pracowników (...) S.A. i przysługującą mu ochronę stosunku pracy; (4) zasądzenie od obu stron pozwanych kwoty 987,50 zł (642,5 zł w przypadku (...) S.A. i 345 zł w przypadku (...) S.A.) tytułem bezprawnie odebranej premii regulaminowej za kwiecień 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 10 maja 2011 r. do dnia zapłaty; (5) zasądzenie od obu stron pozwanych zwrotu kosztów dojazdów do W. na posiedzenie Sądu w dniach: 17 listopada 2011 r., 16 lutego 2012 r., 8 marca 2012 r., 18 kwietnia 2012 r., 14 maja 2012 r., oraz 19 lipca 2012 r. wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie; (6) zasądzenie od obu stron pozwanych kwoty 500 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Odnośnie odszkodowania z tytułu bezzasadnego wypowiedzenia sprecyzował, że domaga się trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego brutto powiększonego o premię w wysokości 25%, z odsetkami ustawowymi od dnia rozwiązania stosunku pracy. W stosunku do odprawy wskazał, że co do każdego z pozwanych domaga się kwot wynikających z kalkulatora przygotowanego przez stronę pozwaną, tj. kwoty 61.525 zł od (...) S.A. i 33.100 zł od (...) S.A. W stosunku do odszkodowania liczonego jak za cały okres pozostawiania bez pracy wyjaśnił, że domaga się kwoty wynagrodzenia za okres od 1.09.2011 r. do 24.01.2013 r., czyli wynagrodzenie za 16 miesięcy i część stycznia 2013 r., obejmującego wynagrodzenie zasadnicze i premię w wysokości 25% wynagrodzenia zasadniczego, w stosunku do każdego z pozwanych (co stanowi odpowiednio: 57.856,50 zł w przypadku (...) S.A. i 107.747,25 zł w przypadku (...) S.A.).

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Śródmieścia Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. P. kwotę 8.280 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 24 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania (pkt I), w zakresie żądań przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę odprawy, odszkodowania uzupełniającego oraz premii, wskazanych w punkcie 2, 3 i 4 pisma powoda z 20 listopada 2012 r., sprecyzowanych na rozprawie w dniu 24 stycznia 2013 r., powództwo wyłączył do odrębnego rozpoznania i przekazał w tej części sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu jako właściwemu rzeczowo (pkt II), w pozostałym zakresie powództwo przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) S.A. z siedzibą w W. oddalił (pkt III), zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. P. kwotę 15.420 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 24 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania (pkt IV), w zakresie żądań przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę odprawy, odszkodowania uzupełniającego oraz premii, wskazanych w punkcie 2, 3 i 4 pisma powoda z 20 listopada 2012 r., sprecyzowanych na rozprawie w dniu 24 stycznia 2013 r., powództwo wyłączył do odrębnego rozpoznania i przekazał w tej części sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu jako właściwemu rzeczowo (pkt V), w pozostałym zakresie powództwo przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. oddalił (pkt VI), wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.760 zł (pkt VII), wyrokowi w punkcie IV nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5.140 zł (pkt VIII), zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. P. kwotę 610 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (pkt IX), zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. P. kwotę 5.324 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 267 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (pkt X), nakazał stronie pozwanej (...) S.A., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu) kwotę 643,93 zł, w tym kwotę 414 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód był z mocy ustawy zwolniony oraz kwotę 229,93 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (pkt XI), nakazał stronie pozwanej (...) S.A., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu) kwotę 427 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (pkt XII).

Postawę rozstrzygnięcia stanowiły ustalenia szczegółowo przedstawione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku. Sąd uznał, że powództwo o zapłatę odszkodowania z tytułu bezzasadnego i naruszającego przepisy wypowiedzenia umów o pracę podlegało częściowemu uwzględnieniu. Sąd I instancji wskazał, że wypowiedzenie umowy przez (...) S.A. nastąpiło z naruszeniem przepisów dotyczących wypowiadania umów o pracę i jako takie było formalnie wadliwe, natomiast w przypadku wypowiedzenia dokonanego przez (...) S.A. przyczyny wskazane w wypowiedzeniu powodowi stosunku pracy były niezasadne (dotyczy to również (...) S.A.), co uzasadnia zasądzenie powodowi odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia od każdej strony pozwanej. Sąd uznał, że premia w wysokości 25 % wynagrodzenia zasadniczego miała charakter uznaniowy, a wobec tego nie powinna być uwzględniana przy ustalaniu odszkodowania. W zakresie dochodzonych odsetek ustawowych od powyższego odszkodowania Sąd wskazał, że termin wymagalności roszczenia o odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę zaczyna swój bieg od daty wydania wyroku sądowego orzekającego o wadliwości tej czynności prawnej, zatem w tym zakresie powództwo uznał tylko w części. Wyjaśnił w jakiej części i dlaczego przekazał pozostałe roszczenia powoda do rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi Okręgowemu oraz przedstawił zasadę rozliczenia kosztów postępowania.

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie opłaty sądowej od pozwu w części wyłączonej do odrębnego rozpoznania i przekazanej przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia do Sądu Okręgowego we Wrocławiu zawarte w pkt X wyroku co do kwoty 3.920 zł wniosła strona pozwana (...) Spółka Akcyjna w W.. Domagała się zmiany zaskarżonego pkt X poprzez oddalenie powództwa w zakresie kwoty zaskarżenia tj. kwoty 3920 zł tytułem kosztów procesu - opłaty sądowej od roszczenia w części wyłączonej do odrębnego rozpoznania i przekazanej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu zgodnie z art. 98 k.p.c. oraz zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej (...) S.A. kosztów postępowania zażaleniowego.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w części dotyczącej uznania premii powoda za nieroszczeniowy składnik wynagrodzenia oraz dotyczącej przyjęcia daty, od której liczone są odsetki od zasądzonego odszkodowania i zarzucił mu:

- naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c., w szczególności poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięcie pozostałych zgromadzonych w sprawie dowodów wskazujących na regulaminowy charakter premii

- naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 481 § k.c. w związku z art. 300 k.p. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie a w rezultacie błędne przyjęcie, iż termin wymagalności roszczenia o odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę zawsze zaczyna swój bieg od daty wydania wyroku sądowego orzekającego o wadliwości tej czynności prawnej.

W związku z powyższym wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej wyliczenia odszkodowania, o którym mowa w art. 45 k.p. poprzez uznanie, iż premia w wysokości 25 % wynagrodzenia zasadniczego powoda miała charakter roszczeniowy i powinna być uwzględniona przy ustalaniu odszkodowania od stron pozwanych (pkt I oraz pkt III wyroku) w wysokości 3.855 zł od (...) S.A. oraz 2.070 zł od (...) na (...) S.A. oraz zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej ustalenia daty, od której liczone są odsetki od zasądzonego odszkodowania (pkt I oraz pkt III wyroku) poprzez uznanie, iż odsetki te winny być naliczone od dnia dostarczenia pozwanym odpisów pozwów, a także zasądzenie od stron pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację strony pozwane (...) S.A. oraz (...) na (...) S.A. wniosły o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz stron pozwanych (...) S.A. i (...) na życie S.A. kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Zażalenie strony pozwanej (...) S.A. w W. zasługiwało na uwzględnienie, natomiast apelacja powoda jako niezasadna podlegała oddaleniu.

W ślad za treścią przedmiotowego zażalenia wskazać należy, że zasądzenie przez Sąd Rejonowy od (...) S.A. na rzecz powoda kwoty w wysokości 5.324 zł tytułem kosztów procesu było nieuprawnione. Kwota ta zawiera bowiem opłatę sądową wyliczoną od nie rozpoznanego i nie rozstrzygniętego roszczenia, które zostało wyłączone do odrębnego postępowania i przekazane do rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Z tego względu opłata od pozwu winna wynosić 771 zł (5% z 15.420 zł), koszty zastępstwa procesowego 250 zł, 17 zł opłata od pełnomocnictwa oraz udokumentowane koszty stawiennictwa na rozprawach 360 zł, co łącznie daje kwotę 1398 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w pkt I wyroku na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pkt X w części dotyczącej orzeczenia o kosztach procesu w ten sposób, że zasądzoną nim kwotę 5.324 zł obniżył do kwoty 1.398 zł.

Przechodząc do zarzutów zawartych w apelacji powoda uznać należało, że nie były one zasadne, a stanowiły jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami oraz rozstrzygnięciem Sądu I instancji. Niezasadny okazał się zatem zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. Dokonana przez Sąd I instancji ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego w pełni odpowiada wymogom zawartym we wskazanym przepisie. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne znajdujące potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, które ocenił zgodnie z obowiązującymi zasadami, wskazał dowody, na których się oparł a nadto wyjaśnił podstawy prawne wyroku z przytoczeniem prawa. Ustalenia faktyczne przeprowadzone przez Sąd I instancji nie odbiegają w zakresie zgodności z obiektywnym, prawdziwym i rzeczywistym stanem. W szczególności ustalenia te nie tylko korespondują ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym ale także nie przekraczają granic swobodnej oceny dowodów, której normy wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i wiążąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok SN 10.06.1999 r., II UKN 685/98, LEX 41437). Sąd Rejonowy orzekał na podstawie całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, a kwestia interpretacji przepisów dotyczących premii była przedmiotem jego rozważań. Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że premia obowiązująca u stron pozwanych była uznaniowa, a zatem nie miała charakteru roszczeniowego i nie stanowiła składnika wynagrodzenia za pracę w rozumieniu art. 47 ¹ k.p. Nie mogła więc zostać uwzględniona w wysokości odszkodowania z tytułu wadliwego rozwiązania stosunku pracy. Wskazać należy, że w doktrynie wykształcił się podział premii na premie regulaminowe, stanowiące część składową płacy pracownika oraz tzw. premie uznaniowe, będące w istocie nagrodą. Premia uznaniowa (będąca w sensie prawnym nagrodą), to świadczenie pieniężne, którego przyznanie zależy od swobodnego uznania podmiotu zatrudniającego. Przyjmuje się, iż różnica między nagrodą a premią polega na tym, że uzyskanie prawa do nagrody nie jest uzależnione od dopełnienia konkretnych warunków, a jej przyznanie uzależnione jest od swobodnego uznania pracodawcy. Pracownikowi przed przyznaniem nagrody przez pracodawcę nie przysługuje prawo podmiotowe do jej żądania (uchw. SN z 30.07.1986 r., III PZP 47/86, OSN 1987/5-7/82 oraz uchw. SN z 08.10.1988 r., III PZP 34/88, OSN 1990/1/1). Dopiero przyznanie pracownikowi świadczenia o charakterze nieobowiązkowym rodzi po jego stronie prawo domagania się wypłaty takiego świadczenia, a po stronie pracodawcy obowiązek jego realizacji (wyr. SN z 21.10.1990 r., I PR 236/90, Sł. Prac. 1991/6/28). Przepisy o premii określają szczegółowo warunki, od których spełnienia zależy prawo do premii, zaś przepisy o nagrodzie ujmują te przesłanki ogólnie, posługując się zwrotami ogólnikowymi i niedookreślonymi (patrz wyr. SN z 21.10.1984 r., I PRN 131/84, OSPiKA 1988/1/21). Trafnie Sąd Rejonowy wskazał, że regulamin premiowania nie wskazuje w sposób jednoznaczny, jaki charakter miała sporna premia określając ją jako regulaminowo-uznaniową. W zakresie jej części „regulaminowej” (12,5%) pracodawca zastrzegł dla kierownika jednostki uprawnienie do obniżenia jej wedle własnego uznania w oparciu o § 2 ust. 4 i 5 regulaminu premiowania, jednak w informacji o celach premiowych pracodawca wprost wskazał że ustalanie wysokości premii to wyłączne uprawnienie Dyrektora Biura i ma ona charakter uznaniowy, zaś do dyspozycji Dyrektora pozostaje pełne 25% premii. W tej sytuacji Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że premia w wysokości 25% wynagrodzenia zasadniczego miała charakter uznaniowy, a wobec tego nie powinna być uwzględniania przy ustalaniu odszkodowania.

Dalej wskazać należy, że powód początkowo domagał się uznania wypowiedzeń umów o pracę za bezskuteczne, następnie przywrócenia do pracy, a dopiero na rozprawie w dniu 24 stycznia 2013 r. ostatecznie sprecyzował dochodzone roszczenie wskazując, że domaga się od obu stron pozwanych odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia brutto powiększonego o premię w wysokości 25 % z odsetkami ustawowymi od dnia rozwiązania stosunku pracy. Sad Rejonowy trafnie ocenił, że w związku z tymi zmianami nie sposób uznać, że wymienione roszczenie było wymagalne już w tym momencie. Powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 lutego 1996 r. (III APr 4/96) oraz stanowisko doktryny, które Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, termin wymagalności roszczenia o odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia (rozwiązania) umowy o pracę zaczyna swój bieg od daty wydania wyroku sądowego orzekającego o wadliwości tej czynności prawnej. Od tej daty należą się stosowne odsetki za opóźnienie.

W związku z powyższym na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda, co skutkowało orzeczeniem jak w sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego zawarte w pkt III sentencji wyroku Sąd Okręgowy oparł na przepisie art. 98 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Orzeczenie o kosztach zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym zawarte w pkt IV sentencji wyroku Sąd Okręgowy oparł na dyspozycji art. 98 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).