Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Piotr Józwik

po rozpoznaniu w dniu 03.12.2019 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. R. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

z udziałem R. B. (1) jako interwenienta ubocznego po stronie pozwanego

o odszkodowanie, zadośćuczynienie, rentę i ustalenie

I. umarza postępowanie w sprawie co do kwoty 971, 82 zł (dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych, osiemdziesiąt dwa grosze) należności głównej;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 119 535, 68 zł (sto dziewiętnaście tysięcy pięćset trzydzieści pięć złotych, sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w sposób następujący:

- od kwoty 80 000 zł – od dnia 14.02.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 34 000 zł – od dnia 14.02.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 5 000 zł – od dnia 29.03.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1 507, 50 zł – od dnia 15.04.2017 r. do dnia 17.10.2019 r.,

- od kwoty 535, 68 zł – od dnia 18.10.2019 r. do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Pozwem datowanym na 31.10.2016 r., wniesionym skutecznie w dniu 14.02.2017 r. (data prawomocności zarządzenia z dnia 03.01.2017 r. – k. 245-255, 257-258) powód R. R. (1) wniósł o:

- zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. 427 750 zł, w tym:

- 250 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej,

- 100 000 zł tytułem odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej,

- 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia z tytułu obrażeń ciała,

- 7 304 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich,

- 27 431 zł tytułem utraconych korzyści,

- 3 015 zł tytułem kosztów leczenia oraz dojazdów na zabiegi,

wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanego 1 700 zł tytułem miesięcznej renty wyrównawczej, płatnej do dnia 15 każdego miesiąca, począwszy od 01.01.2017 r., do czasu uzyskania przez córki powoda E. i A. samodzielności, nie wcześniej niż przed ukończeniem przez nie 21 lat, z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 01.01.2017 r.,

- ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku na przyszłość,

- zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzone przez niego roszczenie wynika z wypadku komunikacyjnego, do którego doszło w nocy z 23 na 24.04.2016 r. we W. przy ul. (...) około godz. 01:15. Powód z żoną M. przechodzili przez pasy dla pieszych na oznakowanym i oświetlonym przejściu, gdzie zostali potrąceni przez rozpędzony samochód (...) nr rej. (...), którym w chwili zdarzenia kierował R. B. (1). Ciało M. R., uderzone z olbrzymią siłą przez rozpędzony samochód, przeleciało w powietrzu około 20 m i upadło na ziemię za wiatą przystankową, usytuowaną na prawo od oznakowanego przejścia dla pieszych. M. R. zmarła na miejscu zdarzenia, powód z wielomiejscowymi obrażeniami został przetransportowany do szpitala. R. B. (1) podejrzany jest o czyn z art. 177 § 2 kk. Sprawca wypadku w momencie zdarzenia posiadał ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego.

Powód od 24.04.2016 r. do 29.04.2016 r. oraz od 30.04.2016 r. do 05.05.2016 r. był hospitalizowany w U. (...) we W.. Przerwa w hospitalizacji została wymuszona koniecznością udziału powoda w uroczystościach pogrzebowych żony. Po szczegółowych badaniach u powoda rozpoznano: złamania trzonu piszczeli, wieloodłamowe, otwarte złamanie 1/3 środkowej trzonu części piszczelowej lewej, stłuczenie głowy, uszkodzenie MCL kolana prawego, skręcenie i naderwanie w obrębie strzałkowego piszczelowego więzadła pobocznego kolana. Wobec powoda zastosowano leczenie operacyjne. Następnie przeprowadzono badanie RM kończyny prawej dolnej, które ujawniło dalsze, poważne urazy w obrębie kolana: stan po uszkodzeniu/naderwaniu więzadła pobocznego przyśrodkowego, przerwanie ciągłości ACL w okolicy przyczepu bliższego, stan po złamaniu kłykcia bocznego kości piszczelowej prawej z niewielkim zniekształceniem powierzchni stawowej i zachowaną szczeliną złamania oraz towarzyszącym, rozległym, pourazowym obrzękiem szpiku kostnego, cechy uszkodzenia łąkotki bocznej. Powód rozpoczął leczenie i rehabilitację, dopingowany koniecznością szybkiego powrotu do zdrowia i do pracy oraz zapewnienia środków do życia rodzinie. Powód po powrocie ze szpitala poruszał się na wózku inwalidzkim, a w obrębie mieszkania o kulach łokciowych. Wszystkie wizyty lekarskie, zabiegi rehabilitacyjne, sprawy dnia codziennego wymagały poważnych logistycznych przedsięwzięć oraz zapewnienia środków transportu. Powód korzystał w tym zakresie z pomocy rodziny, sąsiadów, przyjaciół, którzy wozili go na badania i zabiegi, powód zmuszony był również do korzystania z taksówek. Powód rozpoczął terapię psychologiczną, której celem była pomoc w przezwyciężaniu traumatycznych przeżyć oraz umożliwienie mu powrotu do względnej równowagi psychicznej, przezwyciężenie oporów i zaszczepienie wiary w możliwość wyjścia z sytuacji patowej. Od 20.07.2016 r. powód pozostaje pod stałą opieką D. (...) we W.. Niezależnie od tego powód uczestniczył wraz z córkami w terapii psychologicznej w C. (...) w Z.. W zaświadczeniu psychologa opisano traumatyczne przeżycia powoda związane ze zdarzeniem, ich wpływ na psychikę powoda, lęki i obawy związane z troską o przyszłość, poczuciem odpowiedzialności za los córek, własnej ułomności i niemocy związanej z odniesionymi urazami fizycznymi i psychicznymi.

Przed wypadkiem powód pracował jako sportowy trener osobisty i jego sprawność psychofizyczna stanowiła podstawę zawodowej działalności. Wypadek i jego konsekwencje pozbawiły powoda źródła utrzymania obecnie i być może w przyszłości – nie wiadomo, na ile i w jakim zakresie powód odzyska niezbędną do wykonywania zawodu sprawność.

Powód korzystał z intensywnej rehabilitacji. W okresie od 31.08.2016 r. do 12.10.2016 r. w P. (...) we W. zrealizował 216 zabiegów rehabilitacji. W ich wyniku uzyskano poprawę w zakresie zgięcia kolana prawego i ogólnej sprawności, nie uzyskano poprawy wyprostu kolana prawego. Od dnia wypadku powód przebywa na zwolnieniach lekarskich.

Od chwili śmierci swojej żony powód musi zapewnić opiekę i utrzymanie swoim córkom, z uwagi na swoją niepełnosprawność nie może tego uczynić, gdyż sam wymaga pomocy i opieki związanej z ograniczeniami fizycznymi, ale również psychiczną traumą po śmierci żony. Razem stanowili wzorcowe, kochające się małżeństwo, obecnie po tragedii, która dotknęła tę wspaniałą kochającą się rodzinę, nie ma wspólnego spędzania czasu, wspólnych planów, przeżywania sukcesów i problemów córek, budowania wspólnej przyszłości, wspierania się i okazywania miłości. Zostały pustka, rozpacz, nieutulony żal, żałoba i tęsknota. Powód czuje się bezradny w nowej sytuacji, do której musi przywyknąć. Rodzina była i jest dla niego świętością, azylem, tragedia spowodowała bezpowrotną utratę czerpania przyjemności z życia rodzinnego. Życie powoda przed wypadkiem było poukładane – żona powoda z uwagi na ustalony i zaakceptowany przez oboje małżonków podział ról, z niezwykłą troską i sumiennością opiekowała się córkami, a powód pracował niekiedy po kilkanaście godzin dziennie, zapewniając rodzinie godziwe utrzymanie.

Aktualnie u powoda występuje obniżony poziom energii życiowej, optymizmu, aktywności i zainteresowań, niepewność, czy poradzi sobie w przyszłości z problemami życiowymi, zwłaszcza z wychowaniem córek. Wiele czasu spędza na smutnych rozmyślaniach, jest pełen wahań, wątpliwości, brakuje mu poczucia stabilizacji i bezpieczeństwa. Jest niespokojny, nerwowy, żyje w ciągłym stresie, odczuwa zmęczenie, wyczerpanie, smutek, męczy go myśl, że to nie żona powinna być ofiarą. Często z córkami odwiedza cmentarz.

W dniu 27.05.2016 r. pełnomocnik powoda zgłosił pozwanemu roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 300 000 zł. Pozwany decyzją z dnia 23.06.2016 r. uznał swoją odpowiedzialność za szkodę i przyznał świadczenie w wysokości 20 000 zł. Powód w odwołaniu z dnia 08.07.2016 r. domagał się wypłacenia dodatkowo 100 000 zł tytułem pogorszenia jego sytuacji życiowej, w odpowiedzi na to odwołanie pozwany decyzją z dnia 20.07.2016 r. przyznał powodowi świadczenie w kwocie 15 000 zł tytułem odszkodowania.

Niezależnie od tego pełnomocnik powoda wystąpił w dniu 23.05.2016 r. z roszczeniami z tytułu urazów powypadkowych, domagając się wypłacenia 40 000 zł tytułem odniesionych obrażeń, 10 000 zł tytułem odszkodowania za utracone zarobki oraz 2 288 zł tytułem sprawowania opieki nad powodem przez osoby trzecie. Pozwany decyzją z dnia 17.06.2016 r. uznał swoją odpowiedzialność i przyznał powodowi 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 200 zł tytułem kosztów opieki. Powód odwołał się od decyzji, a pozwany w dniu 26.06.2016 r. przyznał odszkodowanie w łącznej wysokości 12 672 zł, wliczając wcześniej wypłacone świadczenie i jednocześnie pomniejszył całą kwotę o 50 %, wyjaśniając to zasadą proporcji 50 %, tym samym do dopłaty pozostało 1 136 zł. Pozwany nie wyjaśnił, z jakiego tytułu powód ma ponosić 50 % odpowiedzialności za zdarzenie. Pozwany odrzucił roszczenie powoda zawarte w odwołaniu z 08.07.2016 r., a dotyczące przyznania odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej. Roszczenie to wynika z wkładu materialnego oraz niematerialnego, jaki żona powoda wnosiła i mogłaby wnosić w przyszłości w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, opieki i wychowywania córek, odciążając powoda, który tym samym mógł skoncentrować się na pracy i finansowym zabezpieczeniu rodziny.

Decyzją z dnia 21.06.2016 r. pozwany bezpodstawnie odrzucił roszczenie powoda z tytułu utraconego dochodu. Powód przed wypadkiem pracował jako trener sportowy na podstawie umowy – zlecenia we W. (...) we W.. W okresie od 01.02.2016 r. do 10.05.2016 r. otrzymał wynagrodzenie neto w średniej wysokości 3 343, 80 zł miesięcznie. Od wypadku powód pozostawał na zwolnieniu, w tym okresie nie otrzymał żadnego wynagrodzenia.

Na koszt opieki składa się kwota 7 304 zł. Powód od daty zdarzenia do 5.07.2016 r. korzystał z opieki osób trzecich w wymiarze minimum 8 godzin dziennie, a pomoc dotyczyła higieny, przyrządzania posiłków, zakupów, sprzątania, prania i prasowania rzeczy swoich i córek, zaprowadzania i odprowadzania córek ze szkoły, dowozu na zabiegu i konsultacje. Łącznie daje to 472 godziny w dni robocze przy stawce za godzinę 11 zł i 96 godzin w dni świąteczne przy stawce 22 zł za godzinę.

Powodowi należy się także zwrot kosztów poniesionych na leczenie, zakup materiałów i artykułów związanych z leczeniem i rehabilitacją. Powód wszystkie wydatki udokumentował załączonymi do pozwu rachunkami.

W odpowiedzi na pozew z dnia 04.04.2017 r. (k. 270-273) pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Pozwany wskazał, że bezsporne jest, iż powód w dniu 24.04.2016 r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego zginęła jego żona. Pozwany zakwestionował jednak swoją odpowiedzialność co do zasady oraz co do wysokości. Wskazał, że toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powodowi zadośćuczynienie w kwocie 20 000 zł oraz na podstawie odszkodowanie w kwocie 10 000 zł, przy uwzględnieniu 50 % przyczynienia się powoda i jego żony do powstania szkody. Pozwany zmienił swoje stanowisko w zakresie swojej odpowiedzialności na skutek prowadzonego postępowania karnego dotyczącego tego zdarzenia. Wypłacona kwota spełnia funkcję zadośćuczynienia po utracie osoby bliskiej i związanego z tym osamotnienia.

Pozwany podniósł, że żądana przez powoda kwota zadośćuczynienia jest wygórowana, albowiem opieka licznej rodziny, w tym dwóch córek, w pełni zrekompensowała krzywdę doznaną na skutek śmierci osoby bliskiej. Z kolei żądanie dotyczące odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej jest wygórowane oraz nieudowodnione, pozwany wypłacił powodowi kwotę 15 000 zł, która wyczerpuje jego roszczenie. Decyzja o wypłacie powodowi zadośćuczynienia na podstawie art. 445 kc w wysokości 5 000 zł oraz odszkodowania z tytułu kosztów opieki w kwocie 200 zł podjęta została po wnikliwym przeprowadzeniu postępowania w zakresie przebytego przez powoda leczenia, ustaleniu trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 7 %, a także po wzięciu pod uwagę stopnia i czasu trwania cierpień fizycznych. Pozwany zakwestionował również żądanie powoda w zakresie zwrotu kosztów opieki, wskazując, że powód nie wykazał powstania w jego majątku szkody w tym zakresie. Powód nie wykazał, że z uwagi na wykonywanie nad nim opieki przez domowników wyrządzona została realna szkoda, nadto pozwany zakwestionował wymiar czasowy sprawowanej opieki oraz wysokość stawki godzinowej. Powód nie wskazał, na jakiej podstawie ustalił wysokość stawki oraz zakres czasowy opieki. Powód nie udowodnił roszczenia o zwrot utraconych dochodów, roszczenie to jest błędnie wyliczone oraz zbyt wygórowane. Podobnie powód nie wykazał zasadności ani wysokości roszczenia o rentę uzupełniającą oraz zwrot kosztów leczenia. Nadto zdaniem pozwanego ewentualne odsetki należą się powodowi od daty wyrokowania, a a nie od daty określonej w pozwie.

W piśmie procesowym z dnia 04.10.2017 r. interwencję uboczną po stronie pozwanego zgłosił R. B. (1).

W piśmie procesowym z dnia 08.10.2019 r. powód rozszerzył powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. 483 349 zł, na co składają się:

- 250 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej,

- 100 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej,

- 90 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę,

- 12 903 zł tytułem kosztów opieki sprawowanej nad powodem,

- 27 431 zł tytułem utraconych korzyści,

- 3 015 zł tytułem kosztów leczenia oraz dojazdów na zabiegi.,

- 1 700 zł tytułem miesięcznej renty wyrównawczej.

W odniesieniu do rozszerzonej części powództwa powód wniósł o zasądzenie od rozszerzonych kwot odsetek za opóźnienie od dnia 31 od daty doręczenia pozwanemu rozszerzonego powództwa do dnia zapłaty.

Pozwany odnosząc się do treści rozszerzonego powództwa wniósł o jego oddalenie.

Zarzucił, iż roszczenie powoda jest rażąco wygórowane a nadto powód nie udowodnił roszczenia.

Pozwany podniósł, że żądanie w zakresie zwrotu kosztów opieki jest niezasadne, albowiem opieka mogła odbyć się w ramach bezpłatnych świadczeń NFZ i MOPS, zaś również w zakresie kosztów leczenia powód nie wykazał, że leczenie musiało odbywać się poza systemem ubezpieczeniowym, tym samym uznać należy, że powód sztucznie generował koszty, za co pozwany nie może ponosić odpowiedzialności. Wskazał, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powodowi 12 000 zł tytułem zadośćuczynienia, 642 zł tytułem kosztów, 1 463 zł tytułem kosztów leczenia oraz 480, 64 zł tytułem kosztów przejazdów, 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej oraz 10 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powoda. Wypłacone świadczenie jest wystarczające, gdyż wypełnia funkcję, jaka jest przypisana zadośćuczynieniu po utracie osoby bliskiej i związanemu z tym poczuciu osamotnienia.

Pozwany podniósł również, że przyznał powodowi dodatkowe odszkodowanie w kwocie 971, 82 zł tytułem kosztów leczenia, zatem łącznie tytułem kosztów leczenia oraz kosztów przejazdu wypłacona została kwota 1 943, 64 zł. Pozwany odmówił natomiast przyznania odszkodowania za zakup ortezy, ponieważ dowód zakupu tego przedmiotu – paragon jest nieczytelny.

Pozwany ponownie zarzucił, że powód przyczynił się do powstania szkody.

Pismem z dnia 17.10.2019 r. (k. 869), sprecyzowanym na rozprawie w dniu 03.12.2019 r., powód cofnął pozew co do kwoty 971, 82 zł ze zrzeczeniem się roszczenia.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

W nocy z 23.04.2016 r. (sobota) na 24.04.2016 r. (niedziela) ok. godz. 01:15 powód R. R. (1) oraz jego żona M. R. przechodzili przez pasy na oznakowanym i oświetlonym przejściu dla pieszych przy ul. (...) we W., na wysokości zajezdni tramwajowej. Szli pod jednym dużym, czarnym parasolem. Żona powoda ubrana była w czarną kurtkę bez kaptura oraz popielate spodnie, miała na sobie czarne buty, szła po prawej stronie powoda, pod rękę, parasol trzymał powód.

/ dowód: zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia 12.02.2019 r. 00:03:20-

00:49:42 k. 695-701 /

W tym samym czasie R. B. (1), kierujący samochodem (...), nr rej. (...), jechał ulicą (...) od strony ulicy (...) w kierunku ulicy (...).

R. B. (2) wykonywał kurs jako taksówkarz, wioząc z C. do (...) we W. troje pasażerów: A. G., siedzącą z tyłu po lewej stronie pojazdu, K. O., siedzącą z tyłu po prawej stronie pojazdu, oraz W. R., siedzącego z przodu po stronie pasażera.

W trakcie jazdy kierowca rozmawiał, używając dwóch telefonów, a urządzenia trzymał przy

uchu. Przez całą drogę jechał z nadmierną prędkością.

Kierowca samochodu zauważył wchodzących na jezdnię pieszych będąc kilka metrów przed nimi i dopiero wówczas rozpoczął manewr hamowania, na skutek czego jego pojazd zatrzymał się kilkadziesiąt metrów w odległości od pasów.

/ dowód: zeznania świadków: A. G. – e-protokół z dnia 09.10.2018 r. 00:10:07-

00:23:53 k. 588-589 i 595, W. R. – e-protokół z dnia 09.10.2018 r.

00:23:54-00:45:00 k. 589-591 i 595, K. O. – e-protokół z dnia 09.10.2018 r.

00:45:01-00:59:30 k. 591-592 i 595 /

Powód i jego żona weszli na przejście dla pieszych przy ul. (...) z lewej strony na prawą w stosunku do kierunku jazdy pojazdu kierowanego przez R. B. (1). Po wejściu na przejście dla pieszych powód usłyszał krzyk żony, po czym zauważył pędzący z jego prawej strony samochód. Wcześniej powód ani nie widział ani nie słyszał dźwięku nadjeżdżającego pojazdu.

Samochód kierowany przez R. B. (1) w momencie potrącenia powoda i jego żony poruszał się z prędkością nie mniejszą niż 70 km/h.

Powód został uderzony od swojej prawej strony, lewym przednim narożem samochodu w boczną powierzchnię kończyny dolnej prawej oraz przyśrodkową powierzchnię kończyny dolnej lewej. Uderzenie spowodowało u niego utratę przytomności. Ciało M. R., uderzone z olbrzymią siłą przez rozpędzony samochód, przeleciało w powietrzu około 20 m i upadło na ziemię za wiatą przystankową, usytuowaną na prawo od oznakowanego przejścia dla pieszych.

W tym samym czasie na przystanku autobusowym w stronę miasta, pod wiatą przystankową, stali I. N., jej chłopak A. Z. oraz jego rodzice. Na ławce na przystanku siedział młody mężczyzna. I. N. nagle usłyszała ogromny huk, zauważyła pędzący po jezdni samochód. Następnie dostrzegła leżącego na jezdni powoda i natychmiast do niego podbiegła celem udzielenia pomocy, po czym zadzwoniła na pogotowie. Pozostałe oczekujące na autobus osoby pospieszyły z udzieleniem pierwszej pomocy żonie powoda.

Po ocknięciu się powód pytał osób, które udzielały mu pierwszej pomocy, o to, gdzie jest jego żona. Następnie zauważył, że w pewnej odległości, ok. 20 m, trwa akcja ratownicza i reanimacja M. R..

/ dowód: opinia zespołu biegłych z zakresu techniki samochodowej, medycyny sądowej oraz

kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych z dnia 01.02.2018 r. ze sprawy PR

1Ds. 769/2016 (część.) – k. 469- 501; zeznania świadków: I. N. – e-

protokół z dnia 09.01.2018 r. 00:14:41-00:30:36 k. 391-392, W. R. – e-

protokół z dnia 09.10.2018 r. 00:23:54-00:45:00 k. 589-591 i 595, A. Z. – e-

protokół z dnia 09.10.2018 r. 00:59:31-01.16.08 k. 592-593 i 595; zeznania powoda

R. R. (1) – e-protokół z dnia 12.02.2019 r. 00:03:20-00:49:42 k. 695-

701 /

M. R. zmarła na miejscu wypadku, bezpośrednią przyczyną jej śmierci było zatrzymanie akcji serca.

/ dowód: karta zgonu – k. 146 /

W wyniku zdarzenia powód doznał stłuczenia głowy, licznych otarć naskórka głowy i obu kończyn dolnych, rany tłuczonej głowy, podbiegnięcia krwawego i opuchnięcia potylicy, podbiegnięcia krwawego i obrzęku podudzia prawego w części bliższej, otwartego złamania trzonu kości piszczelowej lewej w 1/3 środkowej z wydzieleniem odłamu pośredniego, bez złamania kości strzałkowej, dwumiejscowego złamania zmiażdżeniowego kłykcia bocznego kości piszczelowej prawej z uszkodzeniem łąkotki bocznej i przerwaniem więzadła krzyżowego przedniego (ACL) w okolicy przyczepu bliższego oraz uszkodzeniem więzadła pobocznego przyśrodkowego (MCL).

/ dowód: opinia zespołu biegłych z zakresu techniki samochodowej, medycyny sądowej oraz

kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych z dnia 01.02.2018 r. ze sprawy PR

1Ds. 769/2016 – k. 469- 501 /

Powód niezwłocznie po wypadku został przetransportowany do (...) Szpitala (...) we W. przy ul. (...), gdzie został przyjęty do Kliniki (...). U powoda rozpoznano wieloodłamowe otwarte złamanie 1/3 środkowej trzonu kości piszczelowej lewej, stłuczenie głowy oraz uszkodzenie MCL kolana prawego, a także skręcenie i naderwanie w obrębie strzałkowego, piszczelowego więzadła pobocznego kolana. W dniu 24.04.2016 r. u powoda wykonano zabieg zamknięcia repozycji otwartego złamania skośnego 1/3 środkowej części trzonu kości piszczelowej lewej ze stabilizacją wewnętrzną gwoździem śródszpikowym. Po operacji stosowano profilaktykę przeciwzakrzepową, leczenie opatrunkowe i ćwiczenia usprawniające, powód był uczony poruszania się za pomocą 2 kul łokciowych. W dniu 28.04.2016 r. powód odbył konsultację psychologiczną, podczas której udzielono mu wsparcia z zaleceniem dalszego wsparcia terapeutycznego. W dniu 29.04.2016 r. powód został wypisany ze szpitala celem wzięcia udziału w uroczystościach pogrzebowych żony, z zaleceniem ponownego przyjęcia na oddział w dniu 30.04.2016 r. celem dalszego leczenia. Powodowi zalecono dbałość o czystość i higienę opatrunków, wykonywanie ćwiczeń, chodzenie przy pomocy 2 kul łokciowych z odciążeniem kończyny dolnej lewej, utrzymanie unieruchomienia stawu kolanowego prawego w ortezie z regulowanym kątem zgięcia, kontynuacji profilaktyki przeciwzakrzepowej.

/ dowód: karta medycznych czynności ratunkowych – k. 66; karta zlecenia wyjazdu zespołu

ratownictwa medycznego – k. 67; karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 71-72;

karta konsultacji psychologicznej – k. 80; protokół operacyjny – k. 90 /

W dniu 25.04.2016 r. powód zakupił kulę za 96 zł, a w dniu 29.04.2016 r. ortezę za 700 zł.

/ dowód: paragon nr 2320 z dnia 29.04.2016 r. – k. 116; faktura nr (...) – k. 118 /

W dniu 30.04.2016 r. powód został ponownie w trybie pilnym przyjęty do K. (...) we W.. Podczas hospitalizacji stosowano profilaktykę przeciwzakrzepową, leczenie opatrunkowe i ćwiczenia usprawniające. W dniu 05.05.2016 r. powód został wypisany ze szpitala z zaleceniami oszczędzania operowanej kończyny, chodzenia przy pomocy 2 kul łokciowych i kontynuacji ćwiczeń, utrzymania unieruchomienia stawu kolanowego prawego w ortezie z regulowanym kątem zagięcia, kontynuacji profilaktyki przeciwzakrzepowej, oraz kontroli w poradni ortopedycznej w dniu 10.05.2016 r.

/ dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 73-74; historia choroby – k. 75-77; karta

przebiegu leczenia – k. 81 /

W dniu 10.05.2016 r. powód zgłosił się do Poradni (...) we W. celem kontroli.

/ dowód: historia zdrowia i choroby – k. 84 /

W dniach 07.07.2016 r. i 09.08.2016 r. powód odbył prywatne konsultacje ortopedyczne, których koszt wyniósł odpowiednio: 150 zł i 80 zł.

/ dowód: wydruk z przebiegu wizyty lekarskiej w dniu 07.07.2016 r. – k. 93; wydruk z przebiegu

wizyty lekarskiej w dniu 09.08.2016 r. – k. 94; faktura VAT nr (...) z dnia

07.07.2016 r. – k. 113; faktura VAT nr (...) z dnia 09.08.2016 r. – k. 112 /

W dniu 21.06.2016 r. powód otrzymał skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne w postaci

ćwiczeń indywidualnych, MTG oraz krioterapii. Powód odbył te zabiegi w okresie od 11.07.2016 r. do 22.07.2016 r.

/ dowód: skierowanie z dnia 21.06.2016 r. – k. 108; terminarz zabiegów – k. 109 /

W dniu 27.06.2016 r. wobec niepokojących powypadkowych objawów i dolegliwości prawego kolana, w Pracowni Rezonansu Magnetycznego Zakładu Radiologii (...) we W. powód został poddany badaniu rezonansu magnetycznego kolana prawego z rozpoznaniem stanu po uszkodzeniu/naderwaniu więzadła pobocznego przyśrodkowego, przerwania ciągłości ACL w okolicy przyczepu bliższego, stanu po złamaniu kłykcia bocznego kości piszczelowej prawej z niewielkim zniekształceniem powierzchni stawowej o zachowaną szczeliną złamania oraz towarzyszącym, rozległym, pourazowym obrzękiem szpiku kostnego.

/ dowód: opis badania MR kolana prawego – k. 95 /

W okresie od 25.07.2016 r. do 26.08.2016 r. powód odbył rehabilitację leczniczą w W. (...) we W., z zastosowaniem leczenia indywidualnego, ćwiczeń przyrządowych, krioterapii miejscowej, masażu suchego kończyny dolnej prawej, masażu wirowego kończyn dolnych, pola magnetycznego wysokiej i niskiej częstotliwości. W dniu 27.07.2016 r. powód odbył konsultację psychologiczną. W wyniku rehabilitacji uzyskano poprawę w zakresie zgięcia stawu kolanowego prawego i ogólnej sprawności, jednak nie uzyskano poprawy wyprostu kolana prawego. Zalecono powodowi dalszą rehabilitację, systematyczne ćwiczenia w domu oraz okresową kontrolę ortopedyczną.

/ dowód: informacja o przebytej rehabilitacji leczniczej – k. 107 /

W dniu 18.07.2016 r. powód otrzymał skierowanie na rehabilitację leczniczą w trybie ambulatoryjnym w ramach prewencji rentowej ZUS do W. (...) we W., termin rozpoczęcia rehabilitacji wyznaczono na dzień 31.08.2016 r. Powód uczęszczał na zajęcia rehabilitacyjne do dnia 12.10.2016 r. Podczas rehabilitacji powód uczestniczył w zabiegach z zakresu rehabilitacji leczniczej, w tym elektroterapii w postaci galwanizacji, solux, masażu wirowego kończyn dolnych, pola magnetycznego niskiej i wysokiej częstotliwości, zabiegach światłoleczniczych, hydroterapii, zabiegach z użyciem lasera, formach oddziaływań psychologicznych z zakresu psychoedukacji. W wyniku rehabilitacji uzyskano poprawę estetyki, jakości i wydolności chodu, ustąpiły dolegliwości bólowe i obrzęk kończyn dolnych, zwiększony został zakres ruchów w stawach kończyn dolnych, z utrzymaniem niewielkiego deficytu wyprostu w stawie kolanowym prawym, podczas chodu na dłuższe dystanse powodowi zalecono używanie asekuracyjnie jednej kuli. Powodowi zalecono utrzymanie kondycji, okresową rehabilitację i kontrole ortopedyczne.

W celu kontynuowania zabiegów rehabilitacyjnych powód dwukrotnie: na okres 15 dni oraz na okres 12 dni wypożyczył szynę rehabilitacyjną – koszt najmu szyny na dobę wynosił 25 zł brutto. Powód zapłacił z tego tytułu:

- na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 20.09.2016 r. – 375 zł,

- na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 17.10.2017 r. – 300 zł.

W dniu 13.09.2016 r. powód zakupił stabilizator wraz z nasadką za 292 zł.

/ dowód: zawiadomienie o skierowaniu na rehabilitację – k. 101; informacja o przebytej

rehabilitacji – k. 102-106; faktura VAT nr (...) – k. 115; faktura VAT nr

(...) – k. 114; paragon nr (...) z dnia 13.09.2016 r. – k. 117 /

Powód od lipca 2016 r. uczestniczy w terapii psychologicznej ze względu na odczuwane negatywne stany emocjonalne będące implikacją wypadku komunikacyjnego. W pierwszym miesiącu po wypadku powód cierpiał na brak snu, był oszołomiony, zdezorientowany, po tym czasie powód doświadcza zmian nastroju, tęsknoty, bólu, apatii, niechęci, obojętności, labilności uczuciowej. Na terapię psychologiczną uczęszczają również małoletnie córki powoda: E. R. oraz A. R. (1).

/ dowód: zaświadczenie C. (...) z dnia

11.09.2016 r. – k. 96-97; zaświadczenie z dnia 26.10.2016 r. – k. 100; zeznania świadka

M. P. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:39:15-00:50:38 k. 341-342;

zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia 12.02.2019 r. 00:03:20-

00:49:42 k. 695-701 /

W dniu 19.10.2016 r. powód odbył prywatną wizytę u lekarza ortopedy, w trakcie której wykonano zdjęcie RTG; koszt wizyty wyniósł 170 zł.

/ dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 19.10.2016 r. – k. 111 /

Powód celem udania się na wizyty lekarskie lub na zajęcia rehabilitacyjne korzystał z przejazdów taksówkami.

Powód wydatkował na ten cel:

- w lipcu 2016 r. – 371, 88 zł,

- w sierpniu 2916 r. – 480, 64 zł,

tj. łącznie 852, 52 zł.

/ dowód: faktura nr (...) z dnia 11.09.2016 r. – k. 119; faktura nr (...) z dnia

09.08.2016 r. – k. 120 /

Powód po wyjściu ze szpitala przez okres 2 miesięcy korzystał z wózka inwalidzkiego, a przez kolejnych 9 miesięcy do poruszania się używał kul ortopedycznych. Po wyjściu ze szpitala przez okres około 8 tygodni wymagał pomocy osób trzecich przy wykonywaniu podstawowych czynności, takich jak podawanie posiłków, pomoc w myciu, pomoc w załatwianiu czynności higienicznych, pomoc w przemieszczaniu się na konsultacje lekarskie, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, pomoc w opiece nad dziećmi w wymiarze około 5 godzin na dobę. Przez okres kolejnych 10 miesięcy powód wymagał pomocy osób trzecich w wymiarze około 3 godzin na dobę. Po tym czasie czas wymaganej pomocy powodowi uległ redukcji i powód stał się samodzielny w większym stopniu, w związku z czym pomoc osób trzecich jest niezbędna jedynie doraźnie w wymiarze 1 godziny dziennie. Przez pierwsze 2 miesiące po wypadku poruszał się przy pomocy wózka inwalidzkiego. Powód do pracy powrócił po 9 miesiącach od dnia wypadku.

Ze względu na wciąż utrzymujące się dolegliwości oraz brak pełnej sprawności powód nie może w pełnym zakresie realizować się zawodowo. Powód wciąż odczuwa dolegliwości bólowe, które nasilają się przy zmianach pogody lub obciążaniu kolan.

/ dowód: zeznania świadków: J. W. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:01:32-

00:13:33 k. 341-342, A. R. (2) – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:13:34-

00:28:04 k. 341-342, M. P. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:39:15-

00:50:38 k. 341-342; zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia

12.02.2019 r. 00:03:20-00:49:42 k. 695-701; opinia biegłego z zakresu rehabilitacji

medycznej A. W. (1) – k. 786-814 /

W pierwszych miesiącach po wypadku opiekę nad powodem świadczyli jego najbliższa rodzina, w tym w szczególności J. W. – matka zmarłej żony powoda, macocha powoda A. R. (2), a także jego znajomi i sąsiedzi. W czasie kiedy powód był w szpitalu, matka zmarłej żony powoda pomagała w opiece nad jego dziećmi: pomagała przygotować im się do szkoły, a także świadczyła pomoc w zakresie wyżywienia, ubrania oraz wspierała dziewczynki po stracie matki.

/ dowód: zeznania świadków: J. W. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:01:32-

00:13:33 k. 341-342, A. R. (2) – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:13:34-

00:28:04 k. 341-342, M. P. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:39:15-

00:50:38 k. 341-342; zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia

12.02.2019 r. 00:03:20-00:49:42 k. 695-701 /

Powód i jego żona znali się od 1991 r., byli małżeństwem od 20 lat, razem tworzyli zgodną, kochającą się rodzinę. Mieli wspólne plany na przyszłość, wspierali się i okazywali miłość. Żona powoda była zawsze dla niego największym wsparciem, inspiracją, przyjacielem. Mieli wspólną pasję w postaci sportu, oboje byli bardzo aktywni. Życie powoda do momentu wypadku było poukładane. Małżonkowie mieli określony podział obowiązków: powód był odpowiedzialny za materialne wsparcie rodziny, z kolei jego żona zajmowała się gospodarstwem domowym – na niej, oprócz wykonywania pracy w niepełnym wymiarze godzinowym, ciążył ciężar wykonywania codziennych obowiązków domowych.

Obecnie powód odczuwa pustkę, rozpacz, żal. Dodatkowo powód ma świadomość, że ból i smutek musi ukrywać przed córkami, chroniąc je przed poczuciem większej tęsknoty i osamotnienia z powodu utraty matki. Dom współtworzony przez żoną powoda był dla niego azylem, ostoją, a tragedia ta uniemożliwiła czerpanie przyjemności z życia rodzinnego.

Również odniesione w wyniku zdarzenia obrażenia negatywnie wpłynęły na stan emocjonalny powoda, powód zmuszony był na długi okres zrezygnować z pracy, która była jego pasją. Nadto powód był niesamodzielny: przez pierwsze dwa miesiące zmuszony był poruszać się na wózku, co było utrudnione brakiem dostosowania mieszkania powoda do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Stan zdrowia powoda i zależność od innych osób powodowała u powoda całkowitą utratę bezpieczeństwa, szczególnie, że od czasu wypadku to na nim spoczywał ciężar opieki nad małoletnimi córkami, a temu ciężarowi powód nie był w stanie sam, z uwagi na odniesione urazy, sprostać.

Powód został sam, zmuszony do wdrożenia się w czynności, których do tej pory nie wykonywał, dodatkowo to wyłącznie on stał się odpowiedzialny za opiekę i wychowanie dwóch małoletnich córek. Powód, przeżywając swoją żałobę po śmierci żony musiał jednocześnie wspierać na duchu swoje dzieci i zadbać o to, by na nich tragedia odcisnęła jak najmniejsze piętno. Myśl o wypadku, o stracie wciąż wywołuje u powoda silne emocje. Odczucie bólu jest tym większe, że śmierć żony była nagła, nieprzewidziana i spowodowana działaniem osoby trzeciej. Powód ma poczucie osamotnienia, niepewności związanej z koniecznością poradzenia sobie z problemami życiowymi, w tym opieką nad córkami. Wciąż wspomina o żonie i często odwiedza cmentarz. Wciąż wspomnienie o żonie wywołuje u powoda silne emocje pomimo upływu kilku lat od zdarzenia, takie jak płacz, rozpacz. Uczucia te nasilają się szczególnie w okresie świątecznym, a także po przypomnieniu sobie poszczególnych zdarzeń z przeszłości, które przywodzą w pamięci wspomnienie o żonie. Powód po wypadku był zrozpaczony, nie miał chęci do życia. Dla powoda najtrudniejsza była utrata żony, bezpowrotność tego zdarzenia, a także konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem i niemoc – brak możliwości z uwagi na uraz. Powód i jego żona byli zgodnym, kochającym się małżeństwem. Powód miał problemy z dostosowaniem się do nowej sytuacji. Powód nie miał innych partnerek, jego zmarła żona była miłością jego życia.

/ dowód: zeznania świadków: J. W. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:01:32-

00:13:33 k. 341-342, A. R. (2) – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:13:34-

00:28:04 k. 341-342, I. G. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:28:05-

00:39:14 k. 341-342, M. P. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:39:15-

00:50:38 k. 341-342, P. S. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:50:39-

00:59:15 k. 341-342; zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia

12.02.2019 r. 00:03:20-00:49:42 k. 695-701 /

Decyzją z dnia 11.07.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał powodowi i jego córkom, począwszy od dnia 01.06.2016 r., rentę rodzinną w wysokości 1 065, 93 zł brutto, 915, 95 zł netto miesięcznie.

/ dowód: decyzja o przyznaniu renty – k. 167-170 /

Przed wypadkiem powód pracował jako trener personalny, przeważnie na umowę zlecenia. Żona powoda była opiekunką dziecięcą, pracowała też jako instruktorka fitness. W okresie przed wypadkiem zajmowała się opieką nad dziećmi, dorabiała także sprzątaniem. Powód wówczas więcej czasu poświęcał na zarobkowanie.

Po wypisaniu ze szpitala powód do dnia 23.10.2016 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim. Do stycznia 2017 r. pozbawiony był możliwości zarobkowania. Do pracy powód powrócił po upływie 9 miesięcy od wypadku. Nie jest jednak w stanie wykonywać pracy w dotychczasowym zakresie, sam już nie trenuje. Z uwagi na opiekę nad dziećmi nie może zwiększyć ilości godzin pracy. Uzyskuje wynagrodzenie na poziomie ok. 2 000 - 2 300 zł netto, gdyby nie wypadek, mógłby osiągnąć nawet dwukrotnie wyższe wynagrodzenie.

/ dowód: zaświadczenie lekarskie ZUS – k. 121-124; zeznania świadka M. P. – e-

protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:39:15-00:50:38 k. 341-342; zeznania powoda R.

R. – e-protokół z dnia 12.02.2019 r. 00:03:20-00:49:42 k. 695-701 /

Obecnie u powoda utrzymuje się stan po złamaniu wieloodłamowym trzonu kości piszczelowej lewej z następowym leczeniem operacyjnym, stan po urazie stawu kolanowego prawego z zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego, uszkodzeniem łąkotki bocznej, złamaniem kłykcia bocznego kości piszczelowej.

Staw kolanowy jest największym i najbardziej złożonym stawem w organizmie człowieka,

składa się z trzech współpracujących ze sobą stawów – dwa z nich tworzą kłykcie kości udowej i odpowiadające im kłykcie kości piszczelowej, trzeci staw tworzy rzepka i powierzchnia rzepkowa kości udowej, żadne z wymienionych powierzchni stawowych nie są ściśle dopasowane do siebie, stąd ruch w stawie odbywa się jako kombinacja ruchów toczących, poślizgowych i rotacyjnych, w których biorą udział nie tylko powierzchnie stawowe, ale także inne struktury anatomiczne. Każde uszkodzenie struktur kolana może być w przyszłości przyczyną znacznie przyspieszonego rozwoju zmian zwyrodnieniowych, bardziej niż by to wynikało z naturalnego procesu starzenia się organizmu. Przebyty uraz skutkuje do chwili obecnej dolegliwościami bólowymi stawu kolanowego prawego, szczególnie po stronie przyśrodkowej z cechami niestabilności przedniej. Dolegliwości te nasilają się także przy zbyt długim statycznym i dynamicznym obciążaniu kończyny i zmuszają powoda do przyjmowania leków przeciwbólowych. Ból doprowadza do upośledzenia funkcji stawu, która przejawia się bólowym ograniczeniem jego ruchomości.

Proces leczenia powoda nie został zakończony. W przyszłości będzie on wymagał on leczenia usprawniającego i ortopedycznego.

Powód na skutek złamania kości podudzia lewego z następowym leczeniem operacyjnym wciąż odczuwa dolegliwości bólowe przy zbyt długim statycznym i dynamicznym obciążaniu operowanej kończyny. Przebyty uraz może być w przyszłości przyczyną przyśpieszonego rozwoju zmian zwyrodnieniowych stawu skokowego prawego, bardziej niżby to wynikało z naturalnego procesu starzenia się organizmu. W wyniku przebytego urazu powód doznał zarówno uszkodzenia tkanek twardych – kości, jak i tkanek miękkich. Naruszona została sprawność kończyn dolnych prawej i lewej, co utrudnia w sposób zasadniczy czynności życia codziennego i normalne funkcjonowanie powoda.

Podjęte wobec powoda leczenie i postępowania medyczne były zgodne z przyjętymi standardami. Rokowania są niepewne, nie można ocenić długości dalszego utrzymywania się dolegliwości bólowych. W przyszłości powód będzie wymagał kontynuacji leczenia usprawniającego.

Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi (zgodnie z Tabelą stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.2002 r.):

- 20 % - poz. 156 tabeli,

- 12 % - poz. 158a tabeli,

tj. łącznie 32 %.

/ dowód: opinia biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii M. J. – k. 723-

728 /

Pomimo pozytywnych efektów rehabilitacji powód nie powrócił do pełnej sprawności, a stan

taki będzie utrzymywał się do końca życia. Prowadzona obecnie rehabilitacja powoda ma głównie na celu podtrzymanie dotychczasowych efektów oraz ma działać przeciwbólowo. Powód do końca życia będzie osobą wymagającą pomocy innych osób, średnio jedną godzinę na dobę. Ewentualne zwiększenie wymiaru i zakres opieki będzie zależny od aktualnego stanu klinicznego oraz aktualnej w tym czasie sprawności ogólnej oraz natężenia dolegliwości bólowych w danym czasie.

Powód wykazuje bardzo duże zaangażowanie, wolę powrotu do sprawności fizycznej.

/ dowód: zeznania świadka M. P. – e-protokół z dnia 22.09.2017 r. 00:39:15-00:50:38

k. 341-342; zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia 12.02.2019

r. 00:03:20-00:49:42 k. 695-701; opinia biegłego z zakresu rehabilitacji medycznej A.

W. – k. 786-814 /

Powód na zajęcia rehabilitacyjne, zakup sprzętu rehabilitacyjnego oraz konsultacje medyczne wydatkował łącznie 3 015, 52 zł, w szczególności:

- koszt wynajmu szyny rehabilitacyjnej – łącznie 675 zł,

- koszt wizyt lekarskich – łącznie 400 zł,

- koszt zakupu stabilizatora z nasadką – 292 zł,

- koszt zakupu kuli 96 zł,

- koszt zakupu ortezy – 700 zł,

- koszty dojazdów na zabiegi rehabilitacyjne i konsultacje medyczne – łącznie 852, 52 zł.

/ dowód: faktura VAT nr (...) – k. 111; faktura VAT nr (...) – k. 112; faktura VAT nr

(...) – k. 113; faktura VAT nr (...) – k. 114; faktura VAT nr

(...) – k. 115; paragon – k. 116; paragon – k. 117; faktura nr (...) – k.

118; faktura VAT nr (...) – k. 119; faktura VAT nr (...) – k. 120 /

Powód obecnie doświadcza dolegliwości bólowych, w tym głowy, obręczy barkowej prawej, stawu ramiennego prawego, stawu łokciowego prawego, stawu kolanowego prawego, podudzia i stopy prawej, stawu kolanowego lewego, podudzia stopy i stawu kolanowego lewego, kręgosłupa szyjnego, kręgosłupa lędźwiowo krzyżowego, nasilających się podczas niewielkiego przeciążenia oraz gwałtownej zmiany warunków atmosferycznych. U powoda występuje bolesność uciskowa w obrębie obręczy barkowej prawej, stawu ramiennego prawego, stawu łokciowego prawego, stawu kolanowego prawego, podudzia i stopy prawej, stawu kolanowego lewego, podudzia stopy i stawu skokowego lewego, kręgosłupa szyjnego, kręgosłupa lędźwiowo krzyżowego, trzeszczenie w stawie kolanowym prawym i lewym oraz niestabilność stawu kolanowego prawego. Mięśnie brzucha powoda są sprawne w 95 %. Siła mięśniowa wynosi:

- mięśni obręczy barkowej po stronie prawej: części zstępującej mięśnia czworobocznego, mięśnia dźwigacza łopatki, części środkowej poprzecznej mięśnia czworobocznego, części dolnej wstępującej mięśnia czworobocznego, mięśnia równoległego większego i mniejszego, mięśnia zębatego przednio – 95 %,

- mięśni działających na staw ramienny prawy: część przednią mięśnia naramiennego, mięsień kruczo ramienny, część środkową mięśnia naramiennego, mięsień nadgrzebieniowy, część tylną mięśnia naramiennego, mięsień najszerszy grzbietu, mięsień piersiowy większy, mięsień podgrzebieniowy oraz mięsień podłopatkowy – 95 %,

- mięśni działających na staw biodrowy prawy – 95 %,

- mięśni kręgosłupa szyjnego, tułowia i kręgosłupa lędźwiowego – 85 %.

Badanie powoda wykazuje deficyty:

- w zakresie ruchu czynnego zgięcia do przodu w stawach obręczy barkowej kończyny górnej prawej – 15 %,

- w zakresie ruchu w stawach obręczy barkowej kończyny górnej lewej:

- ruchu czynnego – 5 %,

- ruchu czynnego odwodzenia – 3 %,

- w zakresie ruchu w stawie biodrowym prawym w zgięciu w płaszczyźnie strzałkowej:

- w zakresie ruchu czynnego – deficyt o wartości 15 %,

- w zakresie wyprostu w płaszczyźnie strzałkowej – 16 %,

- w zakresie odwodzenia w płaszczyźnie czołowej – 18 %,

- w zakresie rotacji zewnętrznej w płaszczyźnie poprzecznej – 20 %,

- w zakresie rotacji wewnętrznej w płaszczyźnie poprzecznej – 20 %,

- w zakresie ruchu w stawach kręgosłupa szyjnego:

- zgięcia w przód w płaszczyźnie strzałkowej – 35 %,

- wyprostu w tył – 18 %,

- zgięcia bocznego w prawą stronę w płaszczyźnie czołowej – 20 %,

- zgięcia bocznego w lewą stronę w płaszczyźnie czołowej – 19 %,

- rotacji w prawą stronę w płaszczyźnie skrętnej – 20 %,

- rotacji w lewą stronę w płaszczyźnie skrętnej – 20 %,

- w zakresie ruchu w stawach kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego:

- zgięcia w przód – ok. 15 %,

- wyprostu – 12 %,

- zgięcia bocznego – 15 %,

- skrętu – 13 %.

Powód nie może skakać oraz trenować, przebywać przez dłuższy czas w pozycji stojącej, zbyt długo chodzić, nie może biegać, nie może jeździć na nartach, ma problemy z kucaniem i klękaniem, nie może dźwigać i pracować fizycznie, nie może chodzić po górach, miewa zawroty głowy, parestezje kończyn górnych i dolnych. Powód porusza się samodzielnie utykając na lewa kończynę dolną. Ma bliznę w obrębie stanu kolanowego lewego, podudzia lewego oraz w obrębie stawu skokowego lewego.

/ dowód: zeznania powoda R. R. (1) – e-protokół z dnia 12.02.2019 r. 00:03:20-

00:49:42 k. 695-701; opinia biegłego z zakresu rehabilitacji medycznej A.

W. – k. 786-814 /

Samochód (...) nr rej. (...), stanowiący własność A. B. objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych na podstawie umowy z dnia 17.02.2016 r., (...), zawartej z (...) S.A. na okres od 22.02.2016 r. do 21.02.2017 r.

/ dowód: potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego w aktach szkodowych na płytach CD – k.

276 /

Przeciwko R. B. (1) Prokuratura Rejonowa dla Wrocławia - Śródmieścia skierowała do Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia akt oskarżenia o czyn z art. 177 § 1 i 2 kk.

/ dowód: akt oskarżenia – k. 760-763 /

Pismem datowanym na 23.05.2016 r., przesłanym drogą elektroniczną dnia 26.05.2016 r., powód zgłosił pozwanemu szkodę i wniósł o wypłatę:

- 40 000 zł – tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

- 10 000 zł – tytułem zwrotu utraconych korzyści z tytułu absencji chorobowej i utraty zarobków,

- 2 288 zł – tytułem zwrotu kosztów opieki za okres od dnia 05.05.2016 r. do 27.05.2016 r.

Pismem datowanym na 27.05.2016 r., przesłanym drogą elektroniczną dnia 26.05.2016 r., powód zgłosił pozwanemu szkodę i wniósł o wypłatę 300 000 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 kc.

Decyzją z dnia 21.06.2016 r. pozwany przyznał powodowi 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę na podstawie art. 445 § 1 kc oraz 200 zł tytułem zwrotu kosztów opieki na podstawie art. 444 § 1 kc. Pozwany powołał się na wstępne orzeczenie lekarskie, w którym na podstawie badania zaocznego stwierdzono, że powód doznał łącznie 7 % uszczerbku na zdrowiu z tytułu urazów obu kończyn, nadto pozwany uznał, że powód wymagał pomocy osób trzecich w łącznym wymiarze 36 godzin.

Decyzją z dnia 23.06.2016 r. pozwany przyznał powodowi zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wysokości 20 000 zł, córkom powoda po 20 000 zł oraz matce żony powoda 10 000 zł.

Pismem z dnia 05.07.2016 r., przesłanym drogą elektroniczną dnia 06.07.2016 r., powód odwołał się od decyzji z dnia 21.06.2016 r. Zakwestionował przyznanie zadośćuczynienia z uwzględnieniem zaniżonego uszczerbku na zdrowiu oraz ustalenie limitu 36 godzin, przez które wymagał pomocy. Podniósł, że w okresie od dnia zdarzenia do dnia 05.07.2016 r. korzystał z pomocy osób trzecich w wymiarze 8 godzin dziennie, co stanowi 472 godziny w dni robocze przy stawce 11 zł za godzinę oraz 96 godzin w dni świąteczne przy stawce 22 zł za godzinę – łącznie roszczenie z tego tytułu wynosi 7 304 zł. Zgłosił roszczenie o wypłatę odszkodowania za utracone korzyści w kwocie 10 712, 40 zł za okres od 24.04.2016 r. do 02.08.2016 r.

Pismem z dnia 08.07.2016 r. powód złożył odwołanie od decyzji z dnia 23.06.2016 r., a także wniósł o przyznanie mu odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej na podstawie art. 446 § 3 kc w kwocie 100 000 zł oraz zwrotu kosztów pogrzebu M. R..

Decyzją z dnia 20.07.2016 r. pozwany przyznał powodowi oraz jego córkom odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej w kwotach po 15 000 zł, odmówił natomiast wypłaty z tytułu zwrotu kosztów pogrzebu, wskazując, że koszty pogrzebu zostały faktycznie poniesione przez matkę żony powoda, dlatego brak jest podstaw do zwrotu kosztów pogrzebu na rzecz powoda.

Pismem z dnia 18.07.2016 r. powód uzupełnił odwołanie od decyzji z dnia 17.06.2016 r.

Pismem z dnia 22.07.2016 r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i odmówił wypłaty dodatkowych żądanych przez powoda kwot.

Decyzją z dnia 27.07.2016 r. pozwany przyznał powodowi zadośćuczynienie za krzywdę w kwocie 12 000 zł oraz zwrot kosztów opieki w kwocie 672 zł, tj. łącznie 12 672 zł. Pozwany przyjął przyczynienie do powstania szkody w wymiarze 50 %, co skutkowało obniżeniem przyznanego świadczenie do 6 336 zł. Po odliczeniu wcześniej dokonanych wypłat (5 200 zł) do wypłaty przewidziana została kwota 1 136 zł.

Decyzją z dnia 15.10.2019 r. pozwany przyznał powodowi zadośćuczynienie za krzywdę w kwocie 12 000 zł, zwrot kosztów leczenia – 1 463 zł, zwrot kosztów opieki w kwocie 672 zł, zwrot kosztów przejazdu – 480, 64 zł, tj. łącznie 14 615, 54 zł, którą to sumę pomniejszył o 50 % do kwoty 7 307, 82 zł. Po odliczeniu wcześniej dokonanych wypłat (6 336 zł) do wypłaty przewidziana została kwota 971, 82 zł.

W dniu 17.10.2019 r. pozwany wypłacił powodowi 971, 82 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia.

/ dowód: pismo z dnia 27.05.2016 r. – k. 172-181; wydruk wiadomości e-mail – k. 182; decyzja z

dnia 23.06.2016 r. – k. 187-188; odwołanie od decyzji – k. 189-193; decyzja z dnia

20.07.2016 r. – k. 194-196; decyzja z dnia 21.06.2016 r. – k. 208; odwołanie z dnia

05.07.2016 r. – k. 220-228; pismo z dnia 22.07.2016 r. – k. 229-230; pismo z dnia

18.07.2016 r. – k. 231-233; decyzja z dnia 27.07.2016 r. – k. 234; opinia kompleksowa z

dnia 16.06.2016 r. – k. 235-245; akta szkodowe na płytach CD – k. 276; potwierdzenie

transakcji – k. 870 i 891; decyzja z dnia 15.10.2019 r. – k. 877 /

Dokonując przedstawionych ustaleń stanu faktycznego sprawy Sąd wziął pod uwagę dokumenty przedłożone przez powoda oraz pochodzące z akt szkodowych pozwanego, zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, zeznania samego, a także opinie biegłych.

Okoliczności dotyczące samego przebiegu zdarzenia z dnia 24.04.2016 r. Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków I. N., A. Z., W. R., A. G. i K. O., a także zeznań samego powoda oraz częściowo na podstawie wydanej na potrzeby postępowania karnego toczącego się przeciwko R. B. (3) opinii zespołu biegłych z zakresu techniki samochodowej, medycyny sądowej oraz kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych. Wymienieni świadkowie zdarzenia będący dla stron osobami obcymi i bezstronnymi zrelacjonowały przebieg wypadku, a ich relacje wzajemnie się uzupełniały i były spójne. Możliwość wykorzystania opinii pochodzącej z innego postępowania przewiduje wyraźnie przepis art. 278 ¹ kpc, ponadto zaś opinia pochodzi z dochodzenia, którego stronami są powód jako pokrzywdzony oraz interwenient uboczny jako podejrzany, zaś pozwany ubezpieczyciel ma dostęp do materiałów dochodzenia trybie art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 11.09.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Sąd wziął jednakże wskazaną opinię pod uwagę jedynie w zakresie samego opisu mechanizmu uderzenia, a także prędkości, z jaką poruszał się samochód interwenienta ubocznego, oraz opisu urazów doznanych przez powoda, albowiem ocena zachowania kierującego oraz poszkodowanych, w szczególności w aspekcie przyczynienia się poszkodowanych do wypadku oraz jego skutków, jest przedmiotem dalszego postępowania karnego oraz postępowania cywilnego w równoległej sprawie XII C 439/18.

Sąd dał wiarę zeznaniom matki zmarłej żony powoda J. W. oraz machochy powoda A. R. (2) w zakresie, w jakim opisały one skutki zdarzenia z dnia 24.04.2016 r. w sferze sytuacji osobistej i rodzinnej powoda, potrzeby opieki innych osób, a także stanu emocjonalnego powoda. Pomimo emocjonalnego charakteru relacji wskazanych świadków, ich zeznania były konkretne i wskazały na istotne okoliczności dotyczące skutków wypadku dla osoby, zdrowia i codziennego funkcjonowania powoda. Także wiarygodne były zeznania M. P., który wskazał na konieczność sprawowania nad powodem całodobowej opieki w pierwszych miesiącach po wypadku, a także partycypował w pomocy finansowej po wypadku, kiedy powód pozostał bez żadnego stałego dochodu i jednocześnie nie był zdolny do świadczenia jakiejkolwiek pracy, tym bardziej pacy w dotychczasowym zawodzie.

Dla dokonanych ustaleń faktycznych nie miały istotnego znaczenia zeznania interwenienta ubocznego R. B. (1), które dotyczyły sposobu i przebiegu jazdy przed wypadkiem. Z uwagi na toczące się postępowanie karne, do zeznań tych należy podchodzić z dużą ostrożnością, nie ulega wątpliwości, że interwenient zainteresowany jest przedstawieniem swojego zachowani w sposób maksymalnie korzystny. Nie można dać jednak wiary tym zeznaniom w szczególności w zakresie, w jakim interwenient wskazywał, że poruszał się zgodnie z przepisami ruchu drogowego, albowiem przeczą temu zeznania przesłuchanych w sprawie świadków zdarzenia, którzy jako osoby obce dla interwenienta nie były zainteresowane w bezpodstawnym obciążaniu go niekorzystną relacją, ale przede wszystkim temu twierdzeniu przeczy treść opinii biegłych, z której bezsprzecznie wynika, że w momencie zdarzenia samochód (...) poruszał się z prędkością min. 70 km/h, w miejscu gdzie obowiązuje ograniczenie do 40 km/h. Sąd dał wiarę interwenientowi w zakresie, w jakim wskazywał, że zbliżając się do przejścia dla pieszych nie zauważył powoda i jego żony, gdyby bowiem tak było, to kierujący podjąłby manewr hamowania pojazdu dużo wcześniej celem uniknięcia potrącenia. Gdyby jednak uważniej obserwował drogę i jechał z dopuszczalną prędkością, z pewnością zauważyłby przechodzących przez jezdnię pieszych.

Wreszcie jako w pełni wiarygodny Sąd ocenił dowód z przesłuchania powoda. Powód w sposób precyzyjny i spójny opisał przebieg zdarzenia, późniejszego leczenia, rehabilitacji, a także skutki wypadku, tak fizyczne, jak i psychiczne.

W zakresie stanu zdrowia powoda i jego związku przyczynowego z wypadkiem Sąd wziął pod uwagę niekwestionowane przez strony opinie biegłych z zakresu rehabilitacji medycznej, ortopedii.

Nie zachodzi w tej sprawie potrzeba przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu psychologii, albowiem dowód taki w sprawie o zadośćuczynienie z art. 446 § 4 kc jest w istocie zbędny i niecelowy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23.04.2013 r., I ACa 330/13). Sąd jest w stanie ocenić następstwa śmierci osoby bliskiej na podstawie wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Nie są tu konieczne wiadomości specjalne.

Sąd zważył, co następuje.

Wobec cofnięcia przez powoda pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 971, 82 zł na podstawie art. 355 kpc postępowanie w sprawie podlega umorzeniu w tej części.

W dalszej części powództwo zasługuje na co najmniej częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 317 § 1 kpc sąd może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu.

W ramach żądania naprawienia szkody doznanej w wyniku wypadku z dnia 24.04.2016 r. powód zgłosił następujące roszczenia:

- o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę,

- o zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej,

- o odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej,

- o odszkodowanie za poniesione koszty leczenia, rehabilitacji, zakupu sprzętu, przejazdów, opieki osób trzecich, utraty wynagrodzenia,

- o rentę z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej,

- o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość.

Mając na względzie przebieg i zakres dotychczasowego postępowania dowodowego oraz stanowiska stron, Sąd doszedł do przekonania, iż możliwe jest wydanie wyroku częściowego mające za przedmiot rozstrzygnięcie co do zasadności trzech żądań powoda, tj. zasądzenia od pozwanego na jego rzecz zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, zadośćuczynienia za krzywdę „własną” odszkodowania w zakresie poniesionych kosztów leczenia. W odniesieniu do składających się na dochodzone odszkodowanie kosztów opieki ze strony osób trzecich oraz utraconego wynagrodzenia Sąd nałożył na pełnomocnika powoda dodatkowe zobowiązanie do sprecyzowania roszczenia. Dalsze wyjaśnienie okoliczności związanych z dochodami powoda przed wypadkiem ma znaczenie także dla oceny roszczeń o odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej oraz renty z tytułu zmniejszenia możliwości zarobkowych.

Co do zasady nie zachodzą wątpliwości co do odpowiedzialności pozwanego (...) S.A. w W. wobec powoda za skutki wypadku z dnia 24.04.2016 r.

Powiązanie odpowiedzialności ubezpieczyciela z odpowiedzialnością samego sprawcy wypadku wynika z ogólnych zasad rządzących obowiązkowym komunikacyjnym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej (OC).

Zgodnie z art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Z kolei zgodnie z art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia).

Zgodnie z art. 23 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (uuo) posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Umowa taka obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym – art. 9 ust. 1 uuo. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu – art. 35 uuo. Wreszcie, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia – art. 34 ust. 1 uuo.

Zatem w sytuacji, gdy dochodzi do wypadku (deliktu) komunikacyjnego z udziałem posiadacza pojazdu lub innej osoby kierującej, za którą posiadacz ten ponosi odpowiedzialność, odpowiedzialność cywilną w stosunku do osób trzecich poszkodowanych w wyniku wypadku komunikacyjnego ponosić będzie także ubezpieczyciel. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i art. 822 § 4 kc poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

R. B. (1), kierujący samochodem (...) nr rej. (...), objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego.

Odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela OC uzależniona jest od istnienia odpowiedzialności odszkodowawczej po stronie posiadacza ubezpieczonego pojazdu lub innej osoby, która kierowała tym pojazdem.

Stosownie do art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 § 1 kc samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszającego się za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego mechanicznego środka komunikacji, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej, albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka – za samo zdarzenie, niezależnie od zawinienia i stopnia tego zawinienia.

Nie ulega wątpliwości, że wypadek z dnia 24.04.2016 r. pozostawał w związku z ruchem ubezpieczonego samochodu (...) kierowanego przez R. B. (1) – niezależnie od tego, czy ponosi on odpowiedzialność karną za czyn z art. 177 § 1 i 2 kk. W wyniku tego wypadku powód doznał uszkodzeń ciała i rozstroju zdrowia, zaś jego żona M. R. poniosła śmierć na miejscu. Za skutki tego wypadku ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka samoistny posiadacz tego pojazdu (A. B.), a w dalszej kolejności pozwany ubezpieczyciel.

Całkowicie niezasadny był zgłoszony w odpowiedzi na pozew zarzut braku podstaw tej odpowiedzialności co do zasady. Pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne i przyznał powodowi częściową refundację szkody majątkowej oraz krzywdy, nie podważając zasady swojej odpowiedzialności.

Okoliczności objęte zasadniczym sporem pomiędzy stronami to wysokość należnych powodowi świadczeń oraz ewentualne przyczynienie się powoda i jego żony do powstania szkody. Pozwany podniósł, że jego odpowiedzialność za skutki wypadku powinna zostać zredukowana o 50 %, gdyż w jego ocenie taki właśnie był stopień przyczynienia się poszkodowanych do powstania szkody. Przyczynienie takie może być wyprowadzane z treści sporządzonej w postępowaniu przygotowawczym opinii zespołu biegłych z zakresu techniki samochodowej A. N. i A. W. (2) oraz z zakresu medycyny sądowej L. K. z dnia 01.02.2018 r. (k. 469-501), w stosunku do której powód przedłożył kontropinie z dnia 10.07.2018 r. (k. 522-561) oraz z dnia 29.09.2018 r. (k. 563-585).

Ewentualne przyczynienie się obojga poszkodowanych jest elementem postępowania dowodowego w sprawie II K 504/19. Z kolei ewentualne przyczynienie się M. R. do wypadku jest objęte postępowaniem dowodowym w sprawie XII C 439/18 z powództwa E. R. przeciwko (...) S.A. o zadośćuczynienie za śmierć jej matki M. R. – w tamtej sprawie biegły z zakresu techniki samochodowej M. S. sporządza w tym przedmiocie opinię.

Sąd doszedł do wniosku, iż na obecnym etapie sprawy niecelowe, generujące dodatkowe koszty i przedłużenie postępowania jest kolejne, odrębne badanie i ocena kwestii przyczynienia się poszkodowanych do wypadku z dnia 24.04.2016 r. W tym zakresie nie można wykluczyć związania Sądu orzeczeniami wydanymi w innych sprawach lub co najmniej zbieżnej oceny okoliczności sprawy, w tym zachowania poszkodowanych. Zgodnie z obecnym obowiązującym art. 278 ¹ kpc możliwe będzie także uwzględnienie w materiale dowodowym tej sprawy opinii sporządzonej w sprawie XII C 439/18.

Wobec powyższego Sąd uznał, iż – z uwagi z kolei na czas trwania tego postępowania, a także przeprowadzenie już dowodów z dokumentów, ze źródeł osobowych oraz opinii biegłych z zakresu ortopedii i rehabilitacji w zakresie dotyczącym rozmiaru doznanych przez powoda uszkodzeń ciała i rozstroju zdrowia, czasu trwania leczenia, rozmiaru odczuwanych dolegliwości, charakteru odczuwanej krzywdy – możliwe jest częściowe rozstrzygnięcie o roszczeniach powoda mających za przedmiot zadośćuczynienie za krzywdę „własną” oraz wynikłą wskutek śmierci osoby najbliższej, a także w części odszkodowanie. Pozostałe składniki dochodzonego roszczenia wymagają dalszego postępowania dowodowego.

Nie przesądzając na obecnym etapie sprawy, czy zachodzi przyczynienie oraz jaki jest jego

stopień, mając jednakże na uwadze, iż pozwany wskazuje na 50 % tego przyczynienia, możliwe jest uwzględnienie częściowe roszczeń powoda poprzez ustalenie usprawiedliwionej wysokości należnych mu świadczeń z uwzględnieniem ustalonych w sprawie okoliczności, a następnie zasądzenie ich w wymiarze 50 %, pozostawiając te roszczenia w pozostałym zakresie do dalszej oceny po przeprowadzeniu dalszego postępowania dowodowego, także z wykorzystaniem wyników postępowania w sprawach prowadzonych równolegle.

Podstawę prawną roszczeń zgłoszonych przez powoda stanowią przepisy art. 444 § 1, 445 § 1 i 446 § 4 kc.

Powód w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 24.04.2016 r. doznał uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w postaci złamania wieloodłamowego trzonu kości piszczelowej lewej z następowym leczeniem operacyjnym oraz urazu stawu kolanowego prawego z zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego, uszkodzeniem łąkotki bocznej i złamaniem kłykcia bocznego kości piszczelowej. Uszkodzenia te były poważne, dolegliwe, generowały konieczność długotrwałego leczenia i rehabilitacji, a także stanowiły poważne ograniczenie codziennego funkcjonowania powoda oraz jego dotychczasowej aktywności życiowej i zawodowej.

Zgodnie z art. 444 § 1 kc naprawienie szkody w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Powód zgłosił szkodę majątkową obejmującą m.in. koszty dojazdów na zabiegi rehabilitacyjne i konsultacje lekarskie, koszty konsultacji medycznych oraz koszty zakupu sprzętu leczniczego i rehabilitacyjnego. Powód na te cele wydatkował łącznie 3 015, 52 zł.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości istnienie związku przyczynowego między wypadkiem i doznanymi w nim urazami a wskazanymi wydatkami powoda. Pozwany uwzględnił częściowo te koszty i wypłacił powodowi z tego tytułu 971, 82 zł, przyjmując przyczynienie się powoda do powstania szkody na poziomie 50 %. Nie uwzględnił części kosztów przejazdu – nie uzasadniając jednakże w ogóle ich pominięcia, oraz kosztu zakupu ortezy – wskazując, że przedstawiony do rozliczenia paragon jest nieczytelny. Takie stanowisko pozwanego jest niesłuszne. Po pierwsze, nie może budzić wątpliwości, iż korzystanie przez powoda z taksówek w lipcu 2016 r., a zatem trzy miesiące po wypadku, było usprawiedliwione – w lipcu 2016 r. powód nie był jeszcze w pełni samodzielny, wciąż potrzebował pomocy innych osób, w tym w celu udania się na zabiegi rehabilitacyjne, z których w tym czasie korzystał. Po drugie, niezrozumiałe jest, z jakich przyczyn ubezpieczyciel odmówił refundacji kosztów dojazdów na zabiegi i konsultacje odbyte w lipcu 2016 r., skoro za zasadne uznał roszczenie o zwrot takich kosztów za sierpień 2016 r. (480, 64 zł). Odnosząc się z kolei do żądania zwrotu kosztów zakupu ortezy, wskazać należy, że paragon dokumentujący ten zakup w istocie nie jest w pełni wyraźny, niemniej jednak możliwe jest odczytanie przedmiotu transakcji, daty, kwoty i numeru tego dokumentu. Sąd nie miał także wątpliwości, że również ten wydatek był powiązany z wypadkiem powoda, tym bardziej skoro powód otrzymał zalecenie lekarskie, by z ortezy korzystać.

Powód udokumentował poniesienie wydatków w kwocie 3 015, 52 zł, zażądał zaś 3 015 zł. Zakładając maksymalną wysokość przyczynienia się powoda do powstania szkody oraz odliczając już wypłaconą powodowi w wyniku likwidacji szkody kwotę 971, 82 zł, zasądzeniu na rzecz powoda podlega 535, 68 zł (3 015 zł / 2 = 1 507, 50 zł minus 971, 82 zł = 535, 68 zł).

Zgodnie z art. 445 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zadośćuczynienie stanowi formę rekompensaty z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawową przesłanką przyznania zadośćuczynienia poszkodowanemu jest wywołanie u niego czynem niedozwolonym uszkodzenia ciała lub też rozstroju zdrowia. Podstawę żądania zadośćuczynienia stanowi zatem doznana krzywda w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi pokrzywdzonego. Zadośćuczynienie przede wszystkim ma na celu złagodzenie skutków wypadku, tj. dolegliwości bólowych, cierpienia, urazu psychicznego, zarówno już doznanych, jak i tych, które wystąpią w przyszłości. Ma ono więc charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego. Krzywdy tej nie da się w pełni przeliczyć tak, jak szkody majątkowej. Nie ma ona żadnego wzorca, nie podlega żadnej standaryzacji i każdorazowo jest oceniana w okolicznościach konkretnego przypadku. Ustalenie sumy zadośćuczynienia na poziomie odpowiednim uwzględniać winno wszystkie istotne okoliczności i wszystkie następstwa odniesionego urazu. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny. Jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie powinna odpowiadać aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Musi uwzględniać takie okoliczności, jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia, czy też wiek poszkodowanego. Podstawowe znaczenie ma stopień natężenia krzywdy, a więc cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich rodzaj, charakter i długotrwałość. Na te zasady wskazywał wielokrotnie Sąd Najwyższy (zob. wyroki: z 16.07.1997 r., II CKN 273/97, z 03.02.2000 r., II CKN 969/98, z 11.07.2000 r., II CKN 1119/98, z 12.10.2000 r., IV CKN 130/00, z 28.09.2001 r., III CKN 427/00, z 18.04.2002 r., II CKN 605/00, z 27.02.2004 r., V CK 282/03, z 01.04.2004 r., II CK 131/03, z 29.09.2004 r., II CSK 531/03, z 20.04.2006 r., IV CSK 99/05, z 09.11.2007 r., V CSK 245/07, z 13.12.2007 r., I CSK 384/07, z 14.02.2008 r., II CSK 536/07, z 29.05.2008 r., II CSK 78/08, z 29.10.2008 r., IV CSK 243/08, z 26.11.2009 r., III CSK 62/09, z 17.09.2010 r., II CSK 94/10, z 04.11.2010 r., V CSK 126/10, z 06.07.2012 r., V CSK 332/11, z 12.07.2012 r., I CSK 74/12, z 29.08.2013 r., I CSK 667/12, z 30.01.2014 r., III CSK 69/13).

Obecnie u powoda utrzymuje się stan po złamaniu wieloodłamowym trzonu kości piszczelowej lewej z następowym leczeniem operacyjnym, stan po urazie stawu kolanowego prawego z zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego, uszkodzeniem łąkotki bocznej, złamaniem kłykcia bocznego kości piszczelowej, zaś łączny trwały uszczerbek na zdrowiu z tego tytułu wynosi 32 %. Nadal utrzymują się dolegliwości bólowe, w tym głowy, obręczy barkowej prawej, stawu ramiennego prawego, stawu łokciowego prawego, stawu kolanowego prawego, podudzia i stopy prawej, stawu kolanowego lewego, podudzia stopy i stawu kolanowego lewego, kręgosłupa szyjnego, kręgosłupa lędźwiowo krzyżowego, nasilające się podczas niewielkiego przeciążenia oraz gwałtownej zmiany warunków atmosferycznych. Badanie powoda wykazuje deficyty ruchowe w stawach kończyn górnych i dolnych. Aktywność powoda została znacząco ograniczona, powód nie może trenować, przebywać przez dłuższy czas w pozycji stojącej, zbyt długo chodzić, biegać, jeździć na nartach, ma problemy z kucaniem i klękaniem, nie może dźwigać i pracować fizycznie, nie może chodzić po górach. Powód porusza się samodzielnie, ale utyka na lewą nogę.

Powód przed zdarzeniem był bardzo aktywny fizycznie, w szczególności pracował jako instruktor zajęć na siłowni. Doznany przez niego uraz uniemożliwia mu powrót do pełnej sprawności i pełne poświęcenie się swojej dotychczasowej pasji. Co więcej, rokowania dla zdrowia powoda nie są w pełni pomyślne. Mimo pozytywnych efektów rehabilitacji powód nie powrócił i nie powróci do pełnej sprawności, stan taki będzie utrzymywał się do końca życia. Powód wymaga pomocy innych osób. Nie jest również wykluczone, że zmuszony będzie w przyszłości poddać się kolejnym zabiegom operacyjnym związanym z przebytym urazem.

Odniesione w wyniku zdarzenia obrażenia negatywnie wpłynęły na stan emocjonalny powoda, powód zmuszony był na długi okres zrezygnować z pracy, która była jego pasją. Nadto powód był niesamodzielny, wymagał pomocy osób trzecich. Powód uległ wypadkowi jako osoba młoda i sprawna fizycznie, a ponadto wraz z rodziną miał szereg planów na przyszłość.

Niewątpliwie zatem rozmiar cierpień, zarówno fizycznych jak i psychicznych, doznanych przez powoda jest znaczny.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione okoliczności, Sąd uznał wskazaną przez powoda sumę 90 000 zł za odpowiednie zadośćuczynienie rekompensujące doznaną przez powoda krzywdę. Powód, formułując żądanie pozwu nie odniósł się do już dokonanej wypłaty 6 000 zł i wskazywał na zadośćuczynienie w kwocie 90 000 zł, a nie 96 000 zł. Uwzględniając ewentualne przyczynienie się powoda do powstania szkody, a także wypłaconą dotychczas w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 6 000 zł, zasądzeniu na rzecz powoda podlega 39 000 zł (90 000 zł / 2 = 45 000 zł minus 6 000 zł = 39 000 zł).

Zgodnie z art. 446 § 4 kc sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Przepis ten przewiduje zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę, stanowiącą następstwo naruszenia deliktem prawa do życia w pełnej rodzinie czy też szczególnej więzi rodzinnej ze zmarłym, której zerwanie powoduje ból, cierpienia psychiczne, poczucie krzywdy i osamotnienia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.08.2014 r., III CSK 552/13). Przedmiotem ochrony jest więź rodzinna, prawo do życia w rodzinie, więź emocjonalna łącząca osoby bliskie, jednak z kręgu najbliższych członków rodziny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.11.2010 r., II CSK 248/10).

Na rozmiar krzywdy doznanej w wyniku utraty osoby bliskiej mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią tej osoby, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.06.2011 r., III CSK 279/10). Wysokość zadośćuczynienia z tytułu śmierci osoby bliskiej winna być uzależniona od indywidualnej oceny sytuacji, jaka panowała w rodzinie przed śmiercią osoby bliskiej i jakiej można by się spodziewać, gdyby do tej śmierci nie doszło. Istotne są również takie okoliczności jak to, czy osoby uprawnione pozostawały w najbliższym kręgu rodzinnym, czy pozostawały we wspólnym gospodarstwie domowym i w konsekwencji w bezpośrednim uzależnieniu w sprawach życia codziennego, czy doszło do całkowitego osamotnienia osoby uprawnionej, a także ocena wieku, stanu zdrowia, możliwości życiowych i potrzeb osoby uprawnionej. Oczywiste jest także, że duże znaczenie ma bliskość relacji emocjonalnych, także musi być brana pod uwagę ocena wpływu śmierci osoby bliskiej na stan psychiczny uprawnionego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30.09.2014 r. I ACa 475/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12.03.2015 r., I ACa 1389/14).

Oczywiste jest, strata partnera życiowego (w szczególności męża lub żony), biorąc pod uwagę rodzaj, siłę, długotrwałość więzi, jest stratą najdotkliwszą. Śmierć żony powoda w dramatycznych okolicznościach wywołała u niego oraz u jego dzieci trudne reakcje emocjonalne. Powodowi od czasu wypadku towarzyszy stan osamotnienia, co skutkowało koniecznością poddania się terapii psychologicznej. Powód do chwili obecnej korzysta z pomocy psychologów, by móc w lepszym stopniu coraz bardziej dostosowywać się do nowej sytuacji. Powód pozostawał tworzył związek ze zmarłą przez 25 lat. Stanowili wzorcowe, kochające się małżeństwo i rodzinę, mieli wspólne plany na przyszłość, wspierali się i okazywali miłość. Obecnie powód odczuwa pustkę, rozpacz, żal, a dodatkowo świadomość, że ból i smutek musi ukrywać przed córkami, chroniąc je przed poczuciem większej tęsknoty i osamotnienia z powodu utraty matki. Powód został sam, a dodatkowo stał się wyłącznie odpowiedzialny za opiekę i wychowanie dwóch małoletnich córek. Przeżywając swoją żałobę po śmierci żony, musi jednocześnie wspierać na duchu swoje dzieci i zadbać o to, by na nich tragedia odcisnęła jak najmniejsze piętno. Powód ma poczucie osamotnienia i niepewności związanej z koniecznością poradzenia sobie z problemami życiowymi, w tym opieką nad córkami.

Dodatkowo można wskazać, iż powód – sam będąc ofiarą wypadku – widział także miejsce, w którym znalazło się ciało żony, oraz osoby próbujące udzielić jej pomocy.

Z wysokim prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością można założyć, iż – gdyby nie wypadek z dnia 24.04.2016 r. – prawo powoda do życia w pełnej rodzinie, do utrzymywania emocjonalnych więzi z najbliższymi, byłoby realizowane zgodnie z jego istotą. Tymczasem funkcjonowanie powoda w sferze życia rodzinnego, relacji społecznych, zawodowych oraz w sferze emocjonalnej uległo daleko idącym zaburzeniom i ograniczeniom.

Powód zażądał zadośćuczynienia z tytułu śmierci żony w wysokości 250 000 zł. Kierując się przedstawionymi wyżej względami Sąd doszedł do przekonania, iż dochodzone przez powoda zadośćuczynienie może zostać określone na poziomie co najmniej 200 000 zł, nie wykluczając jeszcze na tym etapie sprawy wymiaru tego świadczenia na żądanym poziomie 250 000 zł (w sprawie V CSK 448/16 zakończonej wyrokiem z dnia 07.04.2017 r. Sąd Najwyższy poddał krytyce wysokość świadczeń zasądzanych w podobnych sprawach jako zaniżaną i uznał sumę 200 000 zł za odpowiednią w przypadku straty żony i córek w sytuacji, gdy strata ta dotyczyła osób starszych niż powód i jego żona, bo mających już dorosłe dzieci, co sugeruje, że świadczenie przypadające powodowi może być nawet wyższe).

Powód, formułując żądanie pozwu nie odniósł się do już dokonanej wypłaty 20 000 zł i wskazywał na zadośćuczynienie w kwocie 250 000 zł, a nie 270 000 zł. Uwzględniając ewentualne przyczynienie się powoda do powstania szkody, a także wypłaconą dotychczas w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 6 000 zł, zasądzeniu na rzecz powoda podlega 39 000 zł (90 000 zł / 2 = 45 000 zł minus 6 000 zł = 39 000 zł). Uzwzględniając ewentualne przyczynienie się powoda i jego żony do powstania szkody, a także wypłaconą dotychczas w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 20 000 zł, zasądzeniu na rzecz powoda podlega 80 000 zł (200 000 zł / 2 = 100 000 zł minus 20 000 zł = 80 000 zł).

Zatem łącznie na rzecz powoda należało zasądzić 119 535, 68 zł (535, 68 zł + 39 000 zł + 80 000 zł).

Na podstawie art. 481 § 1 kc powodowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie liczone w sposób następujący:

- od kwoty 80 000 zł – od dnia 14.02.2017 r. do dnia zapłaty – zgodnie z żądaniem pozwu odsetki te naliczane są od dnia jego skutecznego wniesienia – powód domagał się zadośćuczynienia z art. 446 § 4 kc już w ramach pierwotnej likwidacji szkody, zatem pozwany pozostawał w opóźnieniu stosownie do art. 817 § 1 kc i art. 14 ust. 1 uuo jeszcze przed wytoczeniem powództwa – po 30 dniach od zgłoszenia szkody,

- od kwoty 34 000 zł – od dnia 14.02.2017 r. do dnia zapłaty – w postępowaniu likwidacyjnym

powód domagał się zadośćuczynienia za krzywdę z art. 445 § 1 kc w wysokości 40 000 zł i uzyskał jedynie 6 000 zł,

- od kwoty 5 000 zł dalszego zadośćuczynienia z art. 445 § 1 kc – od dnia 29.03.2017 r. do dnia zapłaty, tj. po upływie 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu – art. 455 kc w zw. z art. 476 kc – w przypadku rozszerzenia już zgłoszonego roszczenia ubezpieczyciel popada w opóźnienie na zasadach ogólnych,

- od kwoty 1 507, 50 zł – od dnia 15.04.2017 r., tj. po upływie 30 dni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu – powód nie zgłosił w postępowaniu likwidacyjnym żądania zwrotu wydatków na koszty leczenia, przejazdów, zakup sprzętu, a zatem dopiero doręczenie pozwanemu odpisu pozwu jest zgłoszeniem w tym zakresie szkody w rozumieniu art. 817 § 1 kc – do dnia 17.10.2019 r., czyli do dnia częściowego zaspokojenia tego roszczenia,

- od kwoty 535, 68 zł – od dnia 18.10.2019 r. do dnia zapłaty.

Całkowicie chybione jest stanowisko pozwanego, jakoby odsetki miały przypadać dopiero od dnia wyrokowania.

Stosownie do art. 14 ust. 1 uuo i art. 817 § 1 kc ubezpieczyciel winien wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody. Nietrafne jest stanowisko pozwanego, jakoby odsetki należało zasądzić od dnia wyrokowania. Zobowiązany do zapłaty zadośćuczynienia powinien spełnić swoje świadczenie na rzecz poszkodowanego niezwłocznie po otrzymaniu od niego stosownego wezwania, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek od należnej wierzycielowi sumy (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18.01.2012 r., I ACa 930/11). Jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine kc, uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie; w konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2011 r., I CSK 243/10). Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że ewentualne zasądzenie odsetek od dnia wyrokowania może dotyczyć zadośćuczynienia należnego w innej relacji prawnej niż relacja pomiędzy poszkodowanym a ubezpieczycielem odpowiedzialności cywilnej, w stosunku do którego termin spełnienia świadczenia jest zawsze oznaczony ustawowo na 30 dni po wezwaniu (zgłoszeniu szkody).

Mając powyższe na uwadze Sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku częściowego.

Ponieważ wyrok ten nie jest orzeczeniem kończącym sprawę, Sąd nie orzekł w nim o kosztach procesu, których rozkład zależny będzie od ostatecznego wyniku sprawy.