Treść orzeczenia XII C 723/18 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

XII C 723/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy we Wrocławiu z 2022-04-29

Sygnatura akt XII C 723/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 25 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Krzysztof Rudnicki

po rozpoznaniu w dniu 25.02.2022 r.

we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa:

R. C. i B. C.,

J. C. i K. D.,

H. H., M. D., H. D. i W. D.,

P. K. i D. K.,

D. P.,

A. L.,

K. Ł. i R. Ł.,

A. M. (1) i A. M. (2)

przeciwko (...) S.A. w W. (poprzednio (...) S.A. we W.)

o ustalenie i zapłatę

I. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 13.08.2007 r., zawarta pomiędzy B. C. (poprzednie nazwisko: R.) i R. C. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powodów B. C. i R. C. 144.601,86 zł (sto czterdzieści cztery tysiące sześćset jeden złotych, osiemdziesiąt sześć groszy), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich;

III. oddala powództwo B. C. i R. C. w pozostałym zakresie;

IV. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 09.04.2008 r., zawarta pomiędzy K. D. i J. C. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

V. zasądza od pozwanego na rzecz powodów K. D. i J. C. 325.211,26 zł (trzysta dwadzieścia pięć tysięcy dwieście jedenaście złotych, dwadzieścia sześć groszy) oraz 49.000 CHF (czterdzieści dziewięć tysięcy franków szwajcarskich) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od obu wskazanych kwot od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich;

VI. oddala powództwo K. D. i J. C. w pozostałym zakresie;

VII. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 17.07.2008 r., zawarta pomiędzy H. H., M. D., H. D. i W. D. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

VIII. zasądza od pozwanego na rzecz powodów H. H., M. D., H. D. i W. D. 181.376,84 zł (sto osiemdziesiąt jeden tysięcy trzysta siedemdziesiąt sześć złotych, osiemdziesiąt cztery grosze) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich;

IX. oddala powództwo H. H., M. D., H. D. i W. D. w pozostałym zakresie;

X. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 25.07.2008 r., zawarta pomiędzy D. K. i P. K. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

XI. zasądza od pozwanego na rzecz powodów D. K. i P. K. 190.952,36 zł (sto dziewięćdziesiąt tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote, trzydzieści sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich;

XII. oddala powództwo D. K. i P. K. w pozostałym zakresie;

XIII. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 01.06.2007 r., zawarta pomiędzy D. P. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

XIV zasądza od pozwanego na rzecz powódki D. P. 155.181,52 zł (sto pięćdziesiąt pięć tysięcy sto osiemdziesiąt jeden złotych, pięćdziesiąt dwa grosze) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty;

XV oddala powództwo D. P. w pozostałym zakresie;

XVI. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 06.08.2008 r., zawarta pomiędzy A. L. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

XVII. zasądza od pozwanego na rzecz powódki A. L. 250.271,25 zł (dwieście pięćdziesiąt tysięcy dwieście siedemdziesiąt jeden złotych, dwadzieścia pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty;

XVIII. oddala powództwo A. L. w pozostałym zakresie;

XIX. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 15.01.2008 r., zawarta pomiędzy K. Ł. i R. Ł. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

X X. zasądza od pozwanego na rzecz powodów K. Ł. i R. Ł. 270.256,13 zł (dwieście siedemdziesiąt tysięcy dwieście pięćdziesiąt sześć złotych, trzynaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich;

X XI. oddala powództwo K. Ł. i R. Ł. w pozostałym zakresie;

XXII. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 11.02.2007 r., zawarta pomiędzy A. M. (1) i A. M. (2) oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

XXIII. ustala, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 07.10.2008 r., zawarta pomiędzy A. M. (1) i A. M. (2) oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna;

XXIV. zasądza od pozwanego na rzecz powodów A. M. (1) i A. M. (2) 223.654,13 zł (dwieście dwadzieścia trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt cztery złote, trzynaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty oraz 194.218,01 zł (sto dziewięćdziesiąt cztery tysiące dwieście osiemnaście złotych jeden grosz) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich;

XXV. oddala powództwo A. M. (1) i A. M. (2) w pozostałym zakresie;

XXVI. zasądza od pozwanego na rzecz powodów B. C. i R. C. 6.434 zł kosztów procesu;

XXVII. zasądza od pozwanego na rzecz powodów K. D. i J. C. 11.834 zł kosztów procesu;

XXVIII. zasądza od pozwanego na rzecz powodów H. H., M. D., H. D. i W. D. 11.868 zł kosztów procesu;

XXIX. zasądza od pozwanego na rzecz powodów D. K. i P. K. 11.834 zł kosztów procesu;

XXX. zasądza od pozwanego na rzecz powódki D. P. 6.417 zł kosztów procesu;

XXXI zasądza od pozwanego na rzecz powódki A. L. 6.417 zł kosztów procesu;

XXXII. zasądza od pozwanego na rzecz powodów K. Ł. i R. Ł. 11.834 zł kosztów procesu;

XXXIII. zasądza od pozwanego na rzecz powodów A. M. (1) i A. M. (2) 11.834 zł kosztów procesu.

XII C 723 / 18

UZASADNIENIE

Po ostatecznym sprecyzowaniu roszczeń skierowanych przeciwko (...) S.A. w W. (poprzednio (...) S.A. we W.) – w piśmie procesowym z dnia 15.02.2021 r. (k. 2052-2058) powodowie: R. C., B. C., J. C., K. D., H. H., M. D., H. D., W. D., P. K., D. K., D. P., A. L., K. Ł., R. Ł., A. M. (1) oraz A. M. (2) wnieśli o:

I. R. C. i B. C. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 13.08.2007 r. waloryzowana kursem CHF na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 144.601,86 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 14.12.2020 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 144.601,86 zł płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 47.630,82 zł z tytułu nadpłaty rat umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 13.08.2007 r. uiszczonych na dzień 14.12.2020 r. oraz 1.785 zł tytułem nienależnie pobranej opłaty dodatkowej w postaci składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 13.08.2007 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 144.601,86 zł płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

II. J. C. i K. D. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 09.04.2008 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 325.211,26 zł oraz 49.000 CHF (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 03.12.2020 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 325.211,26 zł oraz 49.000 CHF, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 162.201,49 zł z tytułu nadpłaty rat umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 09.04.2008 r. oraz 133 zł tytułem nienależnie pobranej opłaty dodatkowej w postaci składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 09.04.2008 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty 325.211,26 zł oraz 49.000 CHF (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 03.12.2020 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

III. H. H., M. D., H. D., W. D. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 17.07.2008 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 181.376,84 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.12.2020 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 181.376,84 zł, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 83.278,86 zł z tytułu nadpłaty rat umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 17.07.2008 r. oraz 1.012,91 zł tytułem nienależnie pobranej opłaty dodatkowej w postaci składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 17.07.2008 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 181.376,84 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.12.2020 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

IV. P. K. i D. K. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 25.07.2008 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 190.952,36 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 05.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 190.952,36 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 05.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 83.744,77 zł z tytułu nadpłaty rat umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 25.07.2008 r. oraz 2.205,00 zł tytułem nienależnie pobranej opłaty dodatkowej w postaci składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 25.07.2008 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 190.952,36 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 05.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

V. D. P. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 01.06.2007 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 155.181,52 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 04.01.2021 r.) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 155.181,52 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 04.01.2021 r.) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 46.207,67 zł z tytułu nadpłaty rat umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 01.06.2007 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele (...) nr (...) z dnia 01.06.2007 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 155.181,52 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 04.01.2021 r.) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

VI. A. L. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 06.08.2008 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 250.271,25 zł (suma wszystkich wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty kredytu spłaconego w całości) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 250.271,25 zł (suma wszystkich wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty kredytu spłaconego w całości) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 122.585,14 zł z tytułu nadpłaty rat umowy kredytu (...) nr (...) z dnia 06.08.2008 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele (...) nr (...) z dnia 06.08.2008 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 250.271,25 zł (suma wszystkich wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty kredytu spłaconego w całości) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

VII. K. Ł. i R. Ł. :

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 15.01.2008 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 207.256,13 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 207.256,13 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 73.542,41 zł z tytułu nadpłaty rat umowy (...) nr (...) z dnia 15.01.2008 r. oraz 1. 694 zł tytułem nienależnie pobranej opłaty dodatkowej w postaci składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 15.01.2008 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 207.256,13 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

VIII. A. M. (1) i A. M. (2) :

- w zakresie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 11.12.2007 r.:

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 11.12.2007 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 223.654,13 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 223.654,13 zł, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 84.121,22 zł z tytułu nadpłaty rat umowy (...) nr (...) z dnia 11.12.2007 r. oraz 2.415 zł tytułem nienależnie pobranej opłaty dodatkowej w postaci składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 11.12.2007 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 223.654,13 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

- w zakresie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 07.10.2008 r.:

1. stwierdzenie, iż umowa o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 07.10.2008 r. waloryzowana kursem CHF, na podstawie art. 58 § 1 kc, ewentualnie art. 58 § 2 kc, jest nieważna w całości, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów tytułem wzajemnego zwrotu świadczeń 194.218,01 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 194.218,01 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty;

ewentualnie:

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 52.335,75 zł z tytułu nadpłaty rat umowy (...) nr (...) z dnia 07.10.2008 r., płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

ewentualnie:

4. unieważnienie umowy o kredyt na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 07.10.2008 r. na podstawie art. 58 § 2 kc w zw. z art. 3 w zw. z art. 4-7 i art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23.08.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów 194.218,01 zł (suma wpłaconych na rzecz pozwanego kwot tytułem spłaty rat na dzień 15.01.2021 r.), płatnych w ten sposób, że zapłata do rąk jednego z powodów zwalnia pozwanego od zapłaty na rzecz drugiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od następującego po dniu uprawomocnienia się wyroku;

a nadto zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu.

Szczegółowe uzasadnienie stanowiska powodów przedstawione jest kolejno na k. 2-27, 551-563, 683-690, 1271-1295, 1430-1433, 1542-1555, 1894-1911.

Powodowie wskazali, że zawarli z (...) S.A. – poprzednikiem prawnym pozwanego umowy kredytu indeksowanego do CHF. Zarzucili, że umowy te zawierają niedozwolone postanowienia odnoszące się do mechanizmu indeksacji kredytu, są nieważne, wobec czego przysługują im roszczenia o stwierdzenie nieważności umów oraz o zwrot świadczeń spełnionych w wykonaniu tychże umów jako świadczeń nienależnych.

W odpowiedzi na pozew oraz w dalszych pismach procesowych pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, także w zakresie zmodyfikowanych roszczeń, oraz zasądzenie od powodów kosztów procesu.

Szczegółowe uzasadnienie stanowiska pozwanego przedstawione jest kolejno na k. 340-385, 568-573, 1407-1415, 1465-1470, 1927-1946, 2126-2127.

Pozwany zakwestionował stanowisko zarówno co do nieważności umów kredytu, jak i co do ich abuzywności. Podniósł zarzuty przedawnienia, potrącenia, zatrzymania.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

1. co do powodów B. C. i R. C.:

B. R. (obecnie C.) i R. C. zamierzali zaciągnąć kredyt na zakup mieszkania. Zgłosili się do biura pośrednictwa kredytowego (...). Otrzymali informację, że nie mają zdolności kredytowej do uzyskania kredytu w PLN, a jedynie do uzyskania kredytu indeksowanego do CHF. Waluta ta została przedstawiona jako stabilna, nie było omawiane ryzyko kursowe. Nie było mowy o możliwości negocjowania umowy ani o zasadach tworzenia tabel kursowych (...) S.A.

/ dowód: zeznania powodów: R. C. – k. 1690-1692, B. C. – k. 1692-

1693 /

W dniu 13.08.2007 r. B. R. i R. C. jako kredytobiorcy oraz (...)

S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były O. (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 170.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF na okres 360 miesięcy od dnia 13.08.2007 r. do dnia 13.08.2037 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu miała zostać określona według kursu kupna dewiz dla ww. waluty zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu (§ 2 ust. 2).

O wysokości wykorzystanego kredytu denominowanego (waloryzowanego) wyrażonego w walucie CHF, wysokości odsetek w okresie karencji oraz wysokości rat kapitałowo-odsetkowych w w/w walucie Bank miał poinformować kredytobiorców w terminie 7 dni od dnia całkowitego wykorzystania kredytu na zasadach określonych w (...) (§ 2 ust. 3).

Kredyt przeznaczony był na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. na (...) (...) wraz z refinansowaniem wpłaconego zadatku w kwocie 7.000 zł, o wartości 170.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 16.08.2007 r. w formie przelewu na rachunek wskazany przez sprzedającego w umowie sprzedaży (163.000 zł) oraz na rachunek kredytobiorców (5.470 zł) (§ 4 ust. 1).

Kredyt miał być zostać wykorzystany w złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu kwoty kredytu według kursu kupna dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania danej transzy (§ 4 ust. 1a).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po spełnieniu następujących warunków (§ 4 ust. 2):

1) ustanowieniu prawnych zabezpieczeń w formie: ubezpieczenia lokalu mieszkalnego od ognia i innych zdarzeń losowych w Towarzystwie Ubezpieczeniowym akceptowanym przez Bank do pełnej wartości nieruchomości,

2) opłaceniu przez kredytobiorców równowartości składki ubezpieczeniowej – zgodnie z postanowieniami zawartymi w (...),

3) opłaceniu przez kredytobiorców równowartości pierwszej składki ubezpieczeniowej - zgodnie z postanowieniami zawartymi w (...),

4) złożeniu weksla własnego in blanco z wystawienia kredytobiorców – zgodnie z postanowieniami zawartymi w (...).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 1,25 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 3,96 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 1,05 p.p. (§ 8 ust. 2).

Pierwsza zmiana oprocentowania wynikająca ze zmiany stawki odniesienia miała nastąpić w miesiącu kalendarzowym następującym po miesiącu, w którym została zawarta umowa, w dniu ustalonym jako dzień płatności raty kapitałowo-odsetkowej (§ 8 ust. 3).

Kolejne zmiany miały być dokonywane w trzymiesięcznych okresach odsetkowych, począwszy od dnia dokonania pierwszej zmiany, każdorazowo w dniu ustalonym jako dzień płatności raty kapitałowo-odsetkowej (§ 8 ust. 4).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 360 ratach miesięcznych w dniu 13 każdego miesiąca, począwszy od dnia 13.09.008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenia spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka kaucyjna do kwoty 340.000 zł ustanowiona na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. na (...) (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

Kredytobiorcy oświadczyli, że w związku z zaciągnięciem kredytu denominowanego (waloryzowanego) w walucie wymienialnej zostali poinformowani przez Bank o ryzyku związanym ze zmianą kursów walut oraz rozumieją wynikające z tego konsekwencje (§ 11 ust. 4).

Kredytobiorcy oświadczyli również, że akceptują zasady funkcjonowania kredytu denominowanego (waloryzowanego) w walucie wymienialnej, w szczególności zasady dotyczące określenia kwoty kredytu w walucie wskazane w § 2 umowy, sposobu uruchomienia i wykorzystania kredytu określone w § 4 umowy oraz warunków jego spłaty określone w § 9

umowy (§ 11 ust. 5).

Przy podpisywaniu umowy nie były prowadzone dodatkowe rozmowy nt. warunków kredytu, ryzyka, itp.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

13.08.2007 r. z załącznikami, w tym (...) k. 132-142; zeznania powodów: R.

C. – k. 1690-1692, B. C. – k. 1692-1693 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 03.09.2007 r. poprzez wypłatę kwoty 170.000 zł przeliczonej według kursu 2,2766 na kwotę 74.672,76 CHF.

W okresie od 13.09.2007 r. do 13.12.2016 r. powodowie spłacili 97.435,74 PLN, co zostało przez Bank przeliczone na 29.944,66 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 13.01.2017 r. – k. 143-144 /

W dniu 26.09.2009 r. R. C. i B. R. zawarli związek małżeński zarejestrowany w USC w W., nr aktu małżeństwa (...).

/ dowód: odpis aktu małżeństwa – k. 333 /

Do dnia 14.12.2020 r. powodowie spłacili 144.601,86 zł, w tym:

- 107.313,82 zł – kapitał,

- 33.973,04 zł – odsetki,

- 1.530 zł – prowizja za udzielenie kredytu,

- 1.785 zł – prowizja z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2059-2065 niekwestionowane przez pozwanego /

2. co do powodów K. D. i J. C.:

K. D. i J. C. zamierzali zakupić mieszkanie, w tym celu potrzebowali ok. 300.000 zł. Zgłosili się do doradcy kredytowego w firmie (...), potem do (...) S.A.

Otrzymali propozycję kredytu indeksowanego do CHF jako najbardziej korzystnego. Nie były przedstawiane zasady ustalania kursów CHF przez Bank. Nie było możliwości wypłaty i spłaty kredytu bezpośrednio w CHF.

/ dowód: zeznania powodów: K. D. – e-protokół z dnia 23.06.2020 r., I Cps 6/20,

00:05:46-00:26:44 k. 1649-1650 i 1653, J. C. – e-protokół z dnia

23.06.2020 r., I Cps 6/20, 00:26:45-00:49:06 k. 1650-1651 i 1653 /

W dniu 09.04.2008 r. K. D. i J. C. jako kredytobiorcy oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 330.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF na okres 300 miesięcy od dnia 09.04.2008 r. do dnia 04.04.2033 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kredyt przeznaczony był na zakup wraz z wyposażeniem lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w B. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Białymstoku prowadził KW nr (...), o wartości 490.000 zł, przy czym szacunkowa wartość wyposażenia wynosiła 30.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 15.04.2008 r. w formie przelewu na rachunek A. H. (300.000 zł) oraz na rachunek kredytobiorców (30.000 zł) (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu (§ 4 ust. 2).

Bank pobrał od kredytobiorców prowizję w wysokości 133 zł z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia; wysokość prowizji stanowiła 3,5 % kwoty kredytu w wysokości 3.800 zł, która nie znajdowała pokrycia w wymaganej przez Bank wartości zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania

o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,05 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 4,94 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 1,05 p.p. (§ 8 ust. 2).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 04.04.2033 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 300 ratach miesięcznych w dniu 3 każdego miesiąca, począwszy od dnia 05.05.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 600.000 zł ustanowiona na lokalu mieszkalnym nr (...), położonym w B. przy ul. (...), dla Sąd Rejonowy w Białymstoku prowadził KW nr (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

09.04.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 154-160 /

Obsługująca powodów A. A. nie była upoważniona go negocjowania umowy, której warunki były „sztywne”.

/ dowód: zeznania świadka A. A. – k. 976-977 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 17.04.2008 r. poprzez wypłatę kwoty 330.000 zł przeliczonej według kursu 2,0822 na kwotę 158.486,22 CHF. Bank pobrał prowizję z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia w kwocie 133 PLN.

W okresie od 05.05.2008 r. do 03.03.2017 r. powodowie spłacili 225.790,25 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 66.740,82 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 14.03.2017 r. – k. 161-164 /

Do dnia 03.12.2020 r. powodowie spłacili 325.211,26 PLN oraz 49.000 CHF, w tym:

- 272.850,57 PLN + 49.000 CHF – kapitał,

- 52.207,08 PLN – odsetki,

- 133 PLN – prowizja z tytułu niskiego wkładu.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2066-2072 niekwestionowane przez pozwanego /

3. co do powodów H. H., M. D., H. D. i W. D.:

W 2008 r. M. D. i H. H. podjęli decyzję, że zamiast najmu mieszkania zakupią lokal ze środków pochodzących z kredytu. Zgłosili się do (...) S.A. Do kredytu przystąpili także rodzice M. W. (1) D. i H. D..

Powodowie zostali poinformowani, że nie mają zdolności kredytowej dla kredytu w złotych polskich, mogą otrzymać kredyt indeksowany do CHF. Waluta ta została przedstawiona jako stabilna. Nie było omawiane ryzyko kursowe ani zasady ustalania kursów przez (...) S.A. Nie były przedstawiane historyczne kursy CHF ani sporządzane symulacje na przyszłość.

Nie był szczegółowo omawiany mechanizm indeksacji.

/ dowód: zeznania powodów: M. D. – e-protokół z dnia 18.06.2020 r., I Cps 50/20,

00:03:05-00:34:18 k. 1595 i 1597, H. H. – e-protokół z dnia 18.06.2020 r., I Cps

50/20, 00:34:19-00:40:04 k. 1596-1597, W. D. – e-protokół z dnia

27.07.2020 r., I Cps 7/20, 00:01:45-00:41:01 k. 1828 i 1830, H. D. – e-protokół z

dnia 27.07.2020 r. 00:41:02-00:45:53 k. 1829-1830 /

W dniu 17.07.2008 r. H. H., M. D., H. D. i W. D. jako kredytobiorcy oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 195.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF na okres 360 miesięcy od dnia 17.07.2008 r. do dnia 19.07.2038 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kredyt przeznaczony był na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) przy ul. (...) w K. o wartości 235.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić w 2 transzach:

- od dnia 18.07.2008 r. w wysokości 45.000 zł na rachunek prowadzony w (...) S.A.,

- od dnia 21.07.2008 r. w wysokości 150.000 zł na rachunek wskazany w akcie notarialnym (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu (§ 4 ust. 2).

Bank pobrał od kredytobiorców prowizję w wysokości 1.029,91 zł z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia; wysokość prowizji stanowiła 3,5 % kwoty kredytu w wysokości 28.940,40 zł, która nie znajdowała pokrycia w wymaganej przez Bank wartości zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,25 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 5,04 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 2,25 p.p. (§ 8 ust. 2).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 19.07.2038 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 360 ratach miesięcznych w dniu 17 każdego miesiąca, począwszy od dnia 18.08.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenia spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 390.000 zł ustanowiona na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w K., dla którego Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza prowadził KW nr (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

4).

Umowa kredytu była przygotowana do podpisania przez kredytobiorców. Nie były omawiane wówczas warunki kredytu, ryzyka ani udzielane dalsze informacje.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

17.07.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 174-182; zeznania powodów: M.

D. – e-protokół z dnia 18.06.2020 r., I Cps 50/20, 00:03:05-00:34:18 k. 1595 i 1597,

H. H. – e-protokół z dnia 18.06.2020 r., I Cps 50/20, 00:34:19-00:40:04 k. 1596-

1597, W. D. – e-protokół z dnia 27.07.2020 r., I Cps 7/20, 00:01:45-

00:41:01 k. 1828 i 1830, H. D. – e-protokół z dnia 27.07.2020 r. 00:41:02-

00:45:53 k. 1829-1830 /

W dniu 31.07.2009 r. strony umowy kredytu (...) z dnia 17.07.2008 r. zawarły aneks nr (...), na mocy którego uruchomienie pierwszej transzy kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty pierwszej transzy. Pozostałe warunki umowy nie uległy zmianie.

/ dowód: aneks nr (...) do umowy kredytu nr (...) – k. 183 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło w dwóch transzach:

- w dniu 23.07.2008 r. w kwocie 45.000 zł, przeliczonej według kursu 1,9424 na kwotę 23.167,22 CHF,

- w dniu 31.07.2008 r. w kwocie 150.000 zł, przeliczonej według kursu 1,9120 na kwotę 78.451,88 CHF.

Bank pobrał prowizję z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia w kwocie 1.012,91 PLN.

W okresie od 18.08.2008 r. do 17.03.2017 r. powodowie spłacili 125.127,81 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 36.463,74 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 10.04.2017 r. – k. 184-186 /

Do dnia 17.12.2020 r. powodowie spłacili 181.376,84 zł, w tym:

- 140.014,66 zł – kapitał,

- 40.349,27 zł – odsetki,

- 1.012,91 zł – prowizja z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2073-2079 niekwestionowane przez pozwanego /

4. co do powodów D. K. i P. K.:

P. K. i D. K. zamierzali zaciągnąć kredyt na zakup mieszkania. Zgłosili się do biura pośrednictwa kredytowego w firmie (...). Doradca przedstawił im ofertę (...) S.A. jako najkorzystniejszą. Powodowie otrzymali informację, że nie mają zdolności kredytowej do uzyskania kredytu w PLN, a mają taką zdolność do uzyskania kredytu indeksowanego do CHF. Zostali poinformowani, że wypłata i spłata kredytu następuje w złotych polskich, nie ma możliwości operacji bezpośrednio w CHF. Nie były omawiane zasady ustalania kursów walut przez Bank. Nie były sporządzane szczegółowe symulacje na wypadek zmian kursów CHF.

Następnie powodowie zgłosili się do (...) S.A., gdzie założyli rachunek bankowy i uzyskali informację, że konieczne będzie oszacowanie mieszkania przez rzeczoznawcę. Kiedy poprosili o wzór umowy, otrzymali odmowę z wyjaśnieniem, że pracownicy Banku nie przekazują wzorów umów kredytowych.

Po raz drugi powodowie zgłosili się do Banku w celu podpisania umowy.

/ dowód: zeznania powodów: P. K. – e-protokół z dnia 07.07.2020 r., I Cps 5/20, 00:05:21-

00:58:07 k. 1742-1744 i 1746, D. K. – e-protokół z dnia 07.07.2020

r., I Cps 5/20, 00:58:08-01:30:26 k. 1744-1746 /

W dniu 25.07.2008 r. D. K. i P. K. jako kredytobiorcy oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 210.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF na okres 360 miesięcy od dnia 25.07.2008 r. do dnia 05.07.2038 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu miała zostać określona według kursu kupna dewiz dla ww. waluty zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą

w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu (§ 2 ust. 2).

Kredyt przeznaczony był na zakup lokalu mieszkalnego położonego w L. przy ul. (...) o wartości 210.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 25.07.2008 r. w formie przelewu na rachunek wskazany przez sprzedającego w akcie notarialnym (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po spełnieniu następujących warunków:

1) złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu,

2) przedłożeniu w Banku umowy kupna-sprzedaży sporządzonej przez notariusza,

3) przedłożeniu w Banku operatu szacunkowego określającego aktualną wartość nieruchomości sporządzonego przez uprawnionego rzeczoznawcę zaakceptowanego przez Bank,

4) przedłożeniu polisy ubezpieczenia lokalu od ognia i innych zdarzeń losowych (§ 4 ust. 2).

Bank pobrał od kredytobiorców prowizję w wysokości 2.205 zł z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia; wysokość prowizji stanowiła 3,5 % kwoty kredytu w wysokości 63.000 zł, która nie znajdowała pokrycia w wymaganej przez Bank wartości zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,32 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 5,11 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 2,32 p.p. (§ 8 ust. 2).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 05.07.2038 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 360 ratach miesięcznych w dniu 5 każdego miesiąca, począwszy od dnia 05.08.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 420.000 zł ustanowiona na lokalu mieszkalnym położonym w L. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Lęborku prowadził KW nr (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

Kredytobiorcy oświadczyli, że w związku z zaciągnięciem kredytu denominowanego (waloryzowanego) w walucie wymienialnej, zostali poinformowani przez Bank o ryzyku związanym ze zmianą kursów walut oraz rozumieją wynikające z tego konsekwencje (§ 11 ust. 4).

Przy podpisywaniu umowy kredytu nie były już omawiane warunki kredytu i ryzyko walutowe. Powodowie zostali poinformowani o braku możliwości spłaty kredytu bezpośrednio w CHF.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

25.07.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 196-202; zeznania powoda P.

K. – e-protokół z dnia 07.07.2020 r., I Cps 5/20, 00:05:21-00:58:07 k. 1742-1744 i

1746; zeznania powodów: D. K. – e-protokół z dnia 07.07.2020 r.,

I Cps 5/20, 00:58:08-01:30:26 k. 1744-1746 /

Z uwagi na treść ww. umowy kredytu i jej ogólnych warunków nie było możliwości wypłaty i spłaty bezpośrednio w CHF.

Nienegocjowalne były postanowienia § 4 ust. 1a i § 9 ust. 2 umowy kredytu.

/ dowód: zeznania świadka M. W. (2) – k. 668-669 /

W dniu 31.07.2008 r. strony umowy kredytu z dnia (...) z dnia 17.07.2008 r. zawarły aneks nr (...), na mocy którego ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 05.07.2038 r., przy czym po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 359 ratach miesięcznych w dniu 5 każdego miesiąca, począwszy od dnia 05.09.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu. Strony zmodyfikowały również dalsze warunki spłaty kredytu określone w § 9 umowy. Pozostałe warunki umowy nie uległy zmianie.

/ dowód: aneks nr (...) do umowy kredytu – k. 203 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 20.08.2008 r. poprzez wypłatę kwoty 210.000 PLN przeliczonej według kursu 1,9926 na kwotę 105.389,94 CHF.

Bank pobrał prowizję z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia w kwocie 2.205 PLN.

W okresie od 05.09.2008 r. do 06.02.2017 r. powodowie spłacili 128.058,30 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 37.313,24 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 06.03.2017 r. – k. 204-205 /

Do dnia 05.01.2021 r. powodowie spłacili 190.952,36 zł, w tym:

- 144.810,16 zł – kapitał,

- 43.937,20 zł – odsetki,

- 2.205 zł – prowizja z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2080-2086 niekwestionowane przez pozwanego /

5. co do powódki D. P.:

D. P. zamierzała zakupić mieszkanie za środki pochodzące z kredytu. Zgłosiła się do Oddziału (...) S.A. w K..

Pracownik Banku nie przedstawiał informacji nt. ryzyka kursowego i zasad przeliczania walut, w tym zasad tworzenia tabel kursowych Banku. Nie były sporządzane symulacje zmian kursów CHF.

/ dowód: zeznania powódki D. P. – e-protokół z dnia 02.09.2020 r.

00:01:56-00:39:17 k. 1885-1887 /

W dniu 01.06.2007 r. D. P. jako kredytobiorca oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powódce kredytu w kwocie 182.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF, na okres 360 miesięcy od dnia 01.06.2007 r. do dnia 01.06.2037 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

O wysokości wykorzystanego kredytu denominowanego (waloryzowanego) wyrażonego w walucie CHF, wysokości odsetek w okresie karencji oraz wysokości rat kapitałowo-odsetkowych w w/w walucie Bank miał poinformować kredytobiorcę w terminie 7 dni od dnia całkowitego wykorzystania kredytu na zasadach określonych w (...) (§ 2 ust. 3).

Kredyt przeznaczony był na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. o wartości 264.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 04.06.2007 r. w formie przelewu na rachunek zbywcy wskazany w akcie notarialnym (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz

po spełnieniu następujących warunków (§ 4 ust. 2):

1) udokumentowaniu wniesienia udziału własnego,

2) opłaceniu pierwszej składki ubezpieczeniowej – zgodnie z postanowieniami zawartymi w (...),

3) wystawieniu weksla własnego in blanco wraz z deklaracją wekslową,

4) przedłożeniu w Banku aktu notarialnego przenoszącego własność kredytowanej nieruchomości na kredytobiorcę oraz ustanowieniu hipoteki w formie aktu notarialnego lub przedłożeniu w Banku kopii potwierdzonego przez Sąd i opłaconego wniosku o założenie KW i wpis hipoteki zgodnie z zapisami umowy kredytowej.

Kredytobiorca oświadczył, że otrzymał wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptuje jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 1,20 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 3,67 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 1,20 p.p. (§ 8 ust. 2).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 01.06.2037 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorca był zobowiązany do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 356 ratach miesięcznych w dniu 1 każdego miesiąca, począwszy od dnia 02.11.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenia spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka kaucyjna do wysokości 364.000 zł ustanowiona na nieruchomości stanowiącej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w budynku nr (...) w K. przy ul. (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

Kredytobiorca oświadczył, że w związku z zaciągnięciem kredytu denominowanego (waloryzowanego) w walucie wymienialnej został poinformowany przez Bank o ryzyku związanym ze zmianą kursów walut oraz rozumie wynikające z tego konsekwencje (§ 11 ust. 4).

Kredytobiorca oświadczył również, że akceptuje zasady funkcjonowania kredytu denominowanego (waloryzowanego) w walucie wymienialnej, w szczególności zasady dotyczące określenia kwoty kredytu w walucie wskazane w § 2 umowy, sposobu uruchomienia i wykorzystania kredytu określone w § 4 umowy oraz warunków jego spłaty określone w § 9 umowy (§ 11 ust. 5).

Umowa kredytu była przygotowana do podpisania, nie było możliwości wprowadzenia do niej zmian.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

01.06.2007 r. z załącznikami, w tym (...) k. 215-221; zeznania powódki D.

K.-P. – e-protokół z dnia 02.09.2020 r. 00:01:56-00:39:17 k. 1885-1887 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 06.06.2007 r. poprzez wypłatę kwoty 182.000 zł przeliczonej według kursu 2,2682 na kwotę 80.239,84 CHF.

W okresie od 02.07.2007 r. do 02.01.2017 r. powódka spłaciła 112.920,05 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 37.484,24 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 11.01.2017 r. – k. 222-226 /

Do dnia 04.01.2021 r. powódka spłaciła 155.181,52 zł, w tym:

- 120.815,52 zł – kapitał,

- 34.266 zł – odsetki,

- 100 zł – opłata za inspekcję mieszkania.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2087-2093 niekwestionowane przez pozwanego /

6. co do powódki A. L.:

A. L. zamierzała zakupić mieszkanie. Zgłosiła się do pośrednika kredytowego w W.. Uzyskała informację, że nie ma zdolności kredytowej na kredyt w PLN, tylko na kredyt indeksowany do CHF, który przedstawiła jako najkorzystniejszy. A. L. złożyła dokumenty w biurze pośrednictwa kredytowego.

Nie były omawiane zasady tworzenia tabel kursowych Banku oraz ryzyko kursowe, nie były przedstawiane prognozy zmiany kursów CHF. Nie były przedstawiane szczegółowe symulacje zmian kursu CHF.

Kredyt był od początkowy traktowany jako kredyt złotowy, powódka otrzymała informację, że nie jest możliwa jego spłata bezpośrednio w CHF.

Po jakimś czasie powódka otrzymała informację o przyznaniu kredytu. W celu podpisania umowy zgłosiła się do placówki (...) S.A. w Ś..

/ dowód: zeznania świadka E. B. – e-protokół z dnia 04.03.2019 r., I Cps 83/18,

00:02:52-00:50:00 k. 1025-1028; zeznania powódki A. L. – e-protokół z dnia

02.03.2020 r., I Cps 7/20, 00:03:01-00:56:09 k. 1508-1511 /

W dniu 06.08.2008 r. A. L. jako kredytobiorca oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powódce kredytu w kwocie 110.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF, na okres 240 miesięcy od dnia 06.08.2008 r. do dnia 21.08.2028 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

O wysokości wykorzystanego kredytu denominowanego (waloryzowanego) wyrażonego w walucie CHF, wysokości odsetek w okresie karencji oraz wysokości rat kapitałowo-odsetkowych w w/w walucie Bank miał poinformować kredytobiorcę w terminie 7 dni od dnia całkowitego wykorzystania kredytu na zasadach określonych w (...) (§ 2 ust. 3).

Kredyt przeznaczony był na finansowanie zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w L. przy ul. (...), o wartości inwestycji 170.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 06.08.2008 r. w formie przelewu na rachunek sprzedającego J. Z. (§ 4 ust. 1).

Kredyt miał być zostać wykorzystany w złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu kwoty kredytu według kursu kupna dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku

w dniu wykorzystania danej transzy (§ 4 ust. 1a).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po spełnieniu następujących warunków (§ 4 ust. 2)

1) złożeniu przez kredytobiorcę pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu,

2) ustanowieniu prawnych zabezpieczeń w formie: cesji na rzecz Banku prawy z umowy ubezpieczenia lokalu od ognia i innych zdarzeń losowych.

Bank pobrał od kredytobiorcy prowizję w wysokości 2.200 zł z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia; wysokość prowizji stanowiła 2,0 % kwoty przyznanego kredytu (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorca oświadczył, że otrzymał wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptuje jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,60 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 5,36 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 2,60 p.p. (§ 8 ust. 2).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 21.08.2028 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorca był zobowiązany do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 240 ratach miesięcznych w dniu 20 każdego miesiąca, począwszy od dnia 22.09.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka kaucyjna do kwoty 220.000 zł ustanowiona na lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w L. przy ul. (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

Przy podpisaniu umowy nie były już omawiane jej warunki. Pracownicy Banku nie udzielali już dodatkowych informacji nt. kredytu, ryzyka, itp.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

06.08.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 243-251; zeznania świadka E.

B. – e-protokół z dnia 04.03.2019 r., I Cps 83/18, 00:02:52-00:50:00 k. 1025-1028;

zeznania powódki A. L. – e-protokół z dnia 02.03.2020 r., I Cps 7/20, 00:03:01-

00:56:09 k. 1508-1511 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 11.08.2008 r. poprzez wypłatę kwoty 110.000 zł przeliczonej według kursu 1,9575 na kwotę 56.194,13 CHF.

W okresie od 22.09.2008 r. do 28.02.2017 r. powódka spłaciła 108.992,92 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 31.059,32 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 07.03.2017 r. – k. 252-256 /

Do dnia 04.01.2021 r. powódka spłaciła 250.271,25 zł, w tym:

- 221.971,58 zł – kapitał,

- 26.074,14 zł – odsetki,

- 2.200 zł – prowizja za udzielenie kredytu,

- 25,53 zł – opłaty za wezwania do zapłaty.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2094-2100 niekwestionowane przez pozwanego /

6. co do powodów K. Ł. i R. Ł.:

W 2007 r. K. Ł. i R. Ł. pobrali się i zamierzali zakupić mieszkanie za środki pochodzące z kredytu. Zgłosili się do pośrednika finansowego w firmie (...). Doradca poinformował, że nie mają zdolności kredytowej do uzyskania kredytu w złotych polskich, mają ją dla kredytu indeksowanego do CHF. Zaproponował kredyt udzielany przez (...) S.A. jako najkorzystniejszy. Waluta CHF została przedstawiona jako stabilna, nie było mowy o wahaniach kursowych, nie były sporządzane symulacje na wypadek zmian kursów. Nie były przedstawiane zasady ustalania tabel kursowych przez Bank.

/ dowód: zeznania powodów: K. Ł. – e-protokół z dnia 20.11.2020 r. 00:02:54-

00:30:59 k. 1918-1920, R. Ł. – e-protokół z dnia 20.11.2020 r.

00:31:00-00:34:16 k. 1919-1920 /

W dniu 15.01.2008 r. K. Ł. i R. Ł. jako kredytobiorcy oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 250.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF, na okres 360 miesięcy od dnia 15.01.2008 r. do dnia 15.01.2038 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kredyt przeznaczony był na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) o pow. użytk. 53,20 m² w budynku przy ul. (...) we W. oraz refinansowanie części zadatku w kwocie 7.000 zł, o wartości kosztorysowej inwestycji 270.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 15.01.2008 r. w formie przelewu na rachunek zawarty w akcie notarialnym (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po spełnieniu następujących warunków (§ 4 ust. 2):

1) złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu,

2) przedstawieniu przez kredytobiorców notarialnej umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem kredytowania, w której sprzedający wskaże numer rachunku bankowego, na który powinny zostać przekazane środki z kredytu.

Bank pobrał od kredytobiorców prowizję w wysokości 1.694 zł z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia; wysokość prowizji stanowiła 3,5 % kwoty kredytu w wysokości 48.400 zł, która nie znajdowała pokrycia w wymaganej przez Bank wartości zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,25 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 5,01 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 2,25 p.p. (§ 8 ust. 2).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 15.01.2038 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 360 ratach miesięcznych w dniu 15 każdego miesiąca, począwszy od dnia 15.02.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 500.000 zł ustanowiona na własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) we W.,

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

15.01.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 266-273 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 22.01.2008 r. poprzez wypłatę kwoty 250.000 zł przeliczonej według kursu 2,2366 na kwotę 111.776,80 CHF.

Bank pobrał prowizję z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia w kwocie 1.694 PLN oraz prowizję za udzielenie kredytu w kwocie 1.250 PLN.

W okresie od 15.02.2008 r. do 16.01.2017 r. powodowie spłacili 137.118,74 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 41.433,52 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 01.02.2017 r. – k. 274-276 /

Do dnia 15.01.2021 r. powodowie spłacili 207.256,13 zł, w tym:

- 155,433,56 zł – kapitał,

- 48.878,57 zł – odsetki,

- 1.250 zł – prowizja za udzielenie kredytu,

- 1.694 zł – prowizja z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2101-2107 niekwestionowane przez pozwanego /

7. co do powodów A. M. (1) i A. M. (2):

A. M. (1) i A. M. (2) zamierzali zakupić działkę i wybudować dom. Zgłosili się do (...) S.A. Doradca przedstawił umowę kredytu indeksowanego do CHF jako atrakcyjną. Nie były przedstawiane kursy historyczne CHF ani sporządzane symulacje na wypadek zmiany tych kursów. Nie były omawiane kwestie spreadu walutowego, ryzyka kursowego oraz zasady wyznaczania kursów walut przez Bank. Doradca nie wyjaśnił też samego mechanizmu indeksacji.

Powodowie nie otrzymali wzoru umowy kredytu do zapoznania się. W trakcie rozmowy zostali poinformowani, że z umową można będzie zapoznać się przed jej podpisaniem.

/ dowód: zeznania powodów: A. M. (1) – e-protokół z dnia 09.07.2020 r., I Cps 11/20,

00:02:20-00:22:10 k. 1786-1784, A. M. (2) – e-protokół z dnia 09.07.2020 r., I

Cps 11/20, 00:22:11-00:24:17 k. 1783 /

W dniu 11.12.2007 r. A. M. (1) i A. M. (2) jako kredytobiorcy oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 230.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF, na okres 360 miesięcy od dnia 11.12.2007 r. do dnia 15.12.2037 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kredyt przeznaczony był na zakup działki gruntu położonej w miejscowości T., gm. S. – działka nr (...) (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić jednorazowo w terminie od dnia 14.12.2007 r. w formie przelewu na rachunek sprzedającego podany w akcie notarialnym (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu (§ 4 ust. 2).

Bank pobrał od kredytobiorców prowizję w wysokości 1.150 zł, co stanowiło 0,50 % kwoty przyznanego kredytu (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,40 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 5,15 % i było równe sumie stawki

odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 2,40 p.p. (§ 8 ust. 2).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 360 ratach miesięcznych w dniu 15 każdego miesiąca, począwszy od dnia 15.01.2008 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 460.000 zł ustanowiona na nieruchomości gruntowej – działka nr (...), położonej w miejscowości T., gm. S., dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadził KW nr (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

15.01.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 286-293 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 28.12.2007 r. poprzez wypłatę kwoty 230.000 zł przeliczonej według kursu 2,1271 na kwotę 108.128,44 CHF.

Bank pobrał prowizję z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia w kwocie 2.415 PLN.

W okresie od 15.01.2008 r. do 15.02.2017 r. powodowie spłacili 157.659,17 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 48.083,48 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 01.02.2017 r. – k. 294-296 /

Do dnia 15.01.2021 r. powodowie spłacili 223.654,13 zł, w tym:

- 167.305,54 zł – kapitał,

- 52.783,59 zł – odsetki,

- 1.150 zł – prowizja za udzielenie kredytu,

- 2.415 zł – prowizja z tytułu ryzyka udzielenia kredytu z brakującą wartością zabezpieczenia.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2115-2121 niekwestionowane przez pozwanego /

W dniu 07.10.2008 r. A. M. (1) i A. M. (2) jako kredytobiorcy oraz (...) S.A. w W. jako kredytodawca zawarli kolejną umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Integralną częścią umowy kredytu były (...) ( (...)), stanowiące załącznik nr 1 do umowy (§ 1 ust. 2).

(...) S.A. udzielił powodom kredytu w kwocie 300.000 zł denominowanego (waloryzowanego) w walucie CHF, na okres 360 miesięcy od dnia 07.10.2008 r. do dnia 15.10.2038 r. na zasadach określonych w umowie i (...) (§ 2 ust. 1).

Kredyt przeznaczony był na budowę domu jednorodzinnego w miejscowości T. gm. S., działka nr (...), o wartości inwestycji 300.000 zł (§ 3 ust. 1).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić w 4 transzach:

- od dnia 10.10.2008 r. w wysokości 72.300 zł,

- od dnia 10.12.2008 r. w wysokości 75.000 zł,

- od dnia 28.02.2009 r. w wysokości 75.000 zł,

- od dnia 30.04.2009 r. w wysokości 75.000 zł,

w formie przelewu na rachunek prowadzony w (...) S.A. (§ 4 ust. 1).

Uruchomienie pierwszej transzy kredytu miało nastąpić po spełnieniu warunków określonych w (...) oraz po złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty kredytu. Uruchomienie kolejnych transz miało nastąpić po złożeniu przez kredytobiorców pisemnej dyspozycji wypłaty dla każdej kolejnej transzy (§ 4 ust. 2).

Bank pobrał od kredytobiorców prowizję w wysokości 2.700 zł co stanowiło 0,90 % kwoty przyznanego kredytu (§ 6 ust. 2).

Zasady pobierania opłat i prowizji, zasady zmiany ich wysokości oraz sposób informowania o tych zmianach określały (...) (§ 6 ust. 3).

Kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali wyciąg z „Taryfy prowizji i opłat (...) S.A.”, akceptują jej treść oraz zasady informowania o zmianie wysokości opłat i prowizji (§ 6 ust. 4).

Oprocentowanie kredytu było zmienne i stanowiło sumę zmiennej stawki odniesienia oraz stałej marży Banku w wysokości 2,25 p.p. (§ 8 ust. 1).

W dniu zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 5,21 % i było równe sumie stawki odniesienia, którą była stawka rynku pieniężnego LIBOR 3-miesięczny, oraz marży Banku w wysokości 2,25 p.p. (§ 8 ust. 2).

Pierwsza zmiana oprocentowania wynikająca ze zmiany stawki odniesienia miała nastąpić

w miesiącu kalendarzowym następującym po miesiącu, w którym została zawarta umowa, w dniu ustalonym jako dzień płatności raty kapitałowo-odsetkowej (§ 8 ust. 3).

Ostateczny termin spłaty kredytu, odsetek i innych należności przypadał na dzień 15.10.2038 r. (§ 9 ust. 1).

Po okresie wykorzystania kredytu kredytobiorcy byli zobowiązani do spłaty kredytu wraz z odsetkami w 350 ratach miesięcznych w dniu 15 każdego miesiąca, począwszy od dnia 15.09.2009 r., przy czym spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty; wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu (§ 9 ust. 2).

Miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe ustalane były w równej wysokości (§ 9 ust. 3).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły (§ 10 ust. 1):

1) hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 600.000 zł ustanowiona na nieruchomości gruntowej – działka nr (...), położonej w miejscowości T., gm. S., dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi KW nr (...),

2) cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia domu jednorodzinnego od ognia i innych zdarzeń losowych.

/ dowód: umowa kredytu (...) nr (...) z dnia

07.10.2008 r. z załącznikami, w tym (...) k. 300-317 /

Uruchomienie kredytu nastąpiło w czterech transzach:

- w dniu 24.10.2008 r. w kwocie 75.000 PLN, przeliczonej według kursu 2,5750 na kwotę

29.126,21 CHF,

- w dniu 13.01.2009 r. w kwocie 75.000 PLN, przeliczonej według kursu 2,6487 na kwotę 28.315,78 CHF,

- w dniu 02.06.2009 r. w kwocie 75.000 PLN, przeliczonej według kursu 2,8481 na kwotę 26.333,35 CHF,

- w dniu 04.08.2009 r. w kwocie 75.000 PLN, przeliczonej według kursu 2,5860 na kwotę 29.002,32 CHF.

W okresie od 17.11.2008 r. do 15.02.2017 r. powodowie spłacili 125.564,25 PLN, co zostało przeliczone przez Bank na 35.501,24 CHF.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 27.02.2017 r. – k. 318-319 /

Do dnia 15.01.2021 r. powodowie spłacili 194.218,01 zł, w tym:

- 151.193,73 zł – kapitał,

- 39.774,28 zł – odsetki,

- 2.700 zł – prowizja za udzielenie kredytu,

- 550 zł – opłaty za inspekcje budowy.

/ okoliczność niesporna – zestawienia na k. 2108-2114 niekwestionowane przez pozwanego /

8. co do wszystkich powodów:

Na podstawie uchwał nadzwyczajnych zgromadzeń akcjonariuszy (...) S.A. oraz (...) S.A. z dnia 30.07.2012 r., rep. (...) i rep. (...), nastąpiło połączenie tych spółek w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh poprzez przeniesienie całego majątku (...) S.A. na (...) S.A. jako spółkę przejmującą.

Na podstawie uchwały o zmianie statutu z dnia 16.05.2018 r., rep. (...), Bank zmienił firmę i siedzibę na (...) S.A. w W..

/ dowód: odpis z KRS nr (...) – k. 61-82; nadto dane znane Sądowi z urzędu /

Pismem z dnia 19.04.2017 r. powodowie działając za pośrednictwem swojego pełnomocnika wezwali pozwanego do podjęcia rozmów ugodowych, które miałaby na celu wyeliminowanie z umów zapisów, które godzą w przepisy prawa pracy, w szczególności w treść przepisu art. 69 ust. 1 prawo bankowe oraz dobre obyczaje.

W odpowiedzi na powyższe pozwany wskazał, że nie widzi możliwości przystąpienia do rozmów ugodowych. W ocenie Banku, umowy kredytowe zostały skutecznie zawarte, są ważne i w całości wiążące dla obu stron tych umów, tj. zarówno dla Banku jak i dla kredytobiorców.

/ dowód: pismo z dnia 19.04.2017 r. wraz z załączoną listą mocodawców, potwierdzeniem

nadania i odbioru – k. 124-129, pismo z dnia 02.06.2017 r. wraz z potwierdzeniem

nadania i odbioru – k. 130-131 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwa zasługują na uwzględnienie w przeważającej części w zakresie dotyczącym zgłoszonych ostatecznie jako roszczenia główne roszczeń o ustalenie nieważności umów kredytu (...) oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów świadczeń spełnionych nienależnie w wykonaniu tychże umów.

Sąd dokonał ustaleń stanu faktycznego sprawy na podstawie materiału dowodowego obejmującego przedłożone przez strony dokumenty dotyczące przedmiotu i treści łączącego strony stosunku kredytowego, a także zeznania powodów.

Sąd pominął zgłoszone przez pozwanego dowody z zeznań świadków A. N., J. K. i M. J. albowiem były one nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 235² § 1 pkt 2 kpc).

Świadek A. N. została zgłoszona na okoliczność zasad funkcjonowania kredytów denominowanych/waloryzowanych do CHF, sytuacji na rynku kredytów hipotecznych w latach 2004-2009 oraz przyczyn, dla których kredytobiorcy decydowali się na kredyt denominowany/waloryzowany do CHF. Zasady funkcjonowania kredytów denominowanych/waloryzowanych do CHF są doskonale znane Sądowi oraz pełnomocnikom stron. Sytuacja na rynku kredytów została opisana w przedłożonych przez pozwanego dokumentach – raportach, analizach, itp. Zeznania świadka nie są dowodem na tego rodzaju okoliczności. Ponadto ogólna sytuacja na rynku sama w sobie nie przekłada się na ocenę konkretnej umowy kredytowej. Z dokumentów złożonych do akt nie wynika, aby świadek obsługiwała któregokolwiek z powodów albo w ogóle zajmowała się którąkolwiek ze spornych umów, nie może zatem mieć, wiedzy, dlaczego powodowie zdecydowali się na kredyty indeksowane (...).

Świadek J. K. został zgłoszony na okoliczność zasad finansowania kredytów, w tym zaciągania zobowiązań w tej walucie. Tymczasem dla oceny konkretnej relacji wynikającej z konkretnej umowy kredytu nie mają znaczenia źródło i warunki pozyskiwania finansowania akcji kredytowej.

Świadek M. J. została zgłoszona na okoliczność sposobu określenia i publikowania tabel kursowych pozwanego, zasad określania kursów walut i spreadu, powszechnej na rynku praktyki ograniczania się w treści klauzul indeksacyjnych do odesłania do kursów tabelarycznych (kupna i sprzedaży). Wniosek dowodowy odnoszący się do tabel kursowych pozwanego, czyli (...) S.A. (obecnie (...) S.A.) jest niewystarczający, jako że umowy kredytu zawierane były z (...) S.A., czyli to reguły obowiązujące w tym Banku winny być odtwarzane, jako stosowana na etapie uruchomienia kredytu. Zasady ustalania tabel kursowych w okresie od 2008 r. do chwili obecnej przez banki komercyjne, w szczególności (...) S.A., następnie (...) S.A., są znane i Sądowi i pełnomocnikom stron z innych spraw o zbliżonym przedmiocie. O oznaczonej, ustalonej w banku godzinie następuje sczytanie kursów udostępnianych w serwisach informacyjnych T./R. lub B. na podstawie danych na rynkach finansowych, zestawiane są pary walut, w tym wypadku CHF/PLN, i na tej podstawie bank ustala kurs bazowy, obowiązujący w danym dniu. Kurs ten jest powiększany o tzw. spread, czyli +/- dla kursu kupna (niższego) i kursu sprzedaży (wyższego), którego poziom z kolei ustalany jest uchwałą zarządu banku lub decyzją wewnętrznego organu banku – komitetu finansowego, dyrektora departamentu skarbu, itp. Niezależnie jednak od konkretnej reguły ustalania tabeli kursowej Banku, reguła ta nie została opisana ani w kwestionowanych umowach kredytu (...) ani w regulaminie kredytowania, a tym bardziej uzgodniona między stronami. Umowy odwołują się do Tabeli kursów obowiązującej w Banku, czyli jego dokumentu wewnętrznego. Praktyka odwoływania się w umowach do tabel kursowych poszczególnych banków faktycznie była powszechna, co nie znaczy, że była prawidłowa.

Prowadzenie wskazanych dowodów było zbędne i prowadziłoby do przedłużenia postępowania poza rozsądną potrzebę.

Praktycznie nieprzydatne przy ustalaniu stanu faktycznego były zeznania pozostałych świadków. Świadek T. K. nie pamiętała powodów i okoliczności zawarcia umowy, wskazała, że raczej nie rozmawiała z klientami, tylko podpisała umowę w imieniu Banku. Świadek K. S. jako kierownik oddziału również osobiście nie brała udziału w czynnościach poprzedzających podpisanie umowy kredytu. Świadek M. W. (2) wskazał, że nie obsługiwał klientów, zajmowała się tym B. P.. Świadek U. B. nie uczestniczyła w procedurze przygotowania umowy kredytu z udziałem B. C. (R.) i R. C., nie kojarzyła tych osób, jedynie podpisała umowę kredytu. Świadkowie B. P., A. A., R. B., R. M., I. O., A. R., M. S. nie kojarzyli konkretnych klientów. Świadek J. J. kojarzyła powodów H. H., M., W. i H. D., ale nie pamiętała szczegółowych czynności związanych z ich obsługą. Świadek J. Ł. ogólnie kojarzył nazwisko M., ale nie pamiętał konkretnych okoliczności związanych z obsługą tych klientów. Świadkowie przedstawiali ogólne reguły procedowania i obsługi klientów, nie sposób jednakże jednoznacznie zweryfikować, czy zostały one zastosowane w stosunku do poszczególnych powodów.

Sąd pominął także dowód z opinii biegłego w zakresie wnioskowanym przez obie strony. Powodowie dochodzą zwrotu świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu nieważnych umów kredytu, wysokość tych świadczeń wynika z dokumentów, w szczególności zaświadczeń i zestawień pochodzących od pozwanego Banku.

Pozwany zgłosił wniosek o dowód z opinii biegłego:

- w odpowiedzi na pozew, z modyfikacją w piśmie procesowym z dnia 30.12.2019 r. – na okoliczność ustalenia, czy stosowany przez niego sposób ustalania kursu walut jest powszechnie stosowany, że stosowne przez pozwanego kursy kupna/sprzedaży CHF oraz spreadów nie odbiegały od kursów stosowanych przez innych kreatorów rynku walutowego, a nadto ustalane były w oparciu o parametry i uwarunkowania rynkowe,

- w piśmie procesowym z dnia 17.12.2020 r., z modyfikacją w piśmie procesowym z dnia 30.12.2019 r. – na okoliczność:

- ustalenia kursu średniego NBP w dniu uruchomienia kredytu oraz w dniach płatności poszczególnych rat oraz rozliczenia kredytu (wyliczenia wysokości kwoty kredytu, rat kredytu i nadpłaty) przy zastosowaniu kursu średniego NBP,

- wyliczenia wysokości korzyści osiągniętej przez powodów na skutek korzystania z nienależnej usługi finansowej, odpowiadającej wartości rynkowego wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Okoliczności te pozbawione są znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Tzw. „rynkowy” charakter kursów banku nie ma żadnego znaczenia, jeżeli nie został opisany w umowie kredytu, nie ma też znaczenia, jak wyglądała sytuacja w innych bankach, albowiem w procesie cywilnym ocenia się konkretny stosunek prawny pomiędzy konkretnymi stronami. Brak jest też jakichkolwiek podstaw do poszukiwania jakiegoś kursu „sprawiedliwego”, mającego znajdować zastosowanie do przeliczeń walutowych umowy stron. Kursem takim mógłby być co najwyżej kurs średni NBP, ale jego zastosowanie też jest niewłaściwe, o czym w dalszej części uzasadnienia. Jeżeli zaś chodzi o ustalenie tego akurat kursu w konkretnych datach, to nie są to w ogóle wiadomości specjalne, jako że wystarczy po prostu sprawdzić tabele publikowane na stronie internetowej NBP.

Brak jest wreszcie podstaw do ustalania wysokości wynagrodzenia banku za korzystanie z kapitału kredytu. Dopuszczalność dochodzenia przez bank wynagrodzenia za korzystanie z kapitału jest wątpliwa, jako że nie powinien on odnieść korzyści na skutek stwierdzenia nieważności będącej skutkiem niedozwolonych klauzul zamieszczonych w opracowanej przez niego umowie; w orzecznictwie sądowym takie roszczenie banku jest kwestionowane (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20.02.2020 r., I ACa 635/19). Jeżeli nawet możnaby dopatrzyć się podstawy do formułowania takiego roszczenia w ramach przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, to w opisanej sytuacji żądanie banku stanowiłoby nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 kc. Ponadto – z przyczyn przedstawionych w dalszej części uzasadnienia – nieskuteczny był zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia takiej wierzytelności.

Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa powodowie dochodzą ustalenia nieważności umów kredytu na cele mieszkaniowe (...) oraz zwrotu świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu tych umów. Żądanie stwierdzenia nieważności umowy kredytu należy traktować jako roszczenie o ustalenie nieważności umowy na podstawie art. 189 kpc.

Ponieważ wszystkie kwestionowane w tej sprawie umowy kredytu zostały sformułowane według tego samego wzoru, zawierają tożsame postanowienia, w szczególności dotyczące indeksacji kredytu do waluty CHF, ich ocena może zostać dokonana łącznie i jednocześnie.

Powodowie zakwestionowali umowy kredytowe, powołując się na ich sprzeczność z przepisami prawa bankowego oraz zawarcie w ich treści postanowień niedozwolonych w rozumieniu art. 385¹ i nast. kc.

Uprawnione jest stanowisko powodów co do zawarcia w treści wszystkich umów kredytu typu (...) niedozwolonych postanowień umownych w zakresie odnoszącym się do indeksacji kredytu do waluty CHF, co skutkowało nieważnością tychże umów.

Powodowie zawarli z poprzednikiem prawnym pozwanego – (...)S.A. w W. umowy kredytu typu indeksowanego (waloryzowanego) do waluty CHF. Stosownie do postanowień tych umów kwota kredytu w CHF miała zostać określona według kursu kupna dewiz dla wyżej wymienionej waluty zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu. Stosowane do przeliczenia walut przy wypłacie kredytu kursy CHF zostały ustalone jednostronnie według Tabeli kursów obowiązującej w Banku. Z kolei spłata rat kapitałowo-odsetkowych miała być dokonywana w złotych, po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty. Wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty miała wpływ na ostateczną wysokość spłacanego przez kredytobiorcę kredytu. W ten sposób w chwili zawarcia umowy kwota kredytu będąca podstawą wyliczenia rat nie została ściśle oznaczona. Docelowa suma kredytu w CHF miała dopiero wynikać z harmonogramu spłat. Uruchomienie kredytu miało nastąpić po spełnieniu szeregu warunków. Aczkolwiek warunki te mogły być spełnione przez kredytobiorców dość szybko, nawet tego samego dnia lub w ciągu kilku dni, to jednak w chwili zawarcia umowy nie można było jednak jednoznacznie ustalić daty, w jakiej uruchomienie kredytu miało nastąpić. W ramach dwóch umów: umowy powodów H. H., M. D., H. D. i W. D. oraz jednej z umów powodów A. M. (1) i A. M. (2) kredyty były uruchamiane w transzach. Poszczególne transze kredytu były przy tym przeliczane według różnych kursów, czyli na podstawie pierwszej lub każdej kolejnej wypłaty przed ostatnią z nich kredytobiorcy także nie byli w stanie oszacować salda kredytu.

Pozwany w toku procesu w żaden sposób nie wyjaśnił ani nawet nie próbował wyjaśnić, dlaczego nie było możliwe dokonanie jednoznacznego i wiążącego przeliczenia PLN na CHF w dniu zawarcia umowy kredytu i według – uzgodnionego przez strony – kursu z tego dnia. Nic nie stało na przeszkodzie, aby w umowie kredytu dokonać przeliczenia waluty według określonego kursu, w szczególności średniego kursu NBP, albo jakiegokolwiek innego kursu – uzgodnionego z powodami.

Tymczasem umowy kredytu pozostawiały Bankowi swobodę w zakresie wyrażenia w CHF kwoty kredytu oddanej do dyspozycji kredytobiorców, a w konsekwencji wysokości rat spłaty kredytu. Zapisy o przeliczeniu sumy kredytu na CHF według kursu z dnia wykorzystania kredytu są zapisami pochodzącym od Banku, a nie od powodów. Nie było to z pewnością postanowienie indywidualnie uzgodnione, skoro zostało przeniesione dosłownie z regulaminu kredytu. W umowach kredytu nie został również szczegółowo opisany mechanizm ustalania kursów kupna i sprzedaży CHF. Metoda kształtowania kursu nie została uzgodniona w ramach indywidualnej, jednostkowej umowy. Stosowanie w ogóle do jakichkolwiek przeliczeń kursu ustalanego przez Bank – bez jednoznacznego i pełnego przedstawienia w umowie kredytu metody wyliczania tego kursu poddającej się weryfikacji – może być traktowane jako niedozwolone postanowienie umowne, sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy kredytobiorcy. Miernik waloryzacji stosowany do przeliczenia świadczenia pieniężnego winien mieć charakter obiektywny, niezależny od woli jednej ze stron. Natomiast mechanizm ustalania przez bank kursów waluty, pozostawiający bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22.01.2016 r., I CSK 149/14, OSNC 2016/11/134; z dnia 13.12.2018 r., V CSK 559/17), inaczej mówiąc jest nieuczciwy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.02.2019 r., II CSK 19/18). Ponadto, zastosowanie innego kursu dla przeliczenia kredytu uruchamianego – kursu kupna oraz innego kursu dla przeliczenia kredytu spłacanego – kursu sprzedaży prowadzi do uzyskania przez bank dodatkowej korzyści finansowej wynikłej z różnicy między tymi kursami. Na tym polega istota tzw. spreadu walutowego.

Zakładając przeliczenie walut PLN/CHF wg średniego kursu NBP, zobowiązania powodów w walucie waloryzacji przedstawiałyby się następująco:

1. B. C. i R. C. – 170.000 PLN (przeliczone przez Bank na 74.672,74 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 13.08.2007 r. – 2,3070 = 73.688,77 CHF;

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 03.09.2007 r. – 2,3186 = 73.320,11 CHF;

2. K. D. i J. C. – 330.000 PLN (przeliczone przez Bank na 158.486,22 CHF)

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 09.04.2008 r. – 2,1729 = 151.870,77 CHF,

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 17.04.2008 r. – 2,1529 = 153.281,62 CHF;

3. H. H., M. D., H. D. i W. D. – 195.000 PLN (przeliczone przez Bank ostatecznie na 101.619,10 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 17.07.2008 r. – 2,0554 = 94.872,04 CHF,

- według kursów z dnia uruchomienia transz kredytu:

- 23.07.2008 r. – 45.000 PLN – 2,0014 = 22.484,26 CHF,

- 31.07.2008 r. – 150.000 PLN – 1,9596 = 76.546,23 CHF,

tj. łącznie 99.030,49 CHF;

4. D. K. i P. K. – 210.000 PLN (przeliczone przez Bank na 105.389,94 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 25.07.2008 r. – 1,9741 = 106.377,59 CHF,

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 20.08.2008 r. – 2,0457 = 102.654,35 CHF;

5. D. P. – 182.000 PLN (przeliczone przez Bank na 80.239,84 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 01.06.2007 r. – 2,3098 = 78.794,70 CHF,

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 06.06.2007 r. – 2,3209 = 78.417,86 CHF;

6. A. L. – 110.000 PLN (przeliczone przez Bank na 56.194,13 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 06.08.2008 r. – 1,9834 = 55.460,32 CHF,

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 11.08.2008 r. – 2,0114 = 54.688,28 CHF;

7. K. Ł. i R. Ł. – 250.000 PLN (przeliczone przez Bank na 111.776,80 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 15.01.2008 r. – 2,2024 = 113.512,53 CHF,

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 22.01.2008 r. – 2,2827 = 109.519,43 CHF;

8. A. M. (1) i A. M. (2):

- I umowa – 230.000 PLN (przeliczone przez Bank na 108.128,44 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy kredytu – 11.12.2007 r. – 2,1474 = 107.106,27 CHF,

- według kursu z dnia uruchomienia kredytu – 28.12.2007 r. – 2,1694 = 106.020,10 CHF,

- II umowa – 300.000 PLN (przeliczone przez Bank ostatecznie na 112.777,66 CHF):

- według kursu z dnia zawarcia umowy – 07.10.2008 r. – 2,2273 = 134.692,23 CHF,

- według kursów z dnia uruchomienia poszczególnych transz kredytu:

- 24.10.2008 r. – 75.000 PLN – 2,6917 = 27.863,43 CHF,

- 13.01.2009 r. – 75.000 PLN – 2,7918 = 26.864,39 CHF,

- 02.06.2009 r. – 75.000 PLN – 2,9640 = 25.303,64 CHF,

- 04.08.2009 r. – 75.000 PLN – 2,6875 = 27.906,98 CHF,

tj. łącznie 107.938,44 CHF.

Zobowiązania te byłyby wyraźnie niższe od sald oznaczonych ostatecznie przez pozwanego. Stosując swoje kursy kupna – niższe od kursu średniego NBP – (...) S.A. spowodował zwiększenie zobowiązań kredytobiorców wyrażonych w walucie waloryzacji o kwoty od 1.000 CHF do nawet 7.000 CHF.

Umowy nie zawierają przy tym żadnego mechanizmu chroniącego kredytobiorców przed zaburzeniem równowagi kontraktowej na skutek zmian kursów.

Następnie należy zwrócić uwagę na wskazywane przez Bank wartości dokonanych już spłat kredytu. Z zaświadczeń Banku wynika, że powodowie dokonali następujących spłat:

1. B. C. i R. C. – w okresie od 13.09.2007 r. do 13.12.2016 r. – 97.435,74 PLN, przeliczone przez Bank na 29.944,66 CHF – spłata stanowiła 57,32 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 40,10 % salda kredytu w walucie indeksacji;

2. K. D. i J. C. – w okresie od 05.05.2008 r. do 03.03.2017 r. – 225.790,25 PLN, przeliczone przez Bank na 66.740,82 CHF – spłata stanowiła 68,42 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 42,11 % salda kredytu w walucie indeksacji;

3. H. H., M. D., H. D. i W. D. – w okresie od 18.08.2008 r. do 17.03.2017 r. – 125.127,81 PLN, przeliczone przez Bank na 36.463,74 CHF – spłata stanowiła 64,17 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 35,88 % salda kredytu w walucie indeksacji;

4. D. K. i P. K. – w okresie od 05.09.2008 r. do 06.02.2017 r. – 128.058,30 PLN, przeliczone przez Bank na 37.313,24 CHF – spłata stanowiła 60,98 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 35,40 % salda kredytu w walucie indeksacji;

5. D. P. – w okresie od 02.07.2007 r. do 02.01.2017 r. – 112.920,05 PLN, przeliczone przez Bank na 37.484,24 CHF – spłata stanowiła 62,04 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 46,72 % salda kredytu w walucie indeksacji;

6. A. L. – w okresie od 22.09.2008 r. do 28.02.2017 r. – 108.992,92 PLN, przeliczone przez Bank na 31.059,32 CHF – spłata stanowiła 99,08 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 55,27 % salda kredytu w walucie indeksacji;

7. K. Ł. i R. Ł. – w okresie od 15.02.2008 r. do 16.01.2017 r. – 137.118,74 PLN, przeliczone przez Bank na 41.433,52 CHF – spłata stanowiła 54,85 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 37,07 % salda kredytu w walucie indeksacji;

8. A. M. (1) i A. M. (2):

- I umowa – w okresie od 15.01.2008 r. do 15.02.2017 r. – 157.659,17 PLN, przeliczone przez Bank na 48.083,48 CHF – spłata stanowiła 68,55 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 44,47 % salda kredytu w walucie indeksacji;

- II umowa – w okresie od 17.11.2008 r. do 15.02.2017 r. – 125.564,25 PLN, przeliczone przez Bank na 35.501,24 CHF – spłata stanowiła 41,85 % nominalnej sumy kredytu w PLN i 31,48 % salda kredytu w walucie indeksacji.

Zestawienia te wskazują, że zastosowanie podwójnej indeksacji na etapie wypłaty kredytu oraz na etapie jego spłaty według różnych kursów doprowadziło do zawyżenia salda kredytu i zaburzenia równowagi kontraktowej. Wymiar już dokonanej spłaty w walucie kredytu (spłaty) oraz w walucie waloryzacji powinien być w miarę zbliżony, tymczasem ww. różnice są wyraźne i to na niekorzyść powodów.

Powyższe wyliczenia dokonane zostały jedynie szacunkowo, dla zobrazowania określonej tendencji, jednak już choćby takie pobieżne szacunki wskazują, że zawarte pomiędzy stronami umowy kredytu (...) z uwagi na zastosowany wadliwy mechanizm indeksacyjny prowadzą do skutków dla powodów rażąco niekorzystnych. Przyjęte w umowie warunki indeksacji skutkują nieusprawiedliwioną dysproporcją praw i obowiązków stron umowy na niekorzyść powodów, powodującą niekorzystne ukształtowanie ich sytuacji ekonomicznej oraz ich nierzetelne traktowanie (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 03.02.2006 r., I CK 297/05; z dnia 29.08.2013 r., I CSK 660/12; z dnia 30.09.2015 r., I CSK 800/14; z dnia 27.11.2015 r., I CSK 945/14; z dnia 15.01.2016 r., I CSK 125/15, OSNC-ZD 2017/1/9).

Z uwagi na zastosowanie kursu kupna (niższego) do przeliczenia kredytu wypłaconego oraz kursu sprzedaży (wyższego) do spłaty kredytu, zobowiązanie kredytobiorcy staje się wyższe już w dniu wypłaty, gdyby kredyt miał zostać od razu spłacony. Suma kapitału w PLN do spłaty jest w takim przypadku z założenia wyższa od sumy kapitału udostępnionego.

Zastosowanie różnego kursu w zależności od tego, czy przeliczenie dotyczy wypłaconego kredytu czy też wysokości raty w dniu przewidzianym w harmonogramie lub dniu wpłaty należy uznać za naruszające interes konsumenta w sposób rażący, a niezależnie od tego za postanowienie umowne dotknięte sprzecznością z zasadami współżycia społecznego na zasadach ogólnych, a w konsekwencji nieważnością w rozumieniu art. 58 § 2 kc. Na potrzeby indeksacji kredytu do waluty obcej należało przyjąć kurs ustalany według tej samej jednolitej metody – albo każdorazowo kurs kupna, albo każdorazowo kurs sprzedaży albo jakąś postać kursu uśrednionego lub kursu niezależnego od stron umowy, np. kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski. Rozbieżność stosowanych kursów stanowi korzyść wyłącznie dla banku udzielającego kredytu, a nie dla kredytobiorcy będącego konsumentem. Sytuacje tego rodzaju legły zresztą u podstaw dokonania nowelizacji prawa bankowego ustawą tzw. antyspreadową z dnia 26.07.2011 r.

Trzeba przypomnieć, iż dla oceny abuzywności postanowień umownych miarodajna jest chwila zawarcia umowy (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20.06.2018 r., III CZP 29/17, OSNC 2019/1/2).

Odwołanie do kursów kupna i sprzedaży CHF zawartych w Tabeli kursów obowiązującej w Banku oznacza naruszenie równorzędności stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Przy takich zapisach umowy w chwili jej zawarcia powodowie nie byli w stanie określić rzeczywistej wysokości swojego zobowiązania, w tym zakresie byli uzależnieni od jednostronnej decyzji Banku, co przeczy dobrym obyczajom i narusza równowagę stron stosunku zobowiązaniowego.

Należy przy tym wskazać, że (...) S.A. nie zrealizował względem kredytobiorców obowiązków informacyjnych w zakresie ciążącego na nim ryzyka kursowego. Możliwość samej zmiany kursu waluty jest oczywista, natomiast powodowie nie wyrazili swobodnie zgody na stosowanie kursów ustalanych przez Bank. Nie można też przyjąć, że ryzyko kursowe, immanentnie związane z istotą kredytu typu indeksowanego, zostało kredytobiorcom jednoznacznie, precyzyjnie i wyczerpująco przedstawione. Wprowadzenie do umowy kredytowej zawieranej na wiele lat, z przeznaczeniem na nabycie nieruchomości stanowiącej istotny składnik majątku przeciętnego konsumenta, mechanizmu działania ryzyka kursowego wymagało szczególnej staranności Banku (a także osób działających na jego zlecenie) w zakresie wyraźnego wskazania zagrożeń wiążących się z oferowanym kredytem, tak aby konsument miał pełne rozeznanie konsekwencji ekonomicznych zawieranej umowy. Jeżeli mechanizm indeksacji wystawiał kredytobiorcę na nieograniczone ryzyko kursowe (co miało miejsce w relacji pomiędzy stronami), obowiązek informacyjny powinien był zostać wykonany poprzez jednoznaczne i zrozumiałe poinformowanie konsumenta, że zaciągnięcie tego rodzaju kredytu jest bardzo ryzykowne, a efektem może być obowiązek zwrotu kwoty wielokrotnie wyższej od pożyczonej, mimo dokonywania regularnych spłat. Wymogu tego nie wypełniają ani postanowienia umowy kredytu ani oświadczenia kredytobiorców. Powodowie nie otrzymali informacji zawierającej bliższe dane, kalkulacji oraz prognoz, odpowiednio zindywidualizowanych i rozłożonych w czasie. Tym samym Bank nie określił w sposób precyzyjny, kompleksowy i jednoznaczny, na czym polega mechanizm indeksacyjny oraz związane z nim ryzyko, nie przeprowadził w tym zakresie rzetelnej symulacji. Bank nie wykonał więc obowiązku informacyjnego w sposób ponadstandardowy (zgodnie z oczekiwaną od niego jako podmiotu profesjonalnego podwyższoną starannością z art. 355 § 2 kc), dający powodom pełne rozeznanie co do istoty transakcji. Wymóg informacyjny musi zostać wykonany w sposób umożliwiający przeciętnemu konsumentowi uzyskanie wiadomości o możliwości wzrostu lub spadku wartości waluty obcej, w której kredyt został zaciągnięty, oraz pozwalający na oszacowanie istotnych konsekwencji warunku umownego dotyczącego denominacji dla przyszłych zobowiązań finansowych związanych ze spłatą kredytu (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14.03.2019 r., C-118/17).

Nie może przy tym mieć decydującego znaczenia podpisanie przez powodów – zawartego w samej umowie kredytu standardowego i ogólnikowo sformułowanego – oświadczenia o ryzyku walutowym i ryzyku zmiany stopy procentowej.

Na indywidualne uzgodnienie wskazywałoby przesłanie kredytobiorcom projektu umowy ze wskazaniem, żeby się z nią zapoznali i przedstawili swoje uwagi i ewentualnie proponowane zmiany. Takie czynności nie zostały dokonane wobec żadnego z kredytobiorców, a niektórym z nich wręcz odmówiono zapoznania się z projektem umowy.

Ostatecznie brak jest jakichkolwiek okoliczności oraz dowodów wskazujących, aby indeksacja kredytu została indywidualnie uzgodniona.

Wadliwe klauzule przeliczeniowe podlegają pominięciu – art. 385¹ § 1 i 2 kc. Jeżeli jednak dotyczą głównych świadczeń stron, umowa bez uwzględnienia tychże klauzul nie może być w ogóle wykonywana, co z kolei oznacza, iż jest ona nieważna na podstawie art. 58 § 1 kc. W aktualnym orzecznictwie sądowym przyjmowane jest stanowisko, iż klauzula indeksacyjna dotyczy głównego świadczenia stron umowy kredytu w rozumieniu art. 385¹ § 1 kc (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.12.2019 r., V CSK 382/18, dotyczący zresztą dokładnie tego samego typu kredytu (...) i takich samych klauzul przeliczeniowych, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30.09.2020 r., I CSK 556/18).

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Skoro w samej umowie kredytu nie została wiążąco wskazana suma kredytu w CHF, będąca podstawą wyliczenia rat, czyli umowa kredytu pozostawiała bankowi swobodę w zakresie wyrażenia w CHF kwoty kredytu oddanej do dyspozycji kredytobiorców, a w konsekwencji wysokości rat spłaty kredytu, to znaczy że umowa ta wadliwie określała zobowiązanie kredytobiorców do zwrotu otrzymanej sumy, a przez to nie zawierała prawidłowo oznaczonych wszystkich niezbędnych elementów umowy kredytu przewidzianych w art. 69 ust. 1 prawa bankowego. To zaś uzasadnia stwierdzenie nieważności takiej umowy kredytu.

Co do zasady samo przeliczenie kredytu wyrażonego nominalnie w złotych polskich według

oznaczonego kursu waluty obcej można uznać za dopuszczalne i zgodne z ustawą. Według art. 358¹ § 2 kc strony umowy, w szczególności umowy kredytu, mogą zastrzec, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego miernika wartości (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25.03.2011 r., IV CSK 377/10; z dnia 18.05.2016 r., V CSK 88/16; z dnia 08.12.2006 r., V CSK 339/06). Tenże miernik może być rozumiany jako wskaźnik w ogóle mający inny charakter albo jako waluta obca w stosunku do waluty zobowiązania – skoro ustawodawca dopuszcza miernik waloryzacji inny niż pieniądz, to znaczy, że dopuszcza także inny pieniądz (walutę) niż pieniądz polski (waluta polska). Świadczenie pieniężne może zatem zostać zwaloryzowane według przewidzianego w umowie kryterium – przeciętnego wynagrodzenia, stopy inflacji, kursu złota, średniej ceny zboża albo jakichkolwiek innego wskaźnika gospodarczego, a także przeliczenie świadczenia pieniężnego wyrażonego nominalnie w złotych polskich może nastąpić według kursu innej waluty. Indeksacja kredytu do waluty obcej jest postacią takiej właśnie waloryzacji umownej. Waloryzacja świadczenia pieniężnego zmierza do urealnienia jego wartości poprzez odwołanie do obiektywnych, niezależnych od stron transakcji kryteriów. Także w przypadku umów kredytu takie urealnienie może znaleźć zastosowanie. Waloryzacja kwoty nominalnej kredytu jest niezależna od ustaleń dotyczących odsetek umownych (kapitałowych), które w przypadku umowy kredytu stanowią wynagrodzenie banku za wykorzystanie przez kredytobiorcę udostępnionych mu środków pieniężnych, w przeciwieństwie do odsetek za opóźnienie pełniących właśnie funkcję waloryzacyjną obok funkcji represyjnej.

Regulacje dotyczące kredytu indeksowanego do waluty obcej zostały wprowadzone do art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 pr. bank. z dniem 26.08.2011 r. na mocy ustawy z dnia 26.07.2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe i niektórych innych ustaw (tzw. ustawy antyspreadowej). Nie oznacza to jednak, iż przed tą datą zawarcie umowy kredytu tego rodzaju było niedopuszczalne. Przeciwnie, możliwość zawarcia umowy kredytu zawierającej tego rodzaju postanowienia mieściła się w ramach ogólnej swobody kontaktowania przewidzianej w art. 353^{(
1)} kc (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29.04.2015 r., V CSK 445/14; z dnia 22.01.2016 r., I CSK 1049/14).

Jednakże prawidłowa, dopuszczalna i zgodna z prawem waloryzacja świadczenia wymagałaby jednoznacznego, precyzyjnego oznaczenia miernika waloryzacji przewidzianego w treści umowy. Oznacza to, że przeliczenie sumy kredytu w PLN na CHF musiałoby zostać dokonane od razu, według uzgodnionego przez strony kursu, nie zaś odroczone w czasie na dzień nieznany w chwili zawarcia umowy i pozostawione swobodzie Banku.

Treść klauzuli umowy kredytu zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem ustalającej cenę zakupu i sprzedaży waluty obcej, do której kredyt jest indeksowany, powinna, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, umożliwić właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty rat kredytu, w taki sposób, aby konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez przedsiębiorcę (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18.11.2021 r., C-212/20).

W świetle aktualnego orzecznictwa nie powinno budzić wątpliwości, iż postanowienia § 2 ust. 2, § 4 ust. 1a i § 9 ust. 2 umowy kredytu (...) mają charakter niedozwolony, uznaje się bowiem, iż określenie wysokości należności obciążającej konsumenta z odwołaniem do tabel kursów ustalanych jednostronnie przez bank, bez wskazania obiektywnych kryteriów, jest nietransparentne, pozostawia pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarcza kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz narusza równorzędność stron (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.12.2019 r. V CSK 382/18, a także wyroki: z dnia 30.09.2020 r., I CSK 556/18; z dnia 02.06.2021 r., I CSKP 55/21).

Nie ma przy tym możliwości oddzielenia klauzuli kursowej (czyli ściśle rodzaju stosowanych kursów) od samej klauzuli indeksacyjnej, bowiem są one powiązane między sobą, a także z pozostałymi postanowieniami umowy. Umowa dotyczyła kredytu indeksowanego, dodatkowo jej istotnym elementem było też oprocentowanie bazujące na wskaźniku odnoszącym się do waluty CHF.

Konsekwencją powyższych wadliwości jest eliminacja postanowień indeksacyjnych, prowadząca do upadku umowy kredytu w całości.

W aktualnym orzecznictwie sądowym prezentowany jest pogląd, że art. 385¹ § 2 kc wyłącza stosowanie art. 58 § 3 kc, co uzasadnia stanowisko, że nieuczciwe postanowienia indeksacyjne nie powinny być zastępowane innym mechanizmem przeliczeniowym opartym na przepisach kodeksu cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.11.2019 r., II CSK 483/18). W takiej sytuacji co do zasady wykluczona jest możliwość zmiany przez sąd treści nieuczciwych warunków zawartych w umowie. Działania sądu w razie stwierdzenia klauzuli abuzywnej mają mieć charakter sankcyjny, co oznacza osiągnięcie skutku zniechęcającego profesjonalnych kontrahentów zawierających umowy z konsumentami do zamieszczania w umowach z nimi nieuczciwych postanowień umownych. Skutek ten nie mógłby zostać osiągnięty, gdyby umowa mogła zostać uzupełniona w niezbędnym zakresie przez sąd krajowy przez wprowadzenie do umowy warunków uczciwych. Kontrahent konsumenta niczym by bowiem nie ryzykował, narzucając nieuczciwe postanowienia umowne, skoro mógłby liczyć na to, że sąd uzupełni umowę przez wprowadzenie uczciwych warunków, które powinny być przez niego zaproponowane od razu. W konsekwencji zastąpienie przez sąd klauzul abuzywnych np. kursem średnim waluty obcej z dnia wymagalności roszczenia ogłaszanym przez NBP, należy wykluczyć, jako sprzeczne z celem założonym w art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady nr 93/13/EWG z dnia 05.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Ryzyko przedsiębiorcy stosującego abuzywne klauzule byłoby bowiem w razie ich eliminacji ze stosunku umownego niewielkie i nie zniechęcałoby przedsiębiorców do stosowania nieuczciwych klauzul w przyszłości. (zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.02.2022 r., II CSKP 975/22). Jeżeli sąd krajowy uzna, że zgodnie z odpowiednimi przepisami obowiązującego prawa utrzymanie w mocy umowy bez zawartych w niej nieuczciwych postanowień nie jest możliwe, art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu, że ta umowa nie może dalej obowiązywać bez takich warunków i wtedy sąd powinien orzec jej unieważnienie (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 03.10.2019 r., C-260/18). Wola konsumenta, który uważa, iż stwierdzenie nieważności całej umowy nie jest dla niego niekorzystne, przeważa nad wdrożeniem systemu ochrony, takiego jak zastąpienie nieuczciwego postanowienia i utrzymanie umowy w mocy (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 03.10.2019 r. C-260/18).

W aktualnym orzecznictwie sądowym prezentowane jest stanowisko wskazujące na nieważność umów kredytu indeksowanego do CHF typu (...) zawierających klauzule przeliczeniowe tożsame z kwestionowanymi przez powodów postanowieniami umowy kredytu oraz regulaminu kredytowania; nieważność ta została stwierdzona m.in. wyrokami:

- Sądu Apelacyjnego w Białymstoku: z dnia 04.11.2021 r., I ACa 530/21,

- Sądu Apelacyjnego w Gdańsku: z dnia 22.10.2020 r., V ACa 213/20;

- Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13.01.2020 r., I ACa 1205/18;

- Sądu Apelacyjnego w Szczecinie: z dnia 16.09.2021 r., I ACa 252/21; z dnia 19.11.2020 r., I ACa 265/20;

- Sądu Apelacyjnego w Warszawie: z dnia 03.11.2020 r., VI ACa 656/19.

Reasumując powyższe, usprawiedliwione jest stanowisko powodów co do nieważności umów kredytu typu (...) zawartych przez nich z poprzednikiem prawnym pozwanego.

Zgodnie z art. 189 kpc powód może żądać ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, jeżeli ma w tym interes prawny.

Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może zostać uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.06.2001 r., II CKN 898/00).

Interes prawny w rozumieniu art. 189 kpc oznacza potrzebę prawną, wynikającą z sytuacji prawnej, w jakiej znajduje się powód. Może wynikać z bezpośredniego zagrożenia prawa powoda lub zmierzać do zapobieżenia temu zagrożeniu. Interes prawny występuje także wtedy, gdy istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa, mająca charakter obiektywny. Powód musi udowodnić, że ma interes prawny w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu, który przynajmniej potencjalnie stwarza zagrożenie dla jego prawnie chronionych interesów, a sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego praw przez definitywne zakończenie istniejącego między stronami sporu lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu w przyszłości takiego sporu, tj. obiektywnie odpadnie podstawa jego powstania. Takie cechy roszczenia o ustalenie z art. 189 kpc są utrwalone w orzecznictwie (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 30.10.1990 r., I CR 649/90; z dnia 08.05.2000 r., V CKN 29/00; z dnia 04.10.2001 r., I CKN 425/00; z dnia 01.04.2004 r., II CK 125/03; z dnia 18.06.2009 r., II CSK 33/09; z dnia 18.03.2011 r., III CSK 127/10; z dnia 09.02.2012 r., III CSK 181/11, OSNC 2012/7-8/101; z dnia 14.03.2012 r., II CSK 252/11; z dnia 29.03.2012 r., I CSK 325/11; z dnia 19.09.2013 r., I CSK 727/12). Inaczej mówiąc, przez interes prawny w procesie cywilnym należy rozumieć obiektywną w świetle obowiązujących przepisów prawnych, to jest wywołaną rzeczywistym narażeniem lub zagrożeniem określonej sfery prawnej, potrzebę uzyskania określonej treści wyroku (T. Rowiński, Interes prawny w procesie cywilnym i w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971, s. 26). Osoba zainteresowana może dochodzić roszczenia o ustalenie, jeśli nie może uzyskać jakiejkolwiek innej ochrony, w jakikolwiek inny sposób, niż poprzez uzyskanie i przedłożenie wyroku ustalającego istnienie lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego. O istnieniu interesu prawnego w rozumieniu art. 189 kpc decyduje faktyczna, konkretna potrzeba ustalenia. Potrzeba ta zaś niewątpliwie występuje wówczas, kiedy ustalenie prowadzi do definitywnego rozwiązania problemów powoda i chroni jego również na przyszłość przed posunięciami strony przeciwnej.

Biorąc pod uwagę fakt, iż sporne umowy kredytu zostały zawarte na okresy 25-30 lat, należy uznać, że zachodzi niepewność sytuacji prawnej powodów wymagająca wiążącego rozstrzygnięcia. Ustalenie nieważności umowy kredytu zwalnia powodów z obowiązku dalszego uiszczania kolejnych rat kredytu i otwiera drogę do ostatecznego rozliczenia kredytu.

W tej sprawie spełnione zostały przesłanki ustalenia nieważności spornych umów kredytu na podstawie art. 189 kpc, tj. posiadanie przez powodów interesu prawnego w żądaniu takiego ustalenia oraz zaistnienie wadliwości umowy w postaci jej sprzeczności z prawem skutkującej nieważnością na podstawie art. 58 § 1 kc.

Ponieważ powodowie konsekwentnie wskazywali na nieważność umów kredytu, realizując uprawnienie przysługujące im jako konsumentom poszukującym ochrony na drodze sądowej (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 03.10.2019 r., C-260/18), nie było potrzeby dokonywania oceny relacji stron z punktu widzenia roszczeń zgłoszonych jako ewentualne. Powodowie dokonali wyboru skutku w postaci nieważności umowy, jedynie ewentualnie domagając się – na wypadek jej utrzymania – rozliczenia kredytu z pominięciem indeksacji kredytu do CHF (czyli tzw. odfrankowienia).

W konsekwencji ustalenia nieważności umów kredytu powodowie mogą domagać się zwrotu świadczeń nienależnie spełnionych w wykonaniu tychże umów.

Po złożeniu pisma procesowego zawierającego ostateczne żądanie, do którego załączone były zestawienia spłat dokonanych przez powodów do chwili wniesienia tego pisma, pozwany nie zakwestionował wysokości wskazywanych przez powodów spłat kredytu, co prowadzi do ich uznania za okoliczności niesporne.

Zobowiązanie do zwrotu świadczenia nienależnego należy do tzw. zobowiązań bezterminowych, w których termin spełnienia świadczenia nie jest z góry oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, wobec czego spełnienie winno nastąpić niezwłocznie po wezwaniu do wykonania zgodnie z art. 455 kc. Niezwłoczne spełnienie świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 455 kc oznacza z reguły spełnienie go w terminie 14 dni (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.05.1991 r., II CR 623/90; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20.03.2012 r., I ACa 191/11).

Na podstawie art. 481 § 1 kc odsetki za opóźnienie w zapłacie żądanej kwoty przypadają powodom każdorazowo od dnia 12.05.2021 r., tj. po 14 dniach od doręczenia pozwanemu pisma z dnia 15.02.2021 r. zawierającego modyfikację powództwa, w tym zgłoszenie żądania odsetek od dnia wniesienia pisma. Samo wniesienie pisma nie kreuje po stronie pozwanego opóźnienia w zapłacie, wymagane jest skuteczne wezwanie do zapłaty.

Reasumując, Sąd orzekł następująco:

1. wobec powodów B. C. i R. C.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 13.08.2007 r., zawarta pomiędzy B. C. (poprzednie nazwisko: R.) i R. C. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt I sentencji):

- zasądził od pozwanego na rzecz powodów B. C. i R. C. 144.601,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia

pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich (pkt II sentencji);

2. wobec powodów K. D. i J. C.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 09.04.2008 r., zawarta pomiędzy K. D. i J. C. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt IV sentencji);

- zasądził od pozwanego na rzecz powodów K. D. i J. C. 325.211,26 zł oraz 49.000 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od obu wskazanych kwot od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich (pkt V sentencji);

3. wobec powodów H. H., M. D., H. D. i W. D.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 17.07.2008 r., zawarta pomiędzy H. H., M. D., H. D. i W. D. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt VII sentencji);

- zasądził od pozwanego na rzecz powodów H. H., M. D., H. D. i W. D. 181.376,84 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich (pkt VIII sentencji);

4. wobec powodów D. K. i P. K.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 25.07.2008 r., zawarta pomiędzy D. K. i P. K. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt X sentencji);

- zasądził od pozwanego na rzecz powodów D. K. i P. K. 190.952,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich (pkt XI sentencji):

5. wobec powódki D. P.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 01.06.2007 r., zawarta pomiędzy D. P. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt XIII sentencji);

- zasądził od pozwanego na rzecz powódki D. P. 155.181,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty;

6. wobec powódki A. L.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 06.08.2008 r., zawarta pomiędzy A. L. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt XVI sentencji);

- zasądził od pozwanego na rzecz powódki A. L. 250.271,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty (pkt XVII sentencji);

7. wobec powodów K. Ł. i R. Ł.:

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 15.01.2008 r., zawarta pomiędzy K. Ł. i R. Ł. oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt XIX sentencji);

- zasądził od pozwanego na rzecz powodów K. Ł. i R. Ł. 270.256,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich (pkt XX sentencji);

8. wobec powodów A. M. (1) i A. M. (2):

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 11.02.2007 r., zawarta pomiędzy A. M. (1) i A. M. (2) oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt XXII sentencji):

- ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...) z dnia 07.10.2008 r., zawarta pomiędzy A. M. (1) i A. M. (2) oraz (...) S.A. w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W.), jest nieważna (pkt XXIII sentencji):

- zasądził od pozwanego na rzecz powodów A. M. (1) i A. M. (2) 223.654,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty oraz 194.218,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12.05.2021 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia na rzecz jednego z powodów zwalnia pozwanego z zobowiązania wobec drugiego z nich (pkt XXIV sentencji).

W pozostałym zakresie – dotyczącym wyłącznie dalszych odsetek – powództwa podlegały oddaleniu jako nieuzasadnione.

Nietrafny był zarzut przedawnienia roszczenia powodów. Ponieważ zobowiązanie do zwrotu świadczenia nienależnego jest zobowiązaniem bezterminowym, którego wymagalność zależy od wezwania do zapłaty, zastosowanie znajduje art. 120 kc, zgodnie z którym, jeżeli wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Należy zatem rozważyć, kiedy powodowie mogli najwcześniej skierować do pozwanego wezwanie do zapłaty. W ocenie Sądu Okręgowego stan taki zaistniał wówczas, gdy pojawiły się w opinii publicznej, w prasie, itp. szerzej prezentowane poglądy co do możliwych wadliwości umów kredytów indeksowanych lub denominowanych do CHF, czy też po wejściu w życie ustawy antyspreadowej, a zatem około 2011 r. W takim wypadku do dnia wniesienia pozwu nie minął okres 10 lat. Termin przedawnienia roszczeń restytucyjnych konsumenta wobec przedsiębiorcy opartych na postanowieniach nieuczciwych rozpoczyna swój bieg od chwili, gdy powziął on wiedzę co do nieuczciwego charakteru warunków umownych (por. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: z dnia 09.07.2020 r., C-698/18 i C-699/18; z dnia 22.04.2021 r., C-485/19), albo w chwili, kiedy umowa stała się trwale bezskuteczna, czyli kiedy konsument stanowczo wyraził wolę jej unieważnienia (zob. uchwałę składu Sądu Najwyższego z dnia 07.05.2021 r., III CZP 6/21, OSNC 2021/9/56). Można jeszcze dodać, iż według niektórych prezentowanych w doktrynie i orzecznictwie poglądów nawet sama spłata pożyczki lub kredytu nie jest świadczeniem okresowym, gdyż spłacający spełnia jedno z góry oznaczone świadczenie tworzące jedną całość, ale tylko rozłożone w czasie, nie zaś szereg świadczeń równorzędnych (zob. B. Kordasiewicz w: System Prawa Cywilnego. Tom 2. Prawo cywilne – część ogólna, W-wa 2002, s. 548-549; wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10.09.1970 r., I CR 329/70, PUG 70/12, oraz z dnia 02.10.1998 r., III CKN 578/98; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17.01.2018 r., I ACa 705/17). Skoro spłata kredytu nie jest świadczeniem okresowym, to rozliczenie tej spłaty w wyniku stwierdzenia nieważności umowy tym bardziej nie może mieć takiego charakteru. Z tych przyczyn roszczenie kredytobiorcy przedawnia się w ogólnym sześcio- lub wcześniej dziesięcioletnim terminie przewidzianym w art. 118 kc – z uwzględnieniem dyspozycji art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13.04.2018 r. o zmianie kodeksu cywilnego. Niezależnie od powyższego, skoro powodowie spełniali świadczenia na podstawie nieważnych umów kredytu, to nie dokonywali spłaty kapitału i odsetek zgodnie z postanowieniami umowy, które jako nieważne nie mogły wiązać stron zgodnie z ich treścią.

Niezasadny był zarzut potrącenia wierzytelności wzajemnych pozwanego. Ze względów wcześniej wskazanych pozwanemu nie przysługuje skuteczne roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, określone przez niego jako roszczenie o zwrot korzyści powodów, pozwany jedynie mógłby przedstawić do potrącenia wierzytelność o zwrot kapitału kredytu. Zarzut ten został jednak zgłoszony co do niewymagalnej wierzytelności pozwanego. Pozwany nie wezwał odrębnie powodów do zwrotu kwoty udzielonego im kredytu, a tym samym nie doprowadził do wymagalności przysługującego mu roszczenia o zwrot wypłaconych tytułem kredytu środków. Samo złożenie warunkowego/ewentualnego oświadczenia o potrąceniu (na wypadek unieważnienia umowy kredytu) nie spełnia tego wymogu. Co więcej, nie nastąpiło to w stosunku do powodów jako adresatów roszczenia pozwanego, a jedynie wobec ich pełnomocnika procesowego. W konsekwencji nie wywołało żadnego skutku złożenie przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu wierzytelności wzajemnej.

Brak jest również podstaw do uwzględnienia zarzutu zatrzymania. Stosownie do art. 496 i 497 kc prawo zatrzymania powstaje m.in. w przypadku nieważności umowy wzajemnej, kiedy to każda ze stron zobowiązana jest do zwrotu otrzymanego świadczenia drugiej. Tymczasem umowa kredytu nie jest umową wzajemną w rozumieniu przywołanych przepisów. Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca i odpłatna, ale świadczenie kredytobiorcy nie jest ekwiwalentem świadczenia kredytodawcy, jak cena sprzedaży czy wynagrodzenie za wykonanie usługi (wynagrodzeniem takim są co do zasady odsetki umowne/kapitałowe). Kredytobiorca zwraca otrzymane do jego dyspozycji środki pieniężne, nie zaś spełnia w zamian za nie innego rodzaju świadczenie. W sprawach o zwrot świadczenia z kredytu nie znajduje zastosowania prawo zatrzymania przewidziane w przywołanych przepisach (por. wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie: z dnia 04.12.2019 r., I ACa 442/18; z dnia 20.10.2021 r., I ACa 155/21). Ponadto także i oświadczenie o skorzystaniu z prawa zatrzymania powinno zostać złożone bezpośrednio powodom, a nie ich pełnomocnikowi procesowemu, jako że umocowanie pełnomocnika procesowego nie obejmuje przyjmowania w imieniu zastępowanej strony oświadczeń materialnoprawnych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13.01.2020 r., I ACa 1250/18).

Na podstawie art. 98 kpc powodom jako wygrywającym sprawę przysługuje zwrot kosztów procesu obejmujących opłaty sądowe od pozwu – po 1.000 zł oraz wynagrodzenia pełnomocnika procesowego ustalone odpowiednio zgodnie z § 2 pkt 6 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (według pierwotnej wartości przedmiotu sporu) oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictw (pkty XXVI-XXXIII sentencji).

Mając powyższe na uwadze, Sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku.

Dodano: 23 września 2025, Opublikował(a): Anna Majewska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy we Wrocławiu
Osoba, która wytworzyła informację: Krzysztof Rudnicki
Data wytworzenia informacji: 25 lutego 2022