Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

POSTANOWIENIE

Dnia 3 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący: SSO Zbigniew Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 3 sierpnia 2021 r. we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko J. M. i M. M.

o ustalenie

w przedmiocie wniosku strony powodowej o udzielenie zabezpieczenia

postanawia:

oddalić wniosek.

Sygn. akt XII C 1043/21

UZASADNIENIE

Strona powodowa wnioskiem zgłoszonym w pozwie domagała się udzielenia zabezpieczenia roszczenia o ustalenie „nieważności” umowy i oświadczenia, „stwierdzanie” bezskuteczności oznaczonych w pozwie czynności przez „nakazanie komornikowi niewpłacania kwot uzyskanych w postępowaniu egzekucyjnym”.

Podstawę prawną roszczenia strona powodowa upatrywała w przepisie art. 58§1 k.c. zaś jeśli chodzi o roszczenie o „stwierdzenie” bezskuteczności w przepisie art. 59 k.c. i art. 527 k.c. Na marginesie Sąd wskazuje, że te przepisy nawzajem się wykluczają. Pierwszy z nich dotyczy ochrony roszczeń niepieniężnych, drugi roszczeń pieniężnych.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie z kilku powodów.

Przed przystąpieniem do wyjaśnienia przesłanek rozstrzygnięcia wniosku należy zauważyć, że sposób zgłoszenia w pozwie roszczeń jest nieprecyzyjny. Po pierwsze, nie ma roszczenia o ustalenie nieważności lecz roszczenie o ustalenie nieistnienia prawa lub stosunku prawnego na skutek nieważności (art. 189 k.p.c.). Po drugie, jeśli strona powodowa wywodzi roszczenie z treści przepisu art. 59 k.c. i art. 527 k.c., nie ma roszczenia o „stwierdzenie” bezskuteczności lecz roszczenie o uznanie za bezskuteczną określonej czynności prawnej (w tym przypadku wyrok ma charakter konstytutywny, a nie deklaratoryjny).

Niezależnie od powyższych uwag wniosek nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na brak po stronie powodowej roszczenia o treści wskazanej w pozwie oraz zgłoszony sposób zabezpieczenia.

Zgodnie z art. 730 ¹§1 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

W niniejszej sprawie pozwani zawarli małżeńska umowę majątkową znoszącą ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej. Umowa została zawarta w dniu 6 czerwca 2019 r., co wprost wynika z treści przedłożonego do sprawy aktu notarialnego (K-26v). Ta umowa została zawarta po tym jak powstała wierzytelność po stronie powodowej. Każda kolejna czynność była konsekwencją zawartej małżeńskiej umowy majątkowej.

Zgodnie z przepisem art. 47 ¹ k.r.o. małżeńska umowa majątkowa jest bezskuteczna wobec innych osób. Ten przepis wprowadza bezskuteczność względną małżeńskich umów majątkowych i do tych umów nie mają zastosowanie przepisy statuujące skargę paulańską. Skoro bezskuteczne wobec strony powodowej jest zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej to tym bardziej bezskuteczne jest dokonanie podziału majątku dorobkowego.

Sąd w obecnym składzie nie zgadza się z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie III CK 469/02, w którym wskazał, że do podziału majątku dorobkowego po umownym zniesieniu w wspólności stosuje się ochronę przewidzianą w przepisie art. 59 k.c. lub art. 527 k.c.

Z tym poglądem nie można się zgodzić z kilku powodów. Po pierwsze, przepisy art. 59 k.c. i art. 527 k.c. wprowadzają dla wierzyciela restryktywne przesłanki udzielenia ochrony w porównaniu do konstrukcji art. 47 ¹ k.r.o., gdzie ustawodawca wprowadza domniemanie bezskuteczności i to małżonek, jeśli twierdzi, że umowa jest skuteczna wobec osób trzecich, musi wykazać, że jej treści była im wiadoma. W tej sprawi taka sytuacja nie będzie miała w ogóle miejsca, ponieważ umowa została zawarta następczo po powstaniu wierzytelności – zniesienie wspólności jest zatem bezskuteczne wobec wierzyciela.

Po drugie, skoro zniesienie wspólności jest bezskuteczne to i podział majątku jest bezskuteczny wobec wierzyciela. Odsyłanie wierzyciela do instytucji opisanych w art. 59 k.c. i art. 527 k.c. nakłada na niego dodatkowe obowiązki, których nie da się pogodzić z bezskuteczności opisaną w art. 47 ¹ k.r.o.

Sąd zgadza się z tezą, że art. 47 ¹ k.r.o. nie będzie miał zastosowania do innych czynności. Jeśli jednak inne czynności są konsekwencją bezskutecznej małżeńskiej umowy majątkowej, to nie można twierdzić, że są one wobec wierzyciela skuteczne. Nie może być bowiem tak, że pierwotna umowa jest bezskuteczna, a pozostałe czynności będące jej konsekwencją są skuteczne i wierzyciel musi je ubezskutecznić w trybie art. 59 k.c. lub art. 527 k.c.

W ocenie Sądu, w tej sprawie wierzycielowi przysługuje roszczenie o ustalenie nieistnienia po stronie pozwanych prawa i stosunku prawnego powstałego na skutek bezskuteczności wobec wierzyciela czynności prawnych będących konsekwencją bezskutecznej małżeńskiej umowy majątkowej. W tej sprawie wobec wierzyciela nadal pozwanych łączy ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej, a co za tym idzie podział między nimi majątku jest wobec niego bezskuteczny (wierzyciel może deklaratoryjnie potwierdzić bezskuteczność, a nie konstytutywnie w oparciu o art. 59 k.c. i art. 527 k.c.).

W ocenie Sądu stronie powodowej nie przysługuje roszczenie o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego na skutek jego nieważności (umowy i oświadczenia małżonków są ważne tyle że bezskuteczne wobec wierzyciela). Nie przysługuje również roszczenie opisane w art. 59 k.c. i art. 527 k.c. ponieważ bezskuteczność tych czynności nie wynika z przesłanek wskazanych w tych przepisach lecz na skutek bezskuteczności zniesienia wspólności, który był warunkiem koniecznym do dokonania podziału. Jeszcze raz należy powtórzyć: skoro zniesienie wspólności jest bezskuteczne wobec wierzyciela, to tym bardziej podział majątku jest bezskuteczny i nie trzeba co do tej czynności wykazywać przesłanek z art. 59 k.c. i art. 527 k.c.

Stronie powodowej nie przysługują roszczenia o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego na skutek nieważności czynności czy roszczenie o uznanie za bezskuteczne czynności na podstawie w art. 59 k.c. i art. 527 k.c. lecz roszczenie o ustalenie nieistnienia prawa i stosunku prawnego wobec strony powodowej na skutek bezskuteczności czynności będącej konsekwencją bezskutecznego zniesienia wspólności. Wobec braku roszczenia Sąd wniosek oddalił.

Jeśli zaś chodzi o żądany sposób zabezpieczenia należy zauważyć, iż Sąd jest związany wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia (art. 738 k.p.c.). Przepisy regulujące postępowanie egzekucyjne nie przewidują możliwości „nakazywania komornikowi niewypłacania sum podlegających podziałowi”. Środkiem służącym do zabezpieczenia jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego w całości lub jego części lub też wstrzymanie wykonania planu (art. 1028§4 k.p.c.). Strona powodowa jako sposób zabezpieczenia wskazała jedynie „nakazanie komornikowi wstrzymanie wpłat” co w świetle powyższych tez nie zasługiwało na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w postanowieniu.

z.

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)