Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2020 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XII Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Magdalena Wawrzykowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2020 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko (...) SA we W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda A. M. na rzecz strony pozwanej (...) SA we W. kwotę 10 817,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III.  brakującymi kosztami sądowymi, od uiszczenia których powód był zwolniony, obciąża Skarb Państwa.

Sygnatura akt XII C 1182/19

UZASADNIENIE

Powód A. M. w pozwie z 20 grudnia 2019 r. wniósł o zasądzenia od strony pozwanej (...) S.A. we W. kwoty 322 066,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód domagał się również zasądzenia od strony pozwanej na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powyższego żądania powód podniósł, że zawarł ze stroną pozwaną umowę o prowadzenie rachunku bankowego. Na podstawie kolejnej umowy z 22 września 2004 r. strona pozwana przyznała powodowi pożyczkę w ramach prowadzonego rachunku bankowego na kwotę 14 300,00 zł. Powód wskazał, że 17 lipca 2012 r. do strony pozwanej wpłynęło zawiadomienie Urzędu Skarbowego o zajęciu prawa majątkowego z rachunku bankowego powoda. Strona pozwana przekazała na rzecz Urzędu Skarbowego w dniu 26 września 2012 r. łącznie kwotę 15 862,23 zł. Powód zarzucił, że w przypadku, gdy przedmiotem zajęcia jest wierzytelność z rachunku bankowego z limitem pożyczkowym zajęcie z rachunku bankowego nie może obejmować wierzytelności z tytułu udzielonej posiadaczowi konta bankowego pożyczki. Podkreślił, że strona pozwana nie posiadała koniecznego wniosku wierzyciela do zajęcia tego limitu. Niezależnie od powyższego zdaniem powoda strona pozwana nie mogła dokonać zajęcia z uwagi na treść art. 54 ust. 1 ustawy Prawo Bankowe, zgodnie z którym środki pieniężne znajdujące się na rachunkach są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (…). Podkreślił, że wobec niezasadnego i niezgodnego z przepisami prawa zajęcia powód został pozbawiony swobodnego prawa dysponowania posiadanym przez niego rachunkiem bankowym i przyznanym w ramach tego rachunku limitem pożyczkowym. Wskazał, że powyższe zostało potwierdzone w uzasadnieniu prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z 7 marca 2016 r. (sygnatura akt II C 473/15) oddalającego powództwo pozwanego Banku przeciwko powodowi. Powyższe orzeczenie zostało utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 21 grudnia 2016 r. (sygnatura akt III Ca 1368/16).

Powód wskazał, że pozwem w niniejszej sprawie dochodzi zwrotu kwoty 14 300,00 zł jako nienależnie pobranej przez stronę pozwaną i przekazaną na rzecz Urzędu Skarbowego, a także kwoty 7766,80 zł stanowiącej łączną kwotę nienależnie pobranej prowizji w związku z wykorzystanym limitem pożyczkowym. Powód dochodzi także kwoty 300 000,00 zł tytułem „poniesionej szkody o charakterze niemajątkowym”.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A. we W. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska strona pozwana zarzuciła, że powód nie wykazał okoliczności uzasadniających żądanie pozwu. Jej zdaniem powód nie wykazał, że strona pozwana nienależnie pobrała i przekazała na rzecz Urzędu Skarbowego kwotę 14 300,00 zł oraz kwotę 7766,80 zł stanowiącej łączną kwotę prowizji w związku z wykorzystanym limitem pożyczkowym. Podkreśliła, że powyższe kwoty nie wynikają z przedłożonych wyciągów z rachunku bankowego. Zarzuciła, że powód również w żaden sposób nie udowodnił przesłanek uzasadniających zasądzenie kwoty 300 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Strona pozwana wskazała, że zrealizowała zajęcie Urzędu Skarbowego w sposób prawidłowy. Podniosła, że nie realizowała zajęcia egzekucyjnego w ramach limitu istniejącego w rachunku bankowym, a jedynie w zakresie kwot wpłacanych przez powoda na rachunek bankowy po wykorzystaniu przywileju egzekucyjnego, o którym mowa w art. 54 ust. 1 ustawy Prawo Bankowe. Z ostrożności procesowej strona pozwana podniosła zarzut niewspółmierności dochodzonego zadośćuczynienia w stosunku do poniesionej ewentualnie krzywdy oraz zarzut przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 maja 2002 r. powód A. M. zawarł z pozwanym (...) S.A. we W. umowę o prowadzenie rachunku bankowego.

(dowód: umowa konta z dnia 24 maja 2002 r., k. 89-90)

W dniu 22 września 2004 r. strony zawarły kolejną umowę, na mocy której pozwany Bank przyznał powodowi pożyczkę w ramach prowadzonego rachunku bankowego, w wysokości 14 300,00 zł (§ 1 umowy). Powód zobowiązał się do comiesięcznego zasilania rachunku bieżącego kwotą nie mniejszą niż 2 900,00 zł (§ 3 umowy), przy czym przez comiesięczne zasilenie rachunku bieżącego strony rozumiały większą z kwot, tj. albo jednorazową wpłatę gotówki na rachunek albo sumę kwot przelewów zasilających rachunek w danym miesiącu (§ 4 umowy). Pożyczka została udzielona na okres do 15 września 2005 r., przy czym po upływie tego okresu pozwany Bank automatycznie przedłużał umowę na kolejny okres dwunastomiesięczny, zachowując aktualną wysokość przyznanego limitu pożyczki. Strony postanowiły, że każdorazowe przedłużenie umowy na kolejne 12 miesięcy nie będzie wymagało podpisania aneksu do umowy (§ 9 ust. 1 umowy).

(dowód: umowa pożyczki w rachunku bieżącym nr (...) z 22 września 2004 r., k. 91-92)

W dniu 17 lipca 2012 r. powód wykorzystał przyznany mu limit do kwoty 14 093,26 zł.

(dowód: zestawienie transakcji, k.110)

W dniu 17 lipca 2012 r. wpłynęło do pozwanego Banku zawiadomienie (...) Urzędu Skarbowego w G. o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność przysługującą powodowi z rachunku bankowego. Postępowanie egzekucyjne prowadzono na podstawie art. 80 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z treścią pisma pozwany Bank został zobowiązany aby – bez zgody organu egzekucyjnego – nie dokonywał wypłat z rachunku bankowego oraz bezzwłocznie przekazał zajętą kwotę organowi egzekucyjnemu. Zajęcie dotyczyło kwoty 100 429,90 zł.

(dowód: zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego z 10 lipca 2012 r., k. 93-99)

W okresie od dnia 17 lipca 2012 r. do dnia 26 września 2012 r. powód dokonał wpłat na rachunek bankowy w łącznej wysokości 26 921,39 zł, jednocześnie wypłacając w tym samym czasie kwotę 11 258,82 zł. W okresie od dnia 17 lipca 2012 r. do dnia 26 września 2012 r. rachunek powoda został obciążony na rzecz pozwanego Banku opłatami w łącznej kwocie 236,99 zł oraz skapitalizowanymi odsetkami kredytowymi w łącznej kwocie 134,59 zł.

(dowód: wyciągi z rachunku bankowego powoda, k. 28-60; zestawienie transakcji, k. 102-121)

W dniu 26 września 2012 r. pozwany Bank przekazał (...) Urzędu Skarbowego w G. łącznie kwotę 15 862,23 zł, przy czym pierwszy przelew opiewał na kwotę 1 193,23 zł, a drugi na kwotę 14 669,00 zł. Przelew kwoty 1193,23 zł nastąpił w momencie, gdy na rachunku bankowym powoda zgromadzona była kwota 1562,23 zł. Na skutek przelewu kwoty 14 669,00 zł na rachunku bankowym powoda powstał debet w wysokości 14 300,00 zł.

(dowód: zestawienie transakcji, k. 116)

Powód zaskarżył zajęcie rachunku bankowego, wskutek czego Dyrektor Izby Skarbowej uchylił to zajęcie. W rezultacie organ egzekucyjny zwrócił powodowi kwotę ok. 12 000,00 zł, przy czym powód pozostawił ją w dyspozycji organu podatkowego na poczet przyszłych należności podatkowych.

(dowód: przesłuchanie powoda, e-protokół z 15 września 2020 r., 00:13:24-00:37:59, k. 168)

Pismem z dnia 12 grudnia 2019 r. powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty 22 066,80 zł jako nienależnie pobraną z jego rachunku prowadzonego oraz kwoty 300 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 12 grudnia 2019 r., k. 13)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie pozwanego Banku, którego spełnienia powód domaga się w niniejszej sprawie, stanowi odszkodowanie za realizację zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego powoda na rzecz organu egzekucyjnego z naruszeniem przepisów ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w brzmieniu obowiązującym w dacie dokonywania zajęcia przez organ egzekucyjny (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954) oraz ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym w dacie dokonywania zajęcia przez organ egzekucyjny (t.j. Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665). Zgodnie z art. 168b powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zobowiązany może dochodzić odszkodowania od organu egzekucyjnego lub wierzyciela, a jeżeli wierzycielem jest obce państwo - od organu wykonującego, na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, za szkody wyrządzone wskutek niezgodnego z przepisami prawa wszczęcia lub prowadzenia egzekucji administracyjnej lub postępowania zabezpieczającego.

Zgodnie z art. 80 § 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w brzmieniu obowiązującym w dacie dokonywania zajęcia przez organ egzekucyjny (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954) organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego przez przesłanie do banku, a jeżeli bank posiada oddziały - do właściwego oddziału, zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego z rachunku bankowego do wysokości egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia w terminie dochodzonej wierzytelności oraz kosztami egzekucyjnymi. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa bank, aby bez zgody organu egzekucyjnego nie dokonywał wypłat z rachunku bankowego do wysokości zajętej wierzytelności, lecz bezzwłocznie przekazał zajętą kwotę organowi egzekucyjnemu na pokrycie egzekwowanej należności albo zawiadomił organ egzekucyjny, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, o przeszkodzie w dokonaniu wpłaty.

W niniejszej sprawie bezsporny był fakt zawarcia przez strony umowy rachunku bankowego z 24 maja 2002 r. oraz umowy pożyczki w rachunku bieżącym z 22 września 2004 r. oraz fakt istnienia tych stosunków prawnych jeszcze we wrześniu 2012 r. Bezsporny był także fakt dokonania przez (...) Urzędu Skarbowego w G. zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego powoda oraz jego realizacji przez dokonanie przez pozwany Bank przelewów na łączną kwotę 15 862,23 zł w dniu 26 września 2012 r. Sporna pozostawała ocena tego, czy w realizacji zajęcia pozwany Bank zastosował wobec powoda przywilej egzekucyjny, o którym mowa w art. 54 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, a nadto, czy realizując zajęcie nie wykroczył poza jego zakres. W szczególności sporne pozostawało to, czy w ramach zajęcia wierzytelności powoda z rachunku bankowego pozwany Bank nie dokonał także, bez wniosku organu egzekucyjnego, realizacji zajęcia wierzytelności przysługującej powodowi z tytułu umowy pożyczki na rachunku bieżącym, z której wynikała możliwość skorzystania z debetu do kwoty 14 300,00 zł.

W świetle materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie Sąd uznał, że realizując zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego pozwany Bank naruszył przepis art. 80 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zarówno przy realizacji zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, jak również przekazując organowi egzekucyjnemu kwoty należne tytułem wierzytelności, która nie została przez organ zajęta.

Pozwany Bank i powoda łączyły dwie umowy, tj. umowa rachunku bankowego i umowa pożyczki na rachunku bieżącym, w ramach której powodowi była postawiona na rachunku do dyspozycji kwota 14 300,00 zł. Na podstawie umowy pożyczki pozwany Bank oddawał powodowi do dyspozycji własne środki pieniężne z obowiązkiem ich zwrotu w umówionym terminie, co skutkowało możliwością powstania debetu na rachunku powoda. Zawarcie umowy pożyczki w rachunku bankowym skutkuje bowiem tym, że posiadacz rachunku bankowego uzyskuje możliwość dokonania wpłat gotówkowych lub rozliczeń pieniężnych ponad stan środków zgromadzonych na rachunku.

Umowę rachunku bankowego, niepowiązaną z umową pożyczki na rachunku bankowym, regulują przepisy art. 725-733 k.c. oraz przepisy art. 49 i nast. Prawa bankowego. Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony do przechowywania jego środków pieniężnych oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Należy zauważyć, że środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym nie stanowią własności posiadacza rachunku, tylko są własnością banku. Przedmiotem przechowywania w ramach umowy rachunku bankowego nie są przedmioty materialne lecz środki pieniężne rozumiane jako ilość abstrakcyjnych jednostek pieniężnych. Każda wpłata na rachunek określonej sumy w gotówce skutkuje przejściem własności znaków pieniężnych na bank oraz przekształceniem (w sensie prawnym) wpłaconej na rachunek gotówki w środki pieniężne. Posiadaczowi nie przysługuje żadne prawo do tych środków, a jedynie wierzytelność o zwrot środków wpłaconych na rachunek. Innymi słowy posiadacz rachunku bankowego traci - na rzecz banku - własność wpłaconych na rachunek środków pieniężnych, w zamian za co uzyskuje roszczenie o zwrot określonej ilości środków pieniężnych (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 14 czerwca 1962 r., IV Ko 23/62).

Mając powyższe na uwadze należało uznać, że zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego oznacza zajęcie wierzytelności posiadacza tego rachunku wobec banku o zwrot tych środków pieniężnych, które zostały na rachunek wpłacone przez jego posiadacza.

W niniejszej sprawie powoda z pozwanym Bankiem łączyła nie tylko umowa rachunku bankowego, ale także umowa pożyczki na rachunku bieżącym. Połączenie stosunków prawnych wynikających z tych umów oznaczało, że każda wpłata środków dokonana przez powoda na jego rachunek bankowy wiązała się z dwojakiego rodzaju czynnościami, tj. z uznaniem rachunku bankowego, ale także z umownym zaliczeniem tej wpłaty na poczet spłaty pożyczki. Druga ze wskazanych czynności nie była jednak dopuszczalna po dokonaniu przez (...) Urzędu Skarbowego w G. zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego. Zakres takiego zajęcia nie obejmuje bowiem wierzytelności o wypłatę lub dokonanie rozliczenia pieniężnego ponad stan środków zgromadzonych na rachunku bankowym, które to wierzytelności powstają odrębnie od stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy rachunku bankowego.

W dacie zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego na rachunku powoda istniał debet, przy czym w okresie od daty zajęcia do daty jego realizacji przez Bank powód dokonywał wpłat na rachunek bankowy w łącznej wysokości 26 921,39 zł. Należy zgodzić się ze stroną pozwaną, że w takiej sytuacji miała ona obowiązek przekazania organowi egzekucyjnemu środków wpłacanych przez powoda. Zgodnie z art. 80 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego zobowiązanego jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zajęciu i obejmuje również kwoty, które nie były na rachunku bankowym w chwili zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po dokonaniu zajęcia. Z powyższego wynika, że każda wpłata środków pieniężnych na rachunek bankowy powoda musiała zostać przekazana organowi egzekucyjnemu bez względu na to, czy wpływy te zmniejszały debet czyli dług powoda wobec pozwanego Banku. Należy podkreślić, że żaden przepis prawa nie przewiduje wyjątku od nakazu przekazania środków z rachunku bankowego organowi egzekucyjnemu, a w konsekwencji pozwany Bank nie miał możliwości zaliczenia powyższych środków w pierwszej kolejności na należne mu opłaty i prowizje, czy też na jakiekolwiek inne zobowiązania powoda wobec Banku. Gdyby pozwany Bank podjął takie działania to naruszyłby nałożone na niego obowiązki ustawowe, czym mógłby narazić się na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wierzyciela egzekucyjnego. Przyznanie Bankowi prawa do nie przekazywania organowi egzekucyjnemu środków wpływających na zajęty rachunek bankowy, przy jednoczesnym ujemnym saldzie debetowym, stanowiłoby nieuzasadnione uprzywilejowanie Banku w stosunku do innych wierzycieli. W takiej sytuacji jego wierzytelność korzystałaby z pierwszeństwa zaspokojenia przed wierzytelnościami objętymi egzekucją i podlegałaby zaspokojeniu poza postępowaniem egzekucyjnym, co nie jest dopuszczalne. W konsekwencji w przypadku istnienia salda debetowego na rachunku pozwany Bank stał się wierzycielem powoda jako posiadacza tego rachunku i nie wystąpiły żadne podstawy pozwalające na przyjęcie, że posiada on pierwszeństwo w zaspokojeniu swych wierzytelności przed wierzytelnościami innych wierzycieli, którzy w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego wszczęli egzekucję z rachunku bankowego powoda (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 7 lutego 2013 r., V ACa 1044/12).

Tymczasem, jak wynika z przedłożonych w sprawie dowodów, pozwany Bank do czasu dokonania przez powoda wypłat z rachunku bankowego na kwotę uznaną przez Bank za kwotę wolną od zajęcia, nie tylko pobierał z tego rachunku opłaty na swoją rzecz (0,50 zł 25 lipca 2012 r., 4,99 zł 5 sierpnia 2012 r., 6,00 zł 7 sierpnia 2012 r., 6,00 zł i 5,00 zł 5 września 2012 r., 214,50 zł 22 września 2012 r.), ale także zaliczał wpłaty dokonane przez powoda na poczet spłaty pożyczki. O powyższym świadczą zapisy wydruku z rachunku bankowego powoda (k. 102-121), które obrazują fakt zmniejszania salda debetowego powoda na skutek dokonywanych przez niego wpłat, ale także fakt dokonania przez pozwany Bank w okresie zajęcia rachunku bankowego kapitalizacji odsetek z tytułu udzielonej pożyczki i pobrania ich z rachunku powoda (kwota 115,01 zł pobrana 1 sierpnia 2012 r. oraz kwota 19,58 zł pobrana 7 września 2012 r., k. 115) oraz fakt pobrania przez Bank opłaty za odnowienie pożyczki w koncie w wysokości 214,50 zł w dniu 22 września 2012 r. Zdaniem Sądu powyższe operacje wskazują na zaliczanie wpłat dokonywanych na rachunek przez powoda w okresie zajęcia tego rachunku na wierzytelności Banku, i to nie tylko z tytułu spłaty pożyczki wraz z odsetkami, ale także z tytułu opłat na rzecz Banku.

O tym, że pozwanym Bank nieprawidłowo zrealizował zajęcie na rzecz organu egzekucyjnego świadczy także sposób wykonania przez Bank przywileju egzekucyjnego w postaci realizacji kwoty wolnej od zajęcia, przewidzianej w art. 54 ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z powołanym przepisem w brzmieniu obowiązującym w dacie dokonywania zajęcia przez organ egzekucyjny, środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw za miesiąc czerwiec 2012 r. (a zatem za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego) wynosiło 3712,56 zł (Dz.U.GUS z 2012 r., poz. 36), a zatem kwota wolna od zajęcia w przypadku powoda wynosiła 11 137,68 zł. Istnienie rozważanego przywileju egzekucyjnego oznaczało, że powód był uprawniony - pomimo dokonanego zajęcia - do swobodnego dysponowania określoną kwotą pieniężną i dopiero po skorzystaniu przez niego z owego ustawowego przywileju, znajdujące się na rachunku bankowym środki pieniężne oraz środki pieniężne, które po dacie zajęcia wpłynęłyby na rachunek bankowy podlegałyby zajęciu i przekazaniu do organu egzekucyjnego. Wbrew twierdzeniom powoda pozwany Bank umożliwił mu skorzystanie z kwoty wolnej od zajęcia albowiem od daty zajęcia do momentu dokonania przez powoda wypłat na łączną kwotę 11 258,82 zł Bank nie realizował zajęcia na rzecz organu egzekucyjnego.

Należy jednak zwrócić uwagę, że ostatnia wypłata dokonana przez powoda w ramach kwoty wolnej od zajęcia miała miejsce 29 sierpnia 2012 r. i nic nie stało na przeszkodzie, aby w tym dniu pozwany Bank rozpoczął realizację zajęcia na rzecz organu egzekucyjnego. Wprawdzie w tej dacie na rachunku bankowym utrzymywał się debet na kwotę 1 083,19 zł jednak od dnia zajęcia do tej właśnie daty powód wpłacił na swój rachunek bankowy łącznie kwotę 24 030,89 zł. Pomimo dysponowania tą kwotą pozwany Bank nie rozpoczął realizacji zajęcia, a uczynił to dopiero miesiąc później, kiedy saldo na rachunku powoda stało się dodatnie. Takie działanie pozwanego Banku zdaniem Sądu potwierdza, że pomimo braku ustawowych podstaw ku temu, Bank ten zaliczał środki pieniężne wpłacane przez powoda w okresie zajęcia na zaspokajanie własnych wierzytelności, z pominięciem wierzyciela egzekwującego, a realizację zajęcia rozpoczął dopiero wówczas, gdy saldo na rachunku bankowym było dodatnie, a zatem gdy powód spłaci już pożyczkę udzieloną mu przez Bank.

Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że wysokość wpłat powoda przekroczyła kwotę wolną od zajęcia już w dniu dokonania wpłaty na kwotę 13 136,39 zł, tj. 30 lipca 2012 r. Skoro tak, to niezależnie od ujemnego salda utrzymującego się na rachunku powoda, Bank mógł pozostawić na rachunku do dyspozycji powoda kwotę wolną od zajęcia, z uwzględnieniem wypłat dokonanych przez niego do 30 lipca 2012 r. i w pozostałym zakresie przystąpić do realizacji zajęcia.

Zaniechanie powyższych działań przez pozwany Bank zdaniem Sądu wskazuje na to, że przelew na rzecz (...) Urzędu Skarbowego w G. z 26 września 2012 r. został zrealizowany w wykonaniu zajęcia wierzytelności z tytułu udzielonego przez Bank limitu debetowego w ramach umowy pożyczki na rachunku bankowym, do czego - wobec braku stosownego wniosku organu egzekucyjnego - nie był uprawniony. Jak wynika z wydruku historii rachunku bankowego powoda, na skutek dokonania przelewu na rzecz (...) Urzędu Skarbowego w G. na rachunku tym powstał debet w wysokości 14 300,00 zł. Powyższe wskazuje, że realizacja zajęcia ponad kwotę 1 562,23 zł nastąpiła przez wypłatę środków w ramach limitu debetowego wynikającego z umowy pożyczki na rachunku bieżącym. Tymczasem zajęcie nie może powodować ujemnego salda na rachunku bankowym. Jeżeli na podstawie umowy pożyczki na rachunku bieżącym dłużnik jest uprawniony do skorzystania z limitu debetowego, realizacja zajęcia rachunku bankowego nie może nastąpić przez wypłatę środków w ramach tego limitu. Zajęcie wierzytelności przysługującej dłużnikowi z tytułu umowy, z której wynika możliwość skorzystania z określonego debetu, może nastąpić na podstawie dodatkowego wniosku wierzyciela (por. M. Romańska, O. Leśniak, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz. z 2016 r.). Taki wniosek w niniejszej sprawie nie został jednak złożony.

Mając powyższe na uwadze należało uznać, że realizacja przez stronę pozwaną zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego była niezgodna z przepisami prawa, co uzasadniałoby odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego Banku. Zdaniem Sądu jednak powód nie wykazał, aby na skutek wadliwego działania strony pozwanej poniósł szkodę.

W pierwszej kolejności powód dochodził zwrotu kwoty 14 300,00 zł jako nienależnie pobranej przez pozwaną i przekazanej na rzecz (...) Urzędu Skarbowego w G.. Jak wynika z ustalonego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności zeznań powoda, zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego powoda zostało uchylone na skutek uwzględnienia jego odwołania, a środki przekazane przez pozwany Bank do organu egzekucyjnego zostały powodowi w większej części zwrócone (przesłuchanie powoda, e-protokół z rozprawy z dnia 15 września 2020 r., 00:34:55-00:37:33). Powód zeznawał, że zwróconą mu kwotę przeznaczył na spłatę swoich zobowiązań podatkowych. Mając powyższe na uwadze nie sposób uznać, aby na skutek działania pozwanego Banku w majątku powoda doszło do uszczerbku. Środki pieniężne, które Bank bezpodstawnie wypłacił organowi egzekucyjnemu, pozostałyby bowiem do dyspozycji powoda, który w sposób swobodny zadecydował o ich przeznaczeniu. Szkoda powoda nie mogła także wynikać z konieczności spłacenia tak powstałego zadłużenia wobec pozwanego Banku. Powód, któremu środki pieniężne zostały zwrócone, mógł je przeznaczyć na spłatę salda debetowego powstałego na jego rachunku bankowym, czyli niejako „zwrócić je” pozwanemu Bankowi. Wreszcie należy podnieść, że nawet gdyby nie doszło do uchylenia zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, to i tak po stronie powoda szkoda by nie powstała albowiem środki przekazane przez pozwany Bank organowi egzekucyjnemu zmniejszyłyby stan jego zadłużenia. W ostatecznym rozrachunku zatem majątek powoda nie uległby zmniejszeniu, a jedynie doszłoby do przesunięcia występującego w nim zadłużenia.

O szkodzie powoda można by natomiast mówić w odniesieniu do kwoty 7 766,80 zł, która według twierdzeń powoda stanowiła łączną kwotę pobranych prowizji w związku z wykorzystanym limitem pożyczkowym. Tego typu opłaty i prowizje stanowiłyby bowiem dodatkowe obciążenie majątku powoda, który nie powstałby, gdyby pozwany Bank nie doprowadził swoim działaniem do ujemnego salda na rachunku bankowym. Zdaniem Sądu jednak tak rozumiana szkoda nie została przez powoda wykazana co do wysokości. Z przedłożonych przez powoda wyciągów z rachunku bankowego wynika, że każdego miesiąca z rachunku powoda Bank pobierał tytułem „opłat” kwoty o różnych wysokościach, tj. 3,00 zł, 5,00 zł, 7,00 zł, 10,00 zł. W historii operacji na rachunku brak jest operacji o wskazanym przez powoda tytule „prowizja”, widoczne są natomiast opisy niektórych opłat jako „opłata za używanie tokena”, czy „opłata za prowadzenie konta” (k. 120). Z powyższego wynika, że w trakcie obowiązywania umowy o prowadzenie rachunku bankowego od powoda były pobierane opłaty z tytułu różnych czynności bankowych. Brak wskazania, które z nich stanowiły opłaty pobierane w związku z umową o pożyczkę w rachunku bieżącym, uniemożliwia zdaniem Sądu ustalenie wysokości powstałej w ten sposób szkody. Nie ulega przy tym wątpliwości, ze ciężar dowodu w tym zakresie obciąża powoda.

Z powyższych względów żądanie powoda w zakresie odszkodowania nie zasługiwało na uwzględnienie.

Nie zasługiwało na uwzględnienie także żądanie zadośćuczynienia.

Powód na rozprawie z dnia 15 września 2020 r. wskazywał, że źródeł swojej krzywdy upatruje w utracie dostępu do środków pieniężnych na rachunku bankowym, z którego również korzystał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazał, że na skutek zajęcia rachunku bankowego nie mógł realizować bieżących płatności z rachunku. Jednocześnie powód wskazywał, że od momentu zajęcia zaczęły się jego problemy z prowadzeniem działalności gospodarczej, spowodowane utratą klientów, która jednakowoż, jak dalej wywodził, wynikała z zajęcia przez Urząd Skarbowy jego wierzytelności wobec klientów, a nie czynności pozwanego Banku. W uzasadnieniu pozwu powód wskazywał również na utratę zdrowia, jednak na rozprawie podawał, że jego problemów zdrowotnych nie można wiązać jedynie z niewątpliwie stresującą sytuacją wynikającą z zajęciem rachunku bankowego.

Należy zauważyć, że zadośćuczynienie za krzywdę niemajątkową może być zasądzone wyłącznie w wypadkach wskazanych w ustawie, w tym w art. 445 w zw. z art. 444 k.c. oraz art. 448 k.p.c. Okoliczności, na które powołuje się powód dla uzasadnienia żądania zadośćuczynienia, nie wyczerpują przesłanek żadnego przepisu, na podstawie którego owo zadośćuczynienie mogłoby być zasądzone. W szczególności powód nie wskazywał na żadne dobro osobiste, które miałoby być naruszone na skutek działania pozwanego Banku, a powołując się na utratę zdrowia wskazywał jednocześnie, że jego przyczyną nie była wyłącznie kwestia wadliwej realizacji zajęcia. Jak zresztą wynika z przesłuchania powoda, swojej krzywdy upatruje on nie tyle w sposobie realizacji przez pozwany Bank zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, co w samym zajęciu, które zresztą powód skutecznie zwalczył. Odpowiedzialność za bezprawne zajęcie obciążałaby jednak nie pozwany Bank, ale organ egzekucyjny lub wierzyciela.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach znajduje uzasadnienie w art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W związku z tym, że powód w całości przegrał sprawę Sąd obciążył go obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania. Zasądzona kwota 10 817,00 zł stanowi koszty zastępstwa procesowego ustalone stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł

Jednocześnie brakującymi kosztami sądowymi, od uiszczenia których powód był zwolniony, Sąd obciążył Skarb Państwa.