Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 sierpnia 2019 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Piotr Józwik

po rozpoznaniu w dniu 20.08.2019 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. B.

przeciwko P. J. (1)

o zapłatę 125 961, 01 zł

oraz z powództwa wzajemnego P. J. (1)

przeciwko D. B.

o zapłatę 18 070 zł

I. oddala powództwo główne;

II. oddala powództwo wzajemne;

III. zasądza od pozwanego - powoda wzajemnego na rzecz powódki - pozwanej wzajemnej 3 600 zł kosztów procesu związanych z powództwem wzajemnym;

IV. nakazuje powódce - pozwanej wzajemnej uiścić na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego we Wrocławiu 2 504 zł nieopłaconych kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

W dniu 08.10.2018 r. powódka D. B. wniosła o zasądzenie od pozwanego P. J. (1) 75 890, 19 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że strony pozostawały w nieformalnym związku, podczas którego udzielała pozwanemu wielu pożyczek, mając do niego pełne zaufanie, że ulegną zwróceniu. Kwota udzielonych pożyczek wynosi co najmniej 75 890, 19 zł. Z powodu problemów finansowych pozwanego powódka dokonywała na jego rachunek bankowy wpłat kwot potrzebnych na płatności związane z prowadzeniem firmy, która ostatecznie nie przyniosła zysków. Przelewy były przeznaczane na zakup winiet, paliwo, zakup psa, zapłatę za telewizor. Pozwany na przestrzeni lat zwracał jej pożyczone kwoty, co odzwierciedla załączona do pozwu tabela. Ponadto powódka wpłaciła dodatkowo na rachunek bankowy pozwanego kilkanaście tysięcy złotych we wpłatomacie.

Powódka podniosła, że stwierdzenie pożyczki pismem w rozumieniu art. 720 § 2 kc nie oznacza konieczności pisemnej formy złożonych oświadczeń woli, a jedynie istnienia dokumentu poświadczającego fakt udzielenia takiej pożyczki; dokumentami takimi są potwierdzenia przelewów od 2013 r., przy czym pozwany wprost potwierdził tę okoliczność w wiadomości e-mailowej. Z pisma (e-maila) pozwanego wynika, że uznaje on fakt udzielenia pożyczek, co również stanowi autonomiczne stwierdzenie pismem okoliczności zawarcia umowy (wyrok SN z dnia 22.12.2015 r., V CSK 8/05).

Powódka wskazała, że pomimo wielu prób odzyskania pieniędzy i uznaniu długu przez pozwanego w korespondencji e-mailowej pożyczki nie zostały rozliczone.

W odpowiedzi na pozew złożonej dnia 22.01.2019 r. (k. 119-121) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i jednocześnie złożył pozew wzajemny i wniósł o zasądzenie od powódki 52 173, 40 zł z tytułu połowy sumy zaciągniętej przez strony pożyczki wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie od powódki kosztów procesu.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie, pozwany przyznał, że strony pozostawały w nieformalnym związku przez okres około 10 lat. W tym czasie prowadziły wspólne gospodarstwo domowe, darzyły siebie wzajemnym zaufaniem, co skutkowało dysponowaniem wspólnymi środkami pochodzącymi z ich środków. Powódka dysponowała kartą do bankomatu pozwanego, z której mogła korzystać w przypadku jakiejkolwiek potrzeby. W dniu 19.03.2012 r. strony zawarły umowę kredytu na kwotę 104 346, 80 zł, która została przeznaczona na bieżące wydatki. Pozwany podał, że spłacił pożyczkę w dniu 15.03.2018 r. Pozwany wskazał, że w czasie trwania związku strony wspierały się wzajemnie, zarówno jego, jak i powódki, pieniądze były przeznaczane na wspólne utrzymanie. W czasie trwania związku pozwany wielokrotnie dokonywał wpłat na konto powódki. Pozwany zwrócił uwagę, że konkubinat jest prawnie nieuregulowaną trwałą wspólnotą życiową mężczyzny i kobiety, którego cechą charakterystyczną jest m. in. wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego. Sam fakt pozostawania w tym związku nie powoduje powstania dalszych skutków prawno-majątkowych. Rzeczy nabyte w czasie trwania nieformalnego związku nie stają się automatycznie przedmiotami objętymi współwłasnością. Pozwany podniósł, że pies, o którym mowa w pozwie, nigdy nie był jego własnością, według umowy kupna jego właścicielami są D. B. i G. J.. Z kolei telewizor został zakupiony przez strony jako prezent dla matki pozwanego. Wpłaty gotówki we wpłatomacie, na które powołuje się powódka, pochodziły m.in. z dochodów jego matki. Pozwany zaprzeczył, aby strony zawierały wspólnie umowy pożyczki, na które powołuje się powódka. Wszelkie kredyty zaciągnięte przez nią były zawierane wyłącznie z jej inicjatywy. Pozwany zwrócił uwagę, że powódka przez wiele lat godziła się na traktowanie swojego i partnera majątku jako wspólnego, zaś pozwany przez okres trwania związku przekazywał jej pieniądze do tzw. „ręki”. Pozwany podniósł, że strony nie zawierały żadnej umowy ani porozumienia co do ewentualnych rozliczeń wynikających z tytułu ponoszonych przez nie kosztów wspólnego życia. Oboje podejmowali starania dla wspólnego dobra, czyniąc wydatki na zaspokojenie potrzeb. Żadna ze stron nie oczekiwała dokonania stosownych rozliczeń z tego tytułu. Powódka przez wiele lat korzystała z telefonów marki (...), (...), (...)jak i laptopa (...), które są własnością firmy (...) i w dalszym ciągu pozostają w jej mieszkaniu w S.. Podniósł, że powódka nie zwróciła równowartości za te rzeczy, którymi w dalszym ciągu dysponuje. Zdaniem pozwanego powódka wytoczyła proces wyłącznie z pobudek zemsty z powodu zakończenia związku stron.

W piśmie z dnia 05.02.2019 r. (k. 202) pozwany (powód wzajemny) wskazał, że roszczenie jest wymagalne od dnia 22.01.2016 r. w kwocie 18 070 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie cofnął powództwo wzajemne.

W piśmie z dnia 08.02.2019 r. (k. 203) powódka (pozwana wzajemna) rozszerzyła powództwo w ten sposób, że wniosła o zasądzenie na jej rzecz 80 890, 19 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

Postanowieniem z dnia 01.03.2019 r. (k. 210-211) Sąd umorzył postępowanie w sprawie w zakresie dotyczącym pozwu wzajemnego co do kwoty 34 103, 40 zł należności głównej wraz z liczonymi od niej odsetkami.

W piśmie z dnia 25.03.2019 r. (k. 214-216) powódka rozszerzyła powództwo o dalszą kwotę 45 071, 82 zł i wniosła o zasądzenie od pozwanego łącznie 125 962, 01 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Powódka podniosła, że w 2014 r. pozwany pożyczył 5 000 GBP, w celu zwrotu tej kwoty pożyczył od powódki 30 000 zł, za co dokonano zakupu 6 500 GBP.

Ustosunkowując się do pozwu wzajemnego powódka wyjaśniła, że strony nigdy nie prowadziły wspólnego gospodarstwa domowego, nie mieszkały razem. Pozwany nie uczestniczył w żadnych kosztach podczas wspólnych spotkań. Pozwany spłacał kredyt zaciągnięty w (...) S.A., gdyż tylko on skorzystał ze środków pochodzących z tego kredytu.

Powódka podniosła, że wszelkie przekazywane tytułem pożyczek kwoty były ustalanie ustnie, gdyż ufała uczciwości pozwanego.

Powódka podała, że pozwany poprosił ją o pożyczenie 10 000 zł jego znajomemu W. D., który był w trudnej sytuacji finansowej, a także że na prośbę pozwanego zaciągnęła pożyczki w (...). Przez okres trwania związku powódka lokowała swoje środki finansowe w prowadzoną przez pozwanego działalność gospodarczą i regulowała jego zobowiązania. Powódka korzystała z telefonu (...)i laptopa (...), które były prezentami od pozwanego. Telefony marki (...)i (...)pozwany podarował bratu powódki R. B.. Wymienione przedmioty znajdują się nadal w posiadaniu powódki i nigdy pozwany nie zwrócił się o ich zwrot.

Powódka podniosła, iż pozwany uznał powództwo w zakresie kwoty 20 000 zł.

Z ostrożności procesowej, w sytuacji, gdyby Sąd uznał, że strony nie wiązały umowy pożyczek, powódka wskazała, że pozwany uzyskał świadczenia bezpodstawnie. Nie było tytułu prawnego, dla którego pozwany miałby te kwoty od powódki otrzymywać.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Powódka D. B. ma 47 lat, pracuje w firmie spedytorskiej. Pozwany P. J. (1) ma 43 lata, od kilku lat prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (...), w ramach której wykonuje zawód kierowcy.

Od 2005 r. strony pozostawały w nieformalnym związku, jednak nie mieszkały razem. Pozwany „pomieszkiwał” w mieszkaniu stanowiącym własność powódki w S., ponieważ przez większość czasu przebywał w wyjazdach służbowych. Spotkania stron miały miejsce zazwyczaj dwa razy w miesiącu w weekendy. Także święta i dni wolne od pracy strony spędzały wspólnie. Pozwany nie partycypował w opłatach za mieszkanie powódki.

W czasie trwania związku powódka posiadała kartę do rachunku bankowego pozwanego.

/ dowód: zeznania świadków: G. J. – e-protokół z dnia 11.06.2019 r. 00:03:23-

00:16:59, W. D. – e-protokół z dnia 11.06.2019 r. 00:17:00-25:37;

przesłuchanie powódki D. B. – e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-

00:27:04; przesłuchanie pozwanego P. J. (1) – e-protokół z dnia

20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

Przez okres pozostawania w związku powódka pokrywała wydatki związane z działalnością gospodarczą pozwanego, m.in. na opłaty drogowe – eurowiniety, zakup paliwa, mandaty karne, a także wyposażenie pojazdu.

Powódka przekazywała również pozwanemu środki pieniężne w drodze przelewów na jego rachunek bankowy.

W okresie od dnia 01.10.2008 r. do 19.08.2013 r. powódka przelała ze swojego rachunku bankowego na rachunek (...) S.A. łącznie 5 817 zł w celu doładowania konta telefonu komórkowego P. J. (1).

W 2012 r. powódka przekazała pozwanemu 2 500 zł w formie przelewu na jego rachunek bankowy.

W 2013 r. powódka przekazała pozwanemu 22 400 zł w formie przelewów na jego rachunek bankowy, poniosła koszt opłat za Eurowiniety w wysokości 173, 77 zł, a ponadto wydatkowała 1 757, 12 zł na:

- abonament O. dla (...) – 501, 96 zł,

- paliwo do samochodu – na rzecz P.P.H.U. (...) – 696, 16 zł,

- paliwo do samochodu – na stacji BP K. – 330 zł,

- dywaniki do samochodu (...) (nabywca (...)) – 229 zł,

tj. łącznie 24 330, 89 zł.

W 2014 r. powódka przekazała pozwanemu 2 950 zł w formie przelewów na jego rachunek bankowy oraz poniosła koszt opłat za Eurowiniety w wysokości 2 628, 03 zł.

W 2015 r. powódka przekazała pozwanemu 10 000 zł w formie przelewów na jego rachunek bankowy, poniosła koszt opłat za Eurowiniety w wysokości 819, 40 zł, a ponadto zapłaciła wydatkowała 349 zł na:

- mandaty karne pozwanego – 200 zł,

- opłatę za zastrzeżenie dowodu osobistego pozwanego – 20 zł,

- pokrowiec do samochodu (...)– 129 zł,

tj. łącznie 11 168, 40 zł.

W 2016 r. powódka przekazała pozwanemu 10 000 zł w formie przelewu na jego rachunek bankowy, poniosła koszt opłat za Eurowiniety w wysokości 566, 91 zł, zapłaciła 2 900, 04 zł na stacji (...), a ponadto wydatkowała 690 zł na:

- mandaty karne pozwanego – 350 zł,

- zakup alkomatu – 340 zł,

tj. łącznie 14 156, 95 zł.

W 2017 r. powódka poniosła koszt opłat za Eurowiniety w wysokości 106, 93 zł, a ponadto wydatkowała 110 zł na:

- mandat karny pozwanego – 50 zł,

- usługę parkingową – 60 zł.

W 2018 r. powódka przekazała pozwanemu 1 700 zł w formie przelewu na jego rachunek bankowy, wpłaciła 7 000 zł na rachunek bankowy pozwanego, poniosła koszt opłat za Eurowiniety w wysokości 70, 08 zł oraz koszt zakupu alkomatu w wysokości 249, 99 zł.

/ dowód: wydruki historii rachunku bankowego, potwierdzenia przelewów, pokwitowania – k. 14-

18, 21-79, 82-108, 204, 228-239, 241-275; przesłuchanie powódki D. B. – e-

protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04; przesłuchanie pozwanego P.

J. (1)– e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

Również pozwany dokonywał przelewów na rachunek bankowy powódki. I tak:

- w 2013 r. pozwany przekazał na rachunek bankowy powódki łącznie 8 500 zł,

- w 2014 r. pozwany przekazał na rachunek bankowy powódki łącznie 38 200 zł,

- w 2016 r. pozwany przekazał na rachunek bankowy powódki łącznie 6 850 zł,

- w 2017 r. pozwany przekazał na rachunek bankowy powódki 10 000 zł,

- w 2018 r. pozwany przekazał na rachunek bankowy powódki 2 000 zł,

tj. łącznie 9 020, 07 zł.

/ dowód: wydruk historii rachunku bankowego – k. 124-189; przesłuchanie pozwanego P.

J. (1)– e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

W dniu 19.03.2012 r. P. J. (1) i D. B. oraz Bank (...) S.A. we W. umowę o kredyt gotówkowy nr (...).

Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 70 033, 80 zł do dnia 15.03.2018 r. z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych.

Spłata kredytu miała nastąpić na rachunek nr (...).

Całkowita kwota do spłaty kredytu na dzień zawarcia umowy wynosiła 120 139, 21 zł.

Umowa kredytu została podpisana przez obie strony, ponieważ pozwany nie posiadał zdolności kredytowej.

Pozwany dokonywał spłat ze swojego rachunku osobistego. Zobowiązanie z tytułu kredytu zostało w całości spłacone do dnia 15.03.2018 r.

Kwota uzyskana w ramach tego kredytu miała zostać przeznaczona na rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej przez pozwanego.

/ dowód: umowa o kredyt gotówkowy nr (...) z dnia 19.03.2012 r. – k. 193-197; wydruk

historii rachunku bankowego – k. 124-189; zaświadczenie (...) Banku (...) S.A.

z dnia 21.01.2019 r. – k. 198; przesłuchanie pozwanego P. J. (1) – e-

protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

W dniu 04.06.2013 r. D. B. oraz (...) Bank (...) S.A. we W. zawarli umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Bank udzielił powódce na okres od dnia 04.06.2013 r. do dnia 24.05.2015 r. pożyczki w kwocie 11 314, 66 zł na okres, z czego powódka otrzymała 10 000 zł (500 zł wyniosła prowizja Banku, a 814, 66 zł opłata za ochronę ubezpieczeniową).

Bank wypłacił powódce 10 000 zł w dniu 05.06.2013 r.

/ dowód: umowa pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 04.06.2013 r. – k. 19-20 /

W dniu 11.01.2014 r. D. B. oraz (...) Bank (...) S.A. we W. zawarli umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Bank udzielił powódce na okres od dnia 11.01.2014 r. do dnia 15.01.2018 r. pożyczki w kwocie 26 3212, 87 zł, z czego powódka otrzymała 20 000 zł (1 180 zł wyniosła prowizja Banku, a 5 032, 87 zł opłata za ochronę ubezpieczeniową.

Środki z tej pożyczki zostały w całości przekazane na rachunek bankowy pozwanego prowadzony przez (...) S.A.

/ dowód: umowa pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 11.01.2014 r. – k. 80-81 /

Strony nie zawarły żadnych umów lub porozumień dotyczących ewentualnego rozliczenia przekazywanych środków finansowych czy to na bieżąco czy to w formie rozliczenia okresowego, czy wreszcie na wypadek zakończenia ich związku.

/ dowód: przesłuchanie powódki D. B. – e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-

00:27:04; przesłuchanie pozwanego P. J. (1) – e-protokół z dnia

20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

Działalność gospodarcza pozwanego przynosiła różne wyniki finansowe, generalnie jednak pozwany prowadził ją z wynikiem ujemnym lub na granicy opłacalności.

Kilkakrotnie pożyczał pieniądze od swojej matki G. J..

/ dowód: zeznania świadka G. J. – e-protokół z dnia 11.06.2019 r. 00:03:23-

00:16:59; przesłuchanie pozwanego P. J. (1) – e-protokół z dnia

20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

W 2015 r. powódka na prośbę pozwanego pożyczyła ich wspólnemu znajomemu W. D. 10 000 zł.

W tym celu w dniach 04.-06.07.2015 r. powódka wypłaciła z bankomatu 8 600 zł.

/ dowód: lista operacji – k. 227; zeznania świadka W. D. – e-protokół z dnia

11.06.2019 r. 00:17:00-25:37; przesłuchanie powódki D. B. – e-protokół z dnia

20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04 /

W dniu 25.11.2017 r. K. M. prowadząca hodowlę owczarków staroniemieckich C. W. oraz D. B. zawarły umowę kupna-sprzedaży szczenięcia – owczarka staroniemieckiego o imieniu O..

Cena zakupu wynosiła 3 500 zł. Pies był prezentem dla matki pozwanego, która również została wskazana w umowie jako nabywca.

/ dowód: wydruk z historii rachunku bankowego – k. 106-107; umowa kupna-sprzedaży

szczenięcia – k. 122-123; zeznania świadka G. J. – e-protokół z dnia

11.06.2019 r. 00:03:23-00:16:59; przesłuchanie powódki D. B. – e-protokół z

dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04 /

W dniu 21.12. 2017 r. powódka zapłaciła w sklepie (...) 2 029, 98 zł za telewizor – kolejny prezent dla matki pozwanego.

/ dowód: wydruk historii rachunku bankowego – k. 107; zeznania świadka G. J.

– e-protokół z dnia 11.06.2019 r. 00:03:23-00:16:59; przesłuchanie powódki D.

B. – e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04 /

Brat powódki R. B. udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 100 000 zł na potrzeby działalności gospodarczej.

Pozwany zwrócił tę pożyczkę w 2018 r. przelewem w pięciu transzach.

/ dowód: wydruk historii rachunku bankowego – k. 124-125; przesłuchanie powódki D.

B. – e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04; przesłuchanie pozwanego

P. J. (1) – e-protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

Powódka korzystała z samochodu osobowego V. (...) zarejestrowanego na pozwanego. Poniosła związane z tym koszty:

- napraw i części zamiennych:

- dnia 17.03.2014 r. – 98, 35 zł,

- dnia 25.03.2014 r. – 407, 12 zł,

- dnia 06.07.2018 r. – 1 411, 57 zł,

- ubezpieczenia OC:

- dnia 14.10.2014 r. – 604, 04 zł,

- dnia 12.10.2015 r. – 641, 82 zł,

- dnia 10.10.2016 r. – 811 zł,

- dnia 14.10.2017 r. – 871 zł.

/ dowód: potwierdzenia przelewów, faktury, pokwitowania, wydruki historii rachunku bankowego –

k. 221-222, 240-244; przesłuchanie powódki D. B. – e-protokół z dnia

20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04; przesłuchanie pozwanego P. J. (1) – e-

protokół z dnia 20.08.2019 r. 00:27:05-00:44:26 /

Strony wyjeżdżały wspólnie na wakacje oraz weekendy.

Dnia 25.10.2015 r. powódka zapłaciła za pobyt w hotelu (...) w Ł. 163, 60 zł.

/ dowód: potwierdzenie przelewu – k. 263; przesłuchanie powódki D. B. – e-protokół z

dnia 20.08.2019 r. 00:06:37-00:27:04 /

Strony rozstały się w lipcu 2018 r.

/ okoliczność niesporna /

We wrześniu 2018 r. strony prowadziły drogą e-mailową korespondencję dotyczącą wzajemnych rozliczeń.

W dniu 01.09.2018 r. powódka zażądała spłaty w wysokości 40 000 zł w okresie co 6 miesięcy.

W dniu 04.09.2018 r. pozwany zaproponował powódce spłatę w wysokości 20 000 zł, na co powódka nie wyraziła zgody.

Pozwany uznał, że uiszczenie tej sumy będzie rozwiązaniem honorowym.

/ dowód: wydruki wiadomości e-mail – k. 223-226 /

Pismem z dnia 05.11.2018 r. pełnomocnik powódki wezwała pozwanego do zapłaty 75 890, 19 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 08.10.2018 r. tytułem „wielu zawartych umów pożyczek” – w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania.

W odpowiedzi na to pismo pismem z dnia 09.11.2018 r. pozwany zwrócił się o przesłanie dokumentacji potwierdzającej zawarcie wielu umów pożyczek, na podstawie której naliczono w/w należność.

/ dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 05.11.2018 r. – k. 114 i 190; pismo pozwanego z dnia

09.11.2018 r. – k. 113 i 191-192 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo główne i powództwo wzajemne nie zasługują na uwzględnienie.

Powódka zażądała od pozwanego łącznie 125 962, 01 zł tytułem spłaty udzielonych mu pożyczek. Wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego nie dają jednakże podstawy do ustalenia, aby strony związane były jedną lub więcej umowami pożyczki, stanowiących podstawę do wysunięcia takiego roszczenia przez powódkę.

Sąd dokonał ustaleń stanu faktycznego na podstawie przedstawionych przez strony dokumentów, a także zeznań świadków G. J. i W. D. oraz zeznań samych stron.

Sąd oddalił wnioski powódki o przesłuchanie świadków wskazanych w piśmie z dnia 14.06.2019 r., uznając zgłoszenie tych dowodów za spóźnione. Świadkowie zostali zawnioskowani na okoliczność pożyczek udzielanych pozwanemu, ponoszenia przez powódkę wydatków pozwanego, relacji między stronami, charakteru ich związku. Zgłoszenie świadków dla potwierdzenia takich okoliczności mogło nastąpić już na etapie pozwu, a z pewnością w kolejnym piśmie procesowym składanym w wykonaniu zobowiązania nałożonego pismem z dnia 14.03.2019 r., doręczonym dnia 18.03.2019 r. Sąd zakreślił pełnomocnikowi powódki termin do złożenia wniosków dowodowych, który upłynął dnia 01.04.2019 r. Zeznania złożone przez świadków J. i D. na rozprawie w dniu 11.06.2019 r. nie uzasadniały zgłoszenia nowych dowodów, co więcej bezpośrednio po ich przesłuchaniu pełnomocnik powódki nie wniosła o umożliwienie jej złożenia pisma z ewentualnymi dalszymi wnioskami dowodowymi, a sąd dopuścił dowód z przesłuchania stron, czyli dowód z natury „ostatni w kolejności” i odroczył w tym rozprawę do dnia 20.08.2019 r. Na tym terminie powódka podniosła, że świadkowie mieli zeznawać o pochodzeniu środków znajdujących się w dyspozycji pozwanego, co miałoby uzasadniać zgłoszenie zeznań świadków. Jednakże wskazane okoliczności były przez pozwanego podnoszone w odpowiedzi na pozew – pozwie wzajemnym, zatem powódka miała możliwość odnieść się do nich wcześniej i nie została „zaskoczona” zeznaniami świadków. Ponadto pierwszym ze zgłoszonych w piśmie z 14.06.2019 r. świadków był brat powódki R. B., którego nazwisko – w kontekście rozliczeń stron, ale także udzielenia przez niego pożyczki na rzecz pozwanego – pojawiło się już w odpowiedzi na pozew – pozwie wzajemnym.

Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki jest zatem umową dwustronnie zobowiązującą, której istotą jest dwukrotne przekazanie środków pieniężnych lub innych rzeczy zamiennych – najpierw przez pożyczkodawcę na rzecz pożyczkobiorcy (udzielenie pożyczki), potem przez pożyczkobiorcę na rzecz pożyczkodawcy (zwrot pożyczki).

Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Normie tej w warstwie procesowej odpowiadają art. 3 kpc, wedle którego strony zobowiązane są przedstawiać dowody, oraz art. 232 kpc stanowiący, że strony zobowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Stosownie do wskazanej reguły ciężaru dowodu powódkę obciążał obowiązek wykazania, że zostały zawarte umowa pożyczki, a środki będące ich przedmiotem przekazane pozwanemu pożyczkobiorcy, zaś pozwanego – obowiązek wykazania, że zobowiązanie zostało wykonane zgodnie z jego przedmiotem i treścią (art. 354 § 1 kc) albo wygasło w inny sposób.

Powódka przedłożyła obszerny materiał dowodowy obejmujący historie rachunku bankowego, potwierdzenia przelewów, faktury, rachunki i inne dokumenty, które pozwoliły na ustalenie, iż powódka do 2018 r. przekazywała pozwanemu środki pieniężne bądź dokonywała płatności za nabycie towarów i usług, także na rzecz pozwanego. Nie jest to jednakże tożsame z ustaleniem, iż strony związane były umowami pożyczki, które stanowiłyby źródło obowiązku powódki dokonania płatności na rzecz pozwanego.

Strony pozostawały od 2005 r. do 2018 r. w nieformalnym związku partnerskim. Powódka i pozwany nie prowadzili wprawdzie wspólnego gospodarstwa domowego z uwagi na aktywność zawodową pozwanego, ale spędzali ze sobą święta, dni wolne oraz weekendy, podczas których pozwany – będący kierowcą w transporcie międzynarodowym – przebywał na terenie Polski, a konkretnie w miejscu zamieszkania powódki. W ramach takiej relacji, podobnie jak w związku małżeńskich, dokonywanie różnych płatności za towary i usługi raz przez jednego, raz przez drugiego z partnerów czy też wzajemne przekazywanie sobie środków pieniężnych w gotówce albo bezgotówkowo, za pośrednictwem rachunków bankowych, jest normalnym zjawiskiem, stanowiącym element typowego zachowania. Nie kreuje to nawiązania więzi zobowiązaniowej pod postacią pożyczki.

Zgodnie z art. 720 § 2 kc umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 zł, powinna być stwierdzona pismem.

Powódka nie przedłożyła żadnego dokumentu obejmującego umowę pożyczki, jaka miałaby zostać zawarta pomiędzy nią a pozwanym. Dokumenty załączone do pozwu i kolejnych pism nie stwierdzają zawarcia takiej umowy.

Dokonując przelewów ze swojego rachunku bankowego na rachunek pozwanego, powódka każdorazowo określała tytuł płatności jako po prostu „przelew”. Takie oznaczenie jest wręcz zbędne, gdyż przekazanie pieniędzy z jednego konta na drugie stanowi właśnie przelew międzybankowy będący jedną z form rozliczenia bezgotówkowego – art. 63 ust. 3 pkt 1 prawa bankowego. Nie jest to oznaczenie wystarczające dla ustalenia źródła zobowiązania dysponenta przelewu. Powódka ani razu nie zaznaczyła w poleceniu przelewu, że dokonuje go na rachunek pozwanego z tytułu pożyczki.

Także potwierdzenia dokonania transakcji w postaci konkretnej płatności za towar lub usługę, nawet dokonanej w interesie pozwanego, nie stanowi dowodu zawarcia umowy pożyczki. Pożyczka polega na przeniesieniu własności środków pieniężnych na pożyczkobiorcę. W przypadku płatności dokonanej na rzecz innego podmiotu co do zasady nie występuje przesunięcie majątkowe pomiędzy płacącym i osobą trzecią w stosunku do stron transakcji, tylko przesunięcie na rzecz otrzymującego zapłatę sprzedawcy towaru lub usługobiorcę. Wykonanie umowy pożyczki mogłoby polegać na zapłacie przez pożyczkodawcę określonej kwoty na rzecz osoby trzeciej w wykonaniu zobowiązania pożyczkobiorcy wobec tej osoby, ale musiałoby to zostać wcześniej ustalone i wyrażone w treści umowy pożyczki.

Jednym z zasadniczych elementów kreujących umowę pożyczki w rozumieniu art. 720 § 1 kc jest uzgodnienie przez strony, że przekazane odbiorcy środki zostaną zwrócone.

Jak zeznała sama powódka, pomiędzy nią a pozwanym na etapie przekazywania środków nie miało miejsca żadne uzgodnienie zobowiązania pozwanego do zwrotu uzyskanych od powódki środków. Strony nie ustaliły ani terminu ani warunków zwrotu, zarówno w odniesieniu do konkretnej transakcji, jak i w stosunku do oznaczonego okresu rozliczeniowego – miesiąca, kwartału, roku, itp. Nie ustaliły, że pozwany będzie zwracać otrzymane środki np. w miarę uzyskiwania dochodów z prowadzonej działalności.

Skoro nie uzgodniono – na etapie przekazania środków pieniężnych – warunków zwrotu tych środków, nie może być mowy o pożyczce.

Zgodnie z art. 723 kc, jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany

jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Powódka przed wniesieniem pozwu nie skierowała do pozwanego żadnego oświadczenia, które dałoby się zakwalifikować jako wypowiedzenie pożyczki.

Już po wniesieniu pozwu pełnomocnik powódki skierowała do pozwanego pismo z dnia 05.11.2018 r. (k. 114) zawierające wezwanie do zapłaty 75 890, 19 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia 08.10.2018 r. „tytułem wielu zawartych umów pożyczek”. Nie ma to jednakże znaczenia dla ustalenia, że strony były związane takimi pożyczkami oraz że na skutek wypowiedzenia zwrot pożyczek stał się wymagalny. Po pierwsze, nie wiadomo, jakie to konkretnie umowy pożyczki miały zostać przez strony zawarte i tymże pismem wypowiedziane. Po drugie, wskazanie w treści pisma, że do żądanej kwoty 75 890, 19 zł miałyby zostać doliczone odsetki za opóźnienie od dnia 08.10.2018 r., oznacza, że dnia 07.10.2018 r. miałby przypadać termin płatności, czyli albo strony musiałyby uzgodnić zwrot pożyczki do tego dnia albo powódka musiałaby wypowiedzieć umowę pożyczki najpóźniej dnia 26.08.2018 r. Można zresztą zwrócić uwagę, że dzień 07.10.2018 r. wypadał w niedzielę, a zatem – stosownie do art. 115 kc – nie mógł być terminem spełnienia świadczenia, zatem następnego dnia nie mogło rozpocząć biegu opóźnienie i nie można byłoby naliczać odsetek od 08.10.2018 r.

Także doręczenie pozwanemu odpisu pozwu nie mogło stanowić wypowiedzenia umowy pożyczki czy też wielu umów pożyczek, albowiem również w treści pozwu umowy te nie zostały w żaden sposób skonkretyzowane.

Następnie należy zwrócić uwagę, że jedynie część z poniesionych przez powódkę konkretnych wydatków może zostać uznana za przeznaczona na zaspokojenie osobistych lub zawodowych potrzeb pozwanego. Dotyczy to opłat za eurowiniety, dywaniki, mandaty karne, zastrzeżenie dowodu osobistego, alkomaty, zapłaty za paliwo na poziomie jednorazowo 2 900, 04 zł (05.09.2016 r.) czy 696, 16 zł, które z uwagi na wartość sugerują większą ilość, tankowaną do samochodu ciężarowego czy też opłaty za doładowanie telefonu. Takie płatności mogłyby ewentualnie stanowić przedmiot pożyczki, jeżeli nabycie towarów lub usług stanowiło korzyść wyłącznie dla pozwanego.

Zdecydowanie nie sposób uznać za pożyczkę dla pozwanego wydatków poniesionych na:

- utrzymanie, ubezpieczenie czy naprawę samochodu (...), nawet zarejestrowanego na pozwanego, skoro z tego samochodu na co dzień korzystała powódka,

- transakcje kartą płatniczą w sklepie (...) (09.01.2016 r. – k. 103), nawet w kwocie 657, 93 zł – zakupy mogły obejmować żywność, środki czystości, sprzęt AGD, itp.,

- koszty noclegu w hotelu (...) (25.10.2016 r. – 163, 56 zł – k. 263).

Natomiast wykonywane na rzecz pozwanego przelewy wobec braku precyzyjnego oznaczenia tytułu i celu płatności w ogóle nie poddają się ocenie z punktu widzenia przeznaczenia na wyłączne potrzeby pozwanego.

Materiał dowodowy wskazuje, iż również pozwany dokonywał przelewów bankowych na rzecz powódki. Z jednej i drugiej strony przelewy nie były regularne, opiewały na różne, mniejsze i większe kwoty. Takie wzajemne przekazywanie środków pieniężnych pozwala założyć, iż strony, nawet nie prowadzące wspólnego gospodarstwa domowego, wspierały się finansowo. Takie postępowanie cechuje osoby pozostające w związku partnerskim.

Wbrew stanowisku powódki treści korespondencji e-mailowej z września 2018 r. nie można traktować jako zawierającej po stronie pozwanego oświadczenie o uznaniu długu, a już z pewnością nie o uznaniu powództwa (którego nie można uznać przed jego wytoczeniem). Pozwany zeznał, że zamierzał rozliczyć się honorowo po ustaniu związku. Nawet deklaracja zapłaty 20 000 zł nie może przemawiać za uznaniem długu i potwierdzeniem, że zostały zawarte umowy pożyczki. Odpowiadając pismem z dnia 09.11.2018 r. na wezwanie do zapłaty, pozwany wyraźnie zażądał sprecyzowania, jakie konkretnie umowy miałyby stanowić źródło zobowiązania.

Reasumując powyższe Sąd uznał, iż brak jest podstaw do traktowania płatności dokonywanych bezpośrednio na rzecz pozwanego albo na rzecz osób trzecich w celu wypełnienia zobowiązań pozwanego miały stanowić pożyczki skutkujące powstaniem po stronie pozwanego zobowiązania do zwrotu lub rozliczenia wydatkowych przez powódkę kwot.

Powódka mogłaby domagać się ewentualnie rozliczenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu w celu uzyskania zwrotu świadczenia nienależnego – art. 405 kc w zw. z art. 410 kc. W piśmie z dnia 25.03.2019 r. powódka wskazała – pod sam koniec pisma w dwuzdaniowym akapicie – że pozwany uzyskał świadczenia bezpodstawnie. Jest to dalece niewystarczające. Twierdzenie powódki nie zostało rozwinięte, nie zostały przedstawione szczegółowe okoliczności faktyczne mogące uzasadniać takie źródło roszczenia. Nie należy do Sądu konstruowanie za powódkę podstawy faktycznej roszczenia, a nawet innej podstawy prawnej, niż wskazana w pozwie wnoszonym przez zawodowego pełnomocnika.

Trzeba zwrócić uwagę, że powódka samodzielnie, z własnej woli dokonywała płatności. W takich okolicznościach nie zachodzi ogólna postać bezpodstawnego wzbogacenia w rozumieniu art. 405 kc, która co do zasady nie dotyczy wyniku czynności prawnych. W grę mogłoby wchodzić żądanie zwrotu świadczenia nienależnego na podstawie art. 410 § 1 kc. Przepis art. 410 § 2 kc wskazuje, że świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Powód dochodzący zwrotu świadczenia nienależnego powinien uzasadnić, na czym polega nienależny charakter świadczenia, tzn., jakie okoliczności przewidziane w art. 410 § 2 kc mają stanowić podstawę roszczenia. Powódka tego nie uczyniła, ograniczając się do hasłowego stwierdzenia o bezpodstawności uzyskania świadczenia oraz braku tytułu prawnego. Nie wyjaśniła, aby pokryła koszty działalności pozwanego w ramach swoistej inwestycji, licząc na korzystny wynik finansowy tej działalności, albo spełniła świadczenie w ramach innego jeszcze porozumienia, licząc np. na świadczenie wzajemne z jego strony.

Poza tym, jeżeli w ogóle nie zachodziła podstawa prawna do spełnienia świadczenia na rzecz pozwanego, a pozwana była tego świadoma, to nie może domagać się zwrotu spełnionego świadczenia – art. 411 pkt 1 kc.

Okoliczności dokonywania transakcji dają także podstawę do wniosku, iż powódka dokonała na rzecz pozwanego przysporzenia pod tytułem darmym, tj. po prostu darowizny.

Powódka sama zeznała, że po ustaniu relacji łączącej ją z pozwanym uznała, że powinna uzyskać od pozwanego zwrot przekazanych mu środków. Wskazuje to, że nie istniało pomiędzy stronami żadne uprzednie uzgodnienie co do zwrotu lub innego rozliczenia, tylko powódka oczekiwała takiego rozliczenia następczo. W takiej sytuacji podstawą jej roszczenia nie może być nie tylko umowa pożyczki, ale też żadna inna umowa zakładająca powrotne przekazanie środków pieniężnych. Wydaje się, że powódka po prostu doszła do takiego wniosku na skutek rozstania się stron.

Powyższe wskazuje na bezzasadność dochodzonego roszczenia, co skutkuje oddaleniem powództwa głównego w całości.

Odnosząc się z kolei do powództwa wzajemnego należy wskazać, iż pozwany nie wykazał, aby środki uzyskane od (...) S.A. na podstawie umowy kredytu z dnia 19.03.2012 r. zostały przeznaczone na inne cele niż potrzeby pozwanego osobiste lub związane z prowadzoną działalnością, w szczególności aby środki te zostały przekazane powódce (pozwanej wzajemnej) na jej potrzeby. Sam spłacał kredyt, bez partycypacji powódki i bez kierowania wobec niej w jakiejkolwiek formie oczekiwania czy wręcz żądania spłaty tego zobowiązania przez powódkę w połowie. Oznacza to, że pozwany wykorzystał kredyt, a udział powódki ograniczał się do podpisania umowy w celu ułatwienia uzyskania przez pozwanego środków pieniężnych. Należy zaznaczyć, że sam fakt udziału w umowie kredytu dwóch lub więcej osób w charakterze współkredytobiorców sam w sobie nie stanowi podstawy do żądania zwrotu części kredytu spłaconego przez jedną z tych osób – decyduje treść stosunku wewnętrznego. Także pozwany – powód wzajemny nie wykazał, czy i jakie porozumienie istniało pomiędzy stronami na etapie zawierania umowy kredytu co do późniejszego rozliczenia tego kredytu pomiędzy osobą, która kredyt spłaciłaby w całości lub części, a drugim kredytobiorcą.

W konsekwencji powództwo wzajemne również podlegało oddaleniu.

Wobec oddalenia powództwa wzajemnego powódce – pozwanej wzajemnej na podstawie art. 98 kpc przysługuje w stosunku do pozwanego – powoda wzajemnego roszczenie o zwrot kosztów procesu związanych z powództwem wzajemnym obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika ustalone zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie – 3 600 zł.

Na podstawie art. 130 ³ § 2 kpc w zw. z art. 98 kpc powódka obowiązana jest pokryć brakujące koszty sądowe obejmujące opłatę od rozszerzonego powództwa, która nie została uiszczona wraz z pismami zawierającymi rozszerzenie powództwa. Pełna opłata od pozwu wynosi 6 299 zł (5 % x 125 961, 01 zł), powódka przy wniesieniu pozwu uiściła 3 795 zł, czyli zobowiązana jest dopłacić 2 504 zł.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku.