Treść orzeczenia XII C 2290/18 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu

XII C 2290/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy we Wrocławiu z 2019-02-08

Sygn. akt XII C 2290 / 18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Piotr Józwik

po rozpoznaniu w dniu 08.02.2019 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Związku (...) w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę 2 499, 89 zł

I. umarza postępowanie w sprawie co do kwoty 1 180, 95 zł należności głównej wraz z liczonymi od niej odsetkami;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 942, 10 zł (dziewięćset czterdzieści dwa złote, dziesięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w sposób następujący:

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 24.11.2015 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 23.02.2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 24.05.2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 23.08.2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 22.11.2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 22.02.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 23.05.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 17.08.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 22.11.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 94, 21 zł – od dnia 22.02.2018 r. do dnia zapłaty;

III. oddala dalej idące powództwo;

IV. zarządza zwrócić powodowi 59 zł części opłaty od pozwu;

V. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 252, 15 zł kosztów procesu.

UZASADNIENIE

W dniu 26.09.2018 r. powód Związek (...) w W. wystąpił w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zasądzenie od pozwanego M. M. 2 499, 89 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od należności cząstkowych składających się na wskazaną sumę główną, a także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

Powód podniósł, że dochodzona wierzytelność jest bezsporna i oczywista. Pozwany nie kwestionował wysokości kwot dochodzonych na podstawie faktur wystawionych w oparciu o umowę. Pismem z dnia 04.07.2018 r. powód zwrócił się z wezwaniem do pozasądowego rozwiązania sporu. Pozwany nie dokonał zapłaty kwot wynikających z umowy.

Powód wskazał, że strony zawarły umowę z dnia 12.11.2008 r. w sprawie określenia wysokości oraz warunków płatności wynagrodzenia z tytułu korzystania przez pozwanego z praw reprezentowanych przez powoda.

Postanowieniem z dnia 05.11.2018 r., VI Nc-e 1810048/18, referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin - Zachód w Lublinie przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu.

W piśmie procesowym z dnia 10.12.2018 r. powód ograniczył roszczenie do kwoty 1 318, 94 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot należności cząstkowych składających się na wskazaną sumę główną oraz kosztami procesu.

W piśmie procesowym z dnia 28.01.2019 r. pozwany zarzucił, iż nie podpisał umowy licencyjnej z powodem. Wskazał, że umowę podpisał pracownik pozwanego wprowadzony w błąd przez przedstawiciela powoda. Podniósł, że w miejscu wykonywania działalności gospodarczej nie posiada sprzętu audio ani video, a radio znajdujące się na zapleczu było własnością pracownika, który słuchał wiadomości sportowych. Pozwany z tego tytułu nie osiągał korzyści majątkowej ani publicznie nie odtwarzał utworów muzycznych. Pozwany wielokrotnie zgłaszał to przedstawicielom powoda i telefonicznie i listownie, bez rezultatu.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia w związku z brzmieniem art. 554 kc i art. 612 kc.

Wniósł, aby sąd dokonał rzetelnej analizy dowodów, przy czym szczególną uwagę zwrócił na terminy wymagalności kwot z poszczególnych faktur, gdyż sporne roszczenie wynikające z faktur przedawniły się zgodnie z art. 554 kc w zw. z art. 555 kc.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Dnia 12.11.2008 r. Związek (...) w W. jako licencjodawca oraz M. M. prowadzący firmę (...) we W. jako licencjobiorca zawarli umowę generalną, której przedmiotem było określenie wysokości oraz warunków płatności wynagrodzenia z tytułu odtwarzania przez użytkownika fonogramów i wideogramów muzycznych, do których zarządzenie zostało powierzone (...) jako organizacji zbiorowego zarządzania, w lokalu – pizzerii S. M. przy ul. (...) we W..

Strony ustaliły miesięczne wynagrodzenie w kwocie 21, 14 zł. Stawka ryczałtowa wynagrodzenia podlegała waloryzacji w okresach rocznych, począwszy od stycznia 2009 r., stosownie do średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanego przez GUS.

Użytkownik miał przekazywać wynagrodzenie w okresach kwartalnych do 21 dnia pierwszego miesiąca rozliczanego okresu.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony, od dnia 01.11.2008 r.

/ dowód: umowa generalna z dnia 12.11.2008 r. – k. 19 /

Powód wystawił pozwanemu następujące faktury VAT:

- nr (...) z dnia 12.11.2014 r. – za okres od 01.08.2014 do 31.10.2014 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 26.11.2014 r.,

- nr (...) z dnia 09.02.2015 r. – za okres od 01.11.2014 do 31.01.2015 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 23.02.2015 r.,

- nr (...) z dnia 07.05.2015 r. – za okres od 01.02.2015 do 30.04.2015 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 21.05.2015 r.,

- nr (...) z dnia 06.08.2015 r. – za okres od 01.05.2015 do 31.07.2015 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 20.08.2015 r.,

- nr (...) z dnia 09.11.2015 r. – za okres od 01.08.2015 do 31.10.2015 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 23.11.2015 r.,

- nr (...) z dnia 08.02.2016 r. – za okres od 01.11.2015 do 31.01.2016 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 22.02.2016 r.,

- nr (...) z dnia 09.05.2016 r. – za okres od 01.02.2016 do 30.04.2016 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 23.05.2016 r.,

- nr (...) z dnia 08.08.2016 r. – za okres od 01.05.2016 do 31.07.2016 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 22.08.2016 r.,

- nr (...) z dnia 07.11.2016 r. – za okres od 01.08.2016 do 31.10.2016 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 21.11.2016 r.,

- nr (...) z dnia 07.02.2017 r. – za okres od 01.11.2016 do 31.01.2017 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 21.02.2017 r.,

- nr (...) z dnia 08.05.2017 r. – za okres od 01.02.2017 do 30.04.2017 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 22.05.2017 r.,

- nr (...) z dnia 02.08.2017 r. – za okres od 01.05.2017 do 31.10.2014 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 16.08.2017 r.,

- nr (...) z dnia 07.11.2017 r. – za okres od 01.08.2017 do 31.10.2017 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 21.11.2017 r.,

- nr (...) z dnia 07.02.2018 r. – za okres od 01.11.2017 do 31.01.2018 – na kwotę 94, 21 zł brutto, z terminem płatności do dnia 21.02.2018 r.

/ dowód: faktury VAT – k. 20-33 /

Pismem z dnia 04.07.2018 r. powód skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 2 499, 89 zł wynikającej z faktur wystawionych w okresie od 06.05.2011 r. do 07.02.2018 r.

/ dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 04.07.2018 r. – k. 34-35 /

Sąd zważył, co następuje.

Postępowanie w sprawie podlega umorzeniu co do kwoty 1 180, 95 zł należności głównej wraz z liczonymi od niej odsetkami.

Zgodnie z art. 355 § 1 kpc sąd umorzy postępowanie w sprawie, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew. Zgodnie zaś z art. 203 § 1 kpc pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

Powód wystąpił pierwotnie o zasądzenie od pozwanego 2 499, 89 zł, zaś pismem z dnia 10.12.2018 r. ograniczył roszczenie do kwoty 1 318, 94 zł. Ponieważ cofnięcie pozwu nastąpiło jeszcze przed nadaniem sprawie dalszego biegu, nie wymagało zgody pozwanego. Umorzenie postępowania dotyczy zatem różnicy pomiędzy kwotą pierwotnego żądania i kwotą żądania oznaczonego w piśmie z dnia 10.12.2018 r.

W pozostałym zakresie powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Powód dochodzi zapłaty należności przypadających mu na mocy łączącej strony – datowanej na 12.11.2008 r. – umowy licencji na wykorzystywanie (odtwarzanie) utworów muzycznych w lokalu przedsiębiorstwa pozwanego.

Zgodnie 66 ust. 1 i 67 ust. 1 ustawy z dnia 04.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania; umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej. Z kolei według art. 43 ust. 1 pr. aut., jeżeli z umowy nie wynika, że udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Zgodnie zaś z art. 105 ust. 1 pr. aut. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 17.07.2018 r., a zatem znajdującym zastosowanie w tej sprawie z uwagi na okres objęty żądaniem pozwu) uprawnienia twórcy mogą być realizowane przez organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, jaką jest powodowe stowarzyszenie.

Powód mógł zatem zawrzeć z pozwanym umowę licencyjną, jak również domagać się zapłaty na swoją rzecz wynagrodzenia z tytułu udzielenia licencji.

Sąd dokonał ustalenia stanu faktycznego sprawy na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda. Pozwany nie wykazał w sprawie żadnej inicjatywy dowodowej, ograniczając się do kilku hasłowo ujętych zarzutów. Pozwany nie stawił się również na rozprawę w dniu 08.02.2019 r., będąc o niej prawidłowo zawiadomiony. Aktywność pozwanego w procesie cywilnym nie może ograniczać się wyłącznie do prostego zaprzeczania twierdzeniom podnoszonym przez powoda, także pozwany w sprawie powinien swoje stanowisko należycie umotywować i zgłosić na jego poparcie stosowne wnioski dowodowe.

Pozwany zakwestionował związanie stron umową licencyjną, zarzucając, iż umowy tej nie podpisał. Zarzut ten został jednakże poparty żadnym materiałem dowodowym.

Zgodnie z art. 245 kpc dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Umowa z dnia 12.11.2008 r. wskazuje na pozwanego M. M. jako licencjobiorcę, podpisana jest nazwiskiem M. i opatrzona pieczątką z danymi identyfikującymi firmę pozwanego (adres, NIP, REGON).

Zgodnie z art. 253 kpc strona zaprzeczająca prawdziwości dokumentu objętego pochodzeniem od tej strony obowiązana jest to udowodnić. Według art. 254 § 1 kpc badania prawdziwości dokumentu można dokonać z udziałem biegłego, zaś według art. 254 § 1¹ kpc badanie prawdziwości pisma może nastąpić przez porównanie pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Samo porównanie podpisu (...) pod umową z podpisami pozwanego widniejącymi na piśmie z dnia 10.12.2018 r. (k. 51) oraz na potwierdzeniu odbioru pozwu (k. 53) wskazują na pewne różnice w sposobie skreślenia podpisu, jednakże nie jest to w ocenie Sądu wystarczające, zwłaszcza że dokument umowy pochodzi sprzed 10 lat – podpis pozwanego mógł się przez te lata częściowo zmienić. Pozwany nie zgłosił ani wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badań pisma ani wniosku o przesłuchanie w charakterze świadka pracownika, który miałby podpisać umowę, ani nawet wniosku o przesłuchanie samego siebie w charakterze strony. Nie wskazał nawet w ogóle danych wspomnianego pracownika, nie wyjaśnił także bliżej, na czym miałoby polegać wprowadzenie go w błąd przez przedstawiciela powoda.

Pozwany nie podważył zatem skutecznie domniemania prawdziwości dokumentu umowy licencyjnej, w szczególności złożenia podpisu pod tą umową.

Nie sposób przy tym także założyć, iż przedstawiciel powoda nie zweryfikował przy zawarciu umowy, kim jest jego kontrahent – czy jest to osobiście pozwany czy jego pracownik, nie sprawdził jego tożsamości, itp.

Pozwany nie zgłosił także żadnych wniosków dowodowych dotyczących pozostałych podnoszonych okoliczności i zarzutów. Nie wykazał, aby w lokalu znajdowało się tylko jedno radio, stanowiące przy tym własność pracownika (znowu: jakiego konkretnie?). Zarzucił, że zgłaszał powyższe powodowi wielokrotnie telefonicznie i listownie, nie przedstawił jednakże dokumentów świadczących o prowadzeniu korespondencji z powodem mającej służyć wyjaśnieniu sprawy.

Nic zatem nie wskazuje, aby pozwany po zawarciu umowy w 2008 r. w jakikolwiek sposób zgłaszał zastrzeżenia wobec tej umowy oraz wobec przysługiwania powodowi prawa do wynagrodzenia z tytułu udzielenia licencji na odtwarzanie utworów audio-video.

Pozwany nie zakwestionował także wystawionych przez powoda faktur VAT. Nie odniósł się w ogóle do kwestii treści tych faktur, w szczególności wysokości wskazanych w nich należności, nie zakwestionował otrzymania takich faktur, jak również wezwania do zapłaty z dnia 04.07.2018 r.

Pozwany zgłosił ponadto zarzut przedawnienia roszczenia. Przedawnione może być jednakże wyłącznie roszczenie, które faktycznie wierzycielowi przysługuje. Dłużnik, który podnosi taki zarzut, nie podważa istnienia swojego zobowiązania, ale jedynie wskazuje na możliwość uchylenia się od jego przymusowego zaspokojenia z uwagi na upływ czasu.

Trzeba jednakże zgodzić się częściowo z zarzutem przedawnienia roszczenia. Roszczenie o wynagrodzenie za udzielenie licencji jako mające charakter majątkowy może podlegać przedawnieniu – art. 117 § 1 kc. Termin przedawnienia – stosownie do art. 118 § 1 kc w brzmieniu obowiązującym do dnia 08.07.2018 r., znajdującym zastosowanie w tej sprawie z uwagi na datę powstania zobowiązania, wynosi standardowo 10 lat, zaś w przypadku roszczeń o świadczenia okresowe oraz o świadczenia związane z działalnością gospodarczą 3 lata.

Pozwany niezasadnie powołał się na przepisy art. 554 kc, 555 kc i 612 kc. Art. 554 kc przewiduje dwuletni okres przedawnienia dla roszczeń przedsiębiorcy z tytułu sprzedaży wykonywanej w ramach działalności jego przedsiębiorstwa. Umowa z dnia 12.11.2018 r. nie stanowiła umowy sprzedaży, ale umowę licencyjną, uregulowaną przepisami szczególnymi, tj. przepisami prawa autorskiego. Powód nie przeniósł na pozwanego praw do utworów, tylko – poprzez licencję – udzielił upoważnienia do wykorzystania utworów poprzez ich odtwarzanie w lokalu przedsiębiorstwa pozwanego. Tym bardziej nie może być mowy o dostawie w rozumieniu art. 612 kc. Powód niczego pozwanemu nie dostarczał, wyraził jedynie zgodę na korzystanie z utworów.

W stosunku do roszczenia powoda o wynagrodzenie należne na mocy umowy licencyjnej należy przyjąć trzyletni okres przedawnienia przewidziany w art. 118 § 1 kc.

Po pierwsze, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 06.12.2007 r., III SK 16/07, stowarzyszenie będące organizacją zbiorowego zarządzania prawa autorskimi można uznać za przedsiębiorcę, jeżeli świadczy ono usługi na rynku. Organizacje zbiorowego zarządzania działają na rynku usług, albowiem dostarczają produkt w postaci dostępu do korzystania z utworu, ale także umożliwiają twórcom uzyskanie wynagrodzenia za wykorzystywanie przysługujących im praw autorskich na różnych polach eksploatacji i przez różne podmiot. Tym samym świadczą swoje usługi na rzecz twórców oraz na rzecz użytkowników praw autorskich. Za usługi te pobierają wynagrodzenie w postaci części opłat uiszczanych przez
użytkowników praw autorskich. Przedawnienie roszczeń takich organizacji, jak powodowe stowarzyszenie, następuje w trzyletnim terminie przewidzianym dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą.

Po drugie, jak wynika z umowy z dnia 12.11.2008 r., wynagrodzenie przypadające powodowi pozwany licencjobiorca miał uiszczać okresowo, co kwartał, do 21 dnia pierwszego miesiąca tegoż okresu rozliczeniowego. Wynagrodzenie powoda miało zatem charakter świadczenia okresowego, co również oznacza trzyletni okres przedawnienia.

Skoro powód wniósł pozew dnia 26.09.2018 r., to zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 kc bieg przedawnienia uległ przerwaniu co do roszczeń nie starszych niż trzy lata, a zatem w stosunku do należności z terminem płatności po dniu 26.09.2015 r., czyli należności objętych dziesięcioma fakturami od nru (...) do nru (...) (k. 24-33). Łącznie faktury te opiewają na sumę 942, 10 zł. Pozwany nie zakwestionował wysokości należności wskazanych w poszczególnych fakturach, tj. wynagrodzenia kwartalnego w wysokości 76, 59 zł netto, 94, 21 zł brutto (tzn.: 25, 53 zł netto miesięcznie). Pierwotne wynagrodzenie wynosiło 21, 14 zł miesięcznie, miało być jednakże waloryzowane corocznie na podstawie wskaźnika wzrostu cen publikowanego przez GUS. Wskaźnik ten wynosił kolejno ( (...) w 2008 r. – 104,2 %, w 2009 r. – 103,5 %, w 2010 r. – 102,6 %, w 2011 r. – 104,3 %, w 2012 r. – 103,7 %, w 2013 r. – 100,9 %, w 2014 r. – 100 %, w 2015 r. – 99,1 %,

w 2016 r. – 99,4 %, w 2017 r. – 102 %, w 2018 r. – 101,6 %. Wobec tego stawka wynagrodzenia wynosiłaby kolejno: od 01.2009 r. – 22,03 zł, od 01.2010 r. – 22,80 zł, od 01.2011 r. – 23,39 zł, od 01.2012 r. – 24,40 zł, od 01.2013 r. – 25,30 zł, od 01.2014 r. – 25, 53 zł, od 01.2015 r. – 25,53 zł, od 01.2016 r. – 25,53 zł (przy ujemnym wskaźniku inflacji ustalone wynagrodzenie pozostaje na stałym poziomie), od 01.2017 r. – 25, 53 zł, od 01.2018 r. – 26,04 zł. Naliczane przez powoda stawki w latach 2014-2018 stawki były prawidłowe.

Umowa z dnia 12.11.2008 r. przewidywała płatności kwartalne z góry – do 21 dnia pierwszego miesiąca kwartału. Powód wystawiał natomiast faktury z dołu – za trzymiesięczne okresy sprzed daty faktury, określając termin płatności na 14 dni od daty wystawienia faktury. W ten sposób termin płatności stawał się korzystniejszy dla dłużnika. Wobec tego powód prawidłowo oznaczył terminy wymagalności i początek biegu naliczania odsetek za opóźnienie należnych na podstawie art. 481 § 1 kc.

Reasumując, sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda 942, 10 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w sposób następujący: